Pek çok siyahi Brezilyalı, şair atışmalarını yoksulluğa, ırkçılığa ve polis şiddetine karşı bir arada durma pratiği olarak görüyor. Atışmaların odağında ise 1 Ocak’ta görevine başlayacak olan Brezilya’nın yeni devlet başkanı aşırı sağcı Jair Bolsonaro var.
İlk olarak 1980’lerde, ABD’nin Şikago kentinde ortaya çıkan bir çeşit toplu şiir okuma etkinliği olan şair atışması, son on yılda Brezilya’da popüler bir pratik haline geldi. Eski bir subay olan Jair Bolsonaro’nun ekim seçimlerinde başkan seçilmesiyle, bu etkinlikler, aşırı sağcı tutumları eleştiren ve değişimi arzulayan politik toplantılara dönüşmüş durumda. Yüzlerce siyahi Brezilyalı, her pazar bir araya gelerek geleceğe dair korkularını ve umutlarını paylaşıyor ve faşizmle mücadele etmenin alternatif yollarını arıyor.
“Bizler canlı şairleriz, militanlarız. Biz devrimin sesiyiz”
Campinas Üniversitesi’nde şair atışmalarını inceleyen dilbilim profesörü Cynthia Neves’e göre Brezilya’daki siyasal atmosfer, burada düzenlenen şiir atışmalarını, diğer bölgelerdeki pratiklerden ayrı bir noktaya taşıyor. Dünya genelinde düzenlenen yarışmalarda Brezilya’nın şiirleri, doğaya ya da insan ilişkilerine odaklanan diğer şiirleri gölgede bırakıyor.
“Brezilya’nın bu tür konular hakkında konuşma lüksü yok. Bizim söz üretmeye ihtiyaç duyduğumuz konular çok daha vahim” diyen 30 yaşındaki Brezilyalı şair Luz Ribeiro, sahneye çıkmışken maçoluktan, ırkçılıktan ve siyah gücünden bahsetmemenin kendileri için mümkün olmadığını söylüyor.
Bolsonaro’nun kişisel tarihi siyahi karşıtı yorumlarla dolu
Hükümetin son zamanlarda uyguladığı olumlu eylem planlarına rağmen Brezilya’da ırkçılık ve eşitsizlik bir hayli yaygın. Siyahiler hakkında sıklıkla nefret söyleminde bulunan Bolsonaro ise azınlıklara yönelik pozitif politikaları da her fırsatta eleştiriyor. 2011 yılında “oğlu siyahi bir kadına aşık olursa ne yapacağını” soran bir gazeteciye, “hafifmeşrepliği tartışmayı reddettiğini” söyleyerek, “böyle bir riskle karşılaşmayacağını, çünkü oğullarının çok iyi bir eğitimle yetiştiğini” savunmuştu. Yine bir başka demecinde geleneksel Afro-Brezilya topluluklarını “hiçbir şey yapmamakla” suçlayan Bolsonaro, “yeniden üreyebilecek kadar iyi olmadıklarını” söyleyerek siyahi Brezilyalıları aşağılamıştı.