Londra’da yaşayan gazeteci Güney Yıldız’ın Washington’daki Ortadoğu Enstitüsü için kaleme aldığı ve 14 Aralık 2018’de yayınlanan analizi Okan Yücel çevirdi.
Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, Fırat’ın doğusundaki ABD destekli YPG’ye ne zaman geniş çaplı bir askerî operasyon düzenleneceğini bu yıl içinde iki defa duyurdu. İlki ABD’nin koruması dışında kalan Afrin bölgesine yapılan operasyon zamanındaydı; ikincisi ise Çarşamba günü yaptığı açıklamada “birkaç gün içinde” bu operasyonun başlayabileceğini duyurmasıydı. Türkiye daha önce Fırat’ın batısına operasyon düzenlese de ABD’nin devriye gezdiği Fırat’ın doğusunda, biraz da ABD ile karşı karşıya gelmemek için böyle bir operasyon başlatmamıştı.
Erdoğan’ın yeni operasyon sinyali üç farklı tarafı hedef alan bir mesaj: İlki uluslararası camia. Hem ABD’nin hem de Rusya’nın reaksiyonunu ölçmek için bir test görevi gören bu mesajın ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ABD’nin Suriye’deki varlığını eleştirdi. Lavrov, ABD’nin YPG’ye verdiği desteği, Suriye’nin toprak bütünlüğünü korumak adına verilmiş olan uluslararası sözlerin ihlâli olarak gördüğünü vurguladı.
İkinci mesaj askeriyenin üst düzey yetkililerine: Bazı Türk kaynaklara göre Erdoğan’ın kamuoyuna bu açıklamaları yapma ve spesifik tarihler verme nedeni askeriyeye bu operasyonun kesinlikle gerçekleşeceğini bildirmek amaçlı, aksi halde düzenlenmesi beklenen operasyonda tereddütler oluşabilir.
Üçüncü kesim ise Türkiye’deki milliyetçi seçmenler: Türkiye 2019 Martı’nın sonunda yerel seçimlere gidiyor ve bu dönemde PKK’nın Türkiye, Irak veya Suriye’deki kollarına karşı verilen askerî mücadeleler iktidar partisi liderliğindeki milliyetçi koalisyonu güçlendirmek için kullanılabilir.
İşte bu üç kesimin yapılan açıklamalara verecekleri reaksiyonlar böyle bir operasyonun düzenlenip düzenlenmeyeceğini belirleyecek. Elbette en önemli faktör ABD’nin tutumu. Türkiye’deki hükümete yakın medya kuruluşlarında çıkan haberlere göre, ABD’nin Suriye özel temsilcisi James Jeffrey, Türkiye Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Cumhurbaşkanlığı sözcüsünün katılımlarıyla gerçekleştirilen toplantılardan büyük sonuçlar çıkmadı. Türkiye YPG’yi Suriye’nin kuzeyinden tamamen temizlemek isterken ABD bu talebe olumlu yanıt verme konusunda istekli değil.
Amerikan askerleriyle çatışma riski
Amerikalı yetkililer, Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna düzenleyeceği olası bir operasyon için endişelerini dile getirirlerken bunun en büyük sebebi ABD’li askerlerin sıcak çatışma içine çekilebilecek olmaları. Aynı zamanda Türkiye’deki mevkidaşlarına, Türkiye’nin Suriye’deki ABD personellerini hedef almayı hayal bile etmemesi gerektiği mesajını oldukça açık veriyorlar. Çarşamba günü yaptığı açıklamada Erdoğan da açıkça sahadaki ABD askerlerinin hedef alınmayacağını vurgulamıştı. Yine de ABD askerleri ile yan yana savaşan YPG destekli Suriye Demokratik Güçleri’ne (SDG) karşı, ABD askerlerine ateş açmadan operasyon düzenleyebilmeyi hayal etmek bile oldukça zor.
Politik ve askerî rasyonalite, ABD’nin onayı ve işbirliği olmadan veya bölgeden çekilmesi gerçekleşmeden, Türkiye’nin ABD destekli örgütlere karşı operasyon düzenleyemeyeceğini akla getiriyor. Pentagon Erdoğan’ın açıklamalarına şu şekilde karşılık verdi: “Suriye’nin kuzeydoğusuna gerçekleştirilecek olası bir tek taraflı askerî operasyon, hele ki ABD personelleri o bölgede veya yakınlarında iken, kim tarafından yapılırsa yapılsın, bizim için son derece büyük bir endişe kaynağı olur.” Ancak Türkiye benzer açıklamaları harekete geçme kararı verdiği tarihlere yakın dönemlerde sıkça işitti ve bu kez farklı olacağını düşünmesi için çok az neden var. ABD tarafındaki kararsızlığı göz önünde bulundurursak, Türkiye lideri, kendi sözlerini dikte etmek için Amerikan politikacıları arasında gördüğü dağınıklığın avantajını kullanmayı umuyor olabilir.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
