Koronavirüs tedavisinde etkili olabilecek ilaçlarla ilgili çalışmalar devam ederken Prof. Dr. Ercüment Ovalı, Dornaz Alfa adı verilen ilacın etkili olduğunu ve klinik testlere alınması gerektiğini söyledi. Bunun üzerine başlayan tartışmayı, ilacın içeriğini, gelinen süreci Prof. Dr. Esin Şenol değerlendirdi. Şenol, Dornaz Alfa ilacının destek tedavide kullanılabileceğini, virüsü hedeflemediğini, solunum fonksiyonlarını rahatlattığını söyledi. Şenol’a göre Türkiye’de henüz pik noktasına varılmadı, can kayıplarının artacağı öngörülüyor.
Prof. Dr. Ercüment Ovalı, Dornaz Alfa ilacıyla ilgili “15 Mart’ta başlayıp, 5 Nisan’da proje haline getirdiğimiz Dornaz Alfa projesine ait ilk sonuçları 23 Nisan’da açıklayacağız” demiş ancak 23 Nisan öncesinde Twitter’dan yaptığı paylaşım tepki çekmişti. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da düzenlediği basın toplantısında Ovalı’nın açıklamalarını eleştirerek “İlaç ve aşı işi hem milli hem de stratejik bir iştir. Sosyal medya üzerinden yapılmaz” demişti.
Ovalı son paylaşımında ise klinik araştırma gerçekleştirme taleplerini Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’na (TÜSEB) ilettiklerini söyledi. İlaçla ilgili tartışma ise devam ediyor. Dornaz Alfa ilacı, DNA’yı parçalayan bir enzim olan “rekombinant insan deoksiribonükleaz I’in” (rhDNaz ) yüksek derecede saflaştırılmış bir çözeltisidir. Dornaz Alfa, kistik fibroz hastalarının balgam mukusunda bulunan DNA’yı hidrolize eder ve akciğerlerdeki viskoziteyi azaltır ve salgıların daha iyi temizlenmesini sağlar. Özetle, Dornaz Alfa solunum yolu hastalıklarında enfeksiyon sıklığını ve şiddetini azaltan, akciğer fonksiyonlarını iyileştiren bir ilaç.
16 Nisan’da Journal of Experimental Medicine’de (JEM) yayımlanan bir makalede ilacın koronavirüsün şiddetini azaltabileceği söyleniyor. İlaç için doğrudan virüsü hedeflemese de hücre dışındaki DNA’ları hedefleyerek hastalığın seyrini iyileştirdiği belirtiliyor. 18 Mart’ta yayımlanan başka bir makaleye göre ise ilacın akciğer hasarını azalttığı, şiddetli hipoksemide yüzde 45’ten yüzde 30’a bir azalma sağladığı iddia ediliyor. İlacın en fazla vurgu yapılan yönü, akciğer fonksiyonları açısından iyileşme göstermesi.
“İlaç balgamı yumuşatarak, sürecin hafifletilmesini amaçlıyor”
Prof. Dr. Esin Şenol, Dornaz Alfa ilacının şu anda sadece destek tedavide kullanılabilecek bir ilaç olduğunu belirtiyor ve “Primer tedavide önerilecek bir ilaç değil. Çünkü sadece balgamı yumuşatarak, oradaki sürecin hafifletilmesini amaçlıyor. Ne virüse karşı bir etkisi ne de oluşan immünolojik mekanizmalara karşı bir etkisi var. Zaten başka bir hastalığın tedavisinde kullanılmakta olan bir ilaç bu. Bunun tek yararı rahatlama olabilir ama oldukça pahalı bir ilaç” diyor.
Şenol, şu anda kullanılan hiçbir ilaçla ilgili yeterli bilimsel verinin olmadığını özellikle vurguluyor: “Yeterli veri oluşturma çalışmaları zaman alıcı çalışmalar. O yüzden çalışmalardan sonuçlar geldikçe konuşabiliriz bu da zaman alacaktır. Sonuç olarak hiçbir ilaç birincil ilaç diyebileceğimiz veriye sahip değil.”
“Virüs dinamiklerinin yüzde 80’ini çözdük”
Virüsün bilinenleri kadar bilinmeyen kısmı da tartışma konusu ve bu konuda birçok spekülasyon yapılıyor. Prof. Dr. Şenol, kanda çıkma iddiası, dışkıda tespit edilmesi gibi hususların bilinmeyen yönler değil, fazladan yorumlananlar olduğunu belirtirken şunları söylüyor: “Virüsün bulaş dinamikleriyle ilgili, yayılmasıyla ilgili bilemediğimiz şeyler var. Virüsün konakta hastalığa neden olduğu immünolojik mekanizmalarla ilgili, bağışıklık sistemine tetikleyen mekanizmalarla ilgili bilinmezler var. Ama geçtiğimiz yol boyunca virüsün dinamiklerinin yüzde 80’ini çözdük diye düşünüyorum. Bunlar hep biliniyordu da şimdi yorumlanıyor. Virolojinin temel bilgilerinin içinde hep bunlar. Virüsün başka yerde bulunmasının tekrarlanma anlamına gelmediğini biliyoruz. Ama farklı branşlar da soruna ilgi duyup yorumladıkları için yeni gibi görünüyor.”
Şenol’a göre ölüm sayıları, vaka sayılarından farklı seyrediyor ve ölüm rakamları bir ay öncesini yansıtan rakamlar. Şenol ayrıca Türkiye’de henüz pik noktasına gelinmediğini, ölümlerin artmasının beklendiğini söylüyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Tüm dünyada deneniyor
Dornaz Alfa ilacına, koronavirüsün şiddetinin nötrofil çalışmasından kaynaklı olmasından dolayı ihtiyaç duyuluyor. Nötrofiller, bakterileri algılıyor ve DNA’larını NET adı verilen toksik enzimlerle bağlanmış bir DNA ağıyla bakterilere saldırmak için dışarı atabiliyor. NET’ler ise istenmeyen patojenleri sindirirken akciğerlere ve diğer organlara ciddi zararlar verebiliyor.
Koronavirüs salgınında bu ihtimal üzerinde durulduğundan Dornaz Alfa’nın, doğrudan virüse olmasa da NET’lere bu DNA’lara saldırabilen, onların etkinliğini kırarak, akciğere verdiği hasara aza indiren, solunum fonksiyonunu iyileştiren bir ilaç olduğu düşünülüyor.
Dornaz Alfa sadece Türkiye’de gündemde olan bir ilaç değil. Fransa’da klinik ortamlarda 10 Nisan’dan beri deneniyor. Ayrıca ABD, Kanada gibi ülkelerde de uygulamaları mevcut.
