Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), ilk olarak Aralık 2019’da ortaya çıkan yeni tip koronavirüsü, 12 Mart’ta pandemi (küresel salgın) ilan etti: “Virüsün yayılma hızı, ciddiyeti ve yetkililerin gerekli önlemleri almaması bizi alarm seviyesine getirdi. Bu nedenle Covid-19’u pandemik bir hastalık ilan ediyoruz.”
19 Mart 2020 tarihi itibarıyla koronavirüs nedeniyle tüm dünyada toplam 220 bin 199 vaka görülürken, 8 bin 982 kişi hayatını kaybetti. İlk vakanın 11 Mart tarihinde görüldüğü Türkiye’de vaka sayısı 191, virüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise iki.
Koronavirüsün pandemi ilan edilmesinin ardında tarih boyunca yaşanmış pandemik hastalıklar ve etkileri de tekrar konuşulmaya başlandı.
1347-1351 Kara Veba
Kara Veba, 1347-1351 yılları arasında Avrupa’da büyük yıkıma yol açtı. 1340’lı yılların sonlarında Avrupa’ya ulaşan salgına Yersinia pestis adı verilen bir bakterinin yol açtığı düşünülüyor. Bu pandemik hastalık dünya çapında 75 ila 200 milyon kişinin ölümüne neden oldu.
1817-1824 İlk Kolera Pandemisi
1817-1824 tarihleri arasında yaşanan ilk kolera pandemisi, Hindistan çevresinde ortaya çıkmış ve Güneydoğu Asya, Ortadoğu, Doğu Afrika ve Akdeniz kıyılarına kadar yayılmıştı. Bu hastalık daha önce de Hindistan’a yayılmış fakat salgın çok büyümemişti.
Asya’daki hemen hemen her ülkeyi etkileyen salgının zarar verdiği ve öldürdüğü insan sayısı tam olarak bilinmiyor. Konuyla ilgili çalışan uzmanlar, sadece Endonezya Semarang’da 11 gün içinde 1225 kişinin öldüğünü tahmin ediyor.
Kolera, 19. yüzyıl içerisinde birkaç kez pandemik hastalık olarak ortaya çıktı. Tarihler tam bilinmemekle birlikte 1817, 1829, 1852, 1863, 1881 ve 1899 yıllarında kolera, dünya üzerinde büyük salgınlar halinde görüldü.
1889-1890 Grip Salgını
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Rus Gribi olarak da bilinen bu salgın yine influenza kaynaklı. 1889 yılında Buhara, Kanada ve Grönland’da aynı anda görülen salgında bir milyondan fazla insan hayatını kaybetti.
1918- 1920 İspanyol Gribi
1918-1920 yılları arasında ortaya çıkan İspanyol Gribi, H1N1 virüsünün ölümcül alt türünün yol açtığı bir grip salgınıydı. Salgın ilk kez 11 Mart 1918’de ABD’nin New Mexico eyaletinde tespit edildi. İspanyol Gribi, 50 ile 100 milyon arasında insanın ölümüne sebep olurken, 18 ve 34 yaş arası insanları etkiledi.
1956- 1958 Asya Gribi
Asya Gribi, influenza grubunda görülen en ağır grip tipi. H2N2 virüsünün alt türünün etken olduğu virüs, 1956’da Singapur’da ortaya çıktı ve 1958 yılına kadar devam etti. Asya Gribi nedeniye dünya çapında 116 bini Amerika Birleşik Devletleri’nde olmak üzere toplam bir milyon kişi hayatını kaybetti.
1968 – 1969 Hong Kong Gribi
Dünya çapında yaklaşık bir milyon insanı öldüren Hong Kong Gribi salgınının virüsü ise A tipi H3N2. Virüs, Asya ve Avrupa kıtalarına bulaştı. Birden fazla alt tipe sahip olan virüslerin bir araya gelerek orijinalinden farklı bir virüs ortaya çıkarmasıyla oluşan bu virüs ilk kez 13 Temmuz 1968 tarihinde Hong Kong’da ortaya çıktı.
1981-… HIV / AIDS
Pandemik hastalıklarının başında gelen HIV / AIDS, ilk olarak 1981 yılında ABD’de görüldü. Dünya genelinde 75 milyon kişiye bulaşan virüs, 31 milyon kişinin ölümüne neden oldu. DSÖ’nün 2017 verilerine göre, dünyada 36,9 milyon HIV infekte kişi var.
