Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), geçen perşembe günü, Türkiye’deki kütüphaneler hakkında bir rapor yayınladı. 2018 yılı itibariyle Türkiye’de toplam 31 bin 451 kütüphane mevcut. TÜİK raporuna göre, Milli Kütüphane’deki kitap sayısı 2017 yılına göre yüzde 3,8 artarken, kayıtlı üye sayısı yüzde 10,3 azaldı. Yine aynı dönemde, halk kütüphanelerine kayıtlı üye sayısı yüzde 29,1 artarken, kitap sayısı yüzde 0,1 azaldı. Söz konusu rapor, Milli Kütüphane, örgün ve yaygın eğitim kütüphaneleri, halk kütüphaneleri ve üniversite kütüphanelerini kapsıyor.
Rapor hakkında görüş aldığımız Türk Kütüphaneciler Derneği Başkanı Ali Fuat Kartal’a göre, veriler tam anlamıyla sağlıklı değil. Kütüphane sayısının fazla olmasını, okul kütüphanelerinin de hesaplamalara dahil edilmesine bağlayan Kartal, Milli Eğitim Bakanlığı’nın oluşturduğu “z-kütüphane” kavramına değindi. Türkiye’de ortalama bin, bin beş yüz civarında z-kütüphane bulunduğunu söyleyen Kartal, TÜİK raporunda geçen 29 bin 690 okul kütüphanesinin çoğunun işlevsiz veya kapalı olduğunu, buralarda kütüphanecilerin istihdam edilmesi gerektiğini vurguladı.
Bu sorunların, okuma alışkanlığını erken yaşta kazanması gereken çocuklar üzerinde olumsuz etki oluşturacağını söyleyen Kartal, “Okuma alışkanlığını kazandırmak kolay değil, o yüzden okul kütüphaneleri son derece önemli. Okul kütüphaneleri zengin olacak, kullanıma açılacak ki, çocuklar okuma alışkanlığı kazansın. O yüzden biz okul kütüphanelerini çok önemsiyoruz” dedi.
Türkiye’de kütüphanelerin çoğunlukla öğrenciler tarafından kullanıldığını söyleyen Kartal, araştırma ve okuma yapma amacıyla kütüphanelere gelen insanların sayısının istenilen düzeyde olmadığını belirtti. Halk ve üniversite kütüphanelerine kayıtlı üye sayısındaki artışın doğal olduğunu ve bu artışın, üniversite kazanan öğrencilerin sayısının artışıyla paralel olduğunu söyledi.
Sözkonusu rapora göre, kütüphanelere kayıtlı üye sayısının yarısından fazlası üniversite kütüphanelerinin üyelerinden oluşuyor.
Ali Fuat Kartal, kütüphanecilerin Türkiye’de yaşadıkları sorunların, Türkiye’nin genel sorunlarından soyutlanamayacağını ifade etti. Kütüphanecilerin kendi alanlarında daha fazla istihdam edilmesi gerektiğini belirten Kartal, birçok halk kütüphanesinde kütüphanecilik eğitimi alan insanların istihdam edilmediğini sözlerine ekledi.
Zengin ve işlevsel kütüphanelerin üniversiteler için önemini vurgulayan Ali Fuat Kartal, ODTÜ, Boğaziçi Üniversitesi ve Bilkent Üniversitesi gibi zengin kütüphanelere sahip olan üniversitelerin başarısını kütüphanelerinin kalitesine bağladı. “Yüksek Öğretim Kurumu Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2019” raporuna atıf yapan Kartal, birçok vakıf üniversitesinin reklam giderlerinin, kütüphane harcamalarından fazla olduğunu ve bu durumun çok ciddi sorun teşkil ettiğini ifade etti.
