Salgın dönemini en zor geçiren “kırılgan gruplardan” biri olan evsizlerin, salgın sürecinde yaşadıkları problemlerin başında beslenme sıkıntıları, misafirhanelerde kalabilecekleri boş yer olmaması ve iş bulmanın zorlaşması geliyor. Bir başka büyük problem ise sokaklarda yaşayan evsizlerin salgında devletten yardım görmemesi ve bazı evsizlere, sokağa çıkma yasağını çiğnedikleri için para cezası kesilmesi oldu. Evsizlerin salgın sürecinde yaşadıklarını, Şefkat-Der evlerinde geçici bir süre için misafir olarak kalan evsizlerden dinledik.
Kamera & Kurgu: Özgün Özgül
Türkiye genelinde 70 binden fazla evsiz bulunurken sadece İstanbul’da 7 bin ile 10 bin arasında kişinin sokakta yaşadığı tahmin ediliyor. Bu kişilerin 363’ü salgın sürecinin devam ettiği şubat ayında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) ait misafirhanelere taşınmaya başlamıştı. Aynı dönemde İstanbul Valiliği, ‘‘Kimse Dışarıda Kalmasın! Misafir Edelim’’ sloganıyla benzer bir uygulama başlatmıştı. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, 2020’nin Nisan ayında ülkedeki tüm evsizlerin salgın sürecinde kendileri ve kamu sağlığı adına tehdit yaratmamaları için çeşitli tesislere yerleştirileceğini açıklamıştı. Bu çerçevede, “Evsizlere Konaklama Projesi” geliştirilmişti. Şefkat-Der gönüllü yardımcılarından Yılmaz Zeyrek ise tüm bu girişimlerin yetersiz olduğunu belirtti ve ekledi: “Salgın döneminde devlet, insanları toplayıp otellere yerleştirmeyi düşünüyordu ancak bize gelen insanlar hep gittikleri yerlerden şikayetçi geldiler.”
“İnsanlar salgın döneminde yine açtı”
Salgınla mücadele sırasında Türkiye’nin benimsediği “Evde Kal” ve “Hayat Eve Sığar” gibi sloganlar üzerine de konuşan ve sloganların evsizler için hissettirdiklerinden bahseden Zeyrek “‘Evde kal’ diyorlar. Evi olmayan insan nasıl evde kalsın? Bu insanlar sokakta, cami avlularında, köprü altlarında yaşıyor. Devletin, onlara ev açtıktan sonra ‘Evde kal’ demesi gerek” dedi. Zeyrek’e göre, salgın döneminde evsizlerin birinci sorunu açlıktı. “İnsanlar salgın döneminde yine açtı, bir tas çorbaya muhtaçtı” diyen Zeyrek, Şefkat-Der olarak kendilerinin günlük en az 100 kişiye yemek dağıttıklarını belirtti.
“Devlet tarafından verilen para cezaları evsizlerin hayatlarını zorlaştırıyor”
Beş yıldır Şefkat-Der’e ait misafirhanelerden birinde kalan ve engelli raporu olduğu için iş bulamadığını söyleyen Ali(*), sokaktaki arkadaşlarının bazılarına sokağa çıkma yasağı nedeniyle polis tarafından ceza kesildiğini söyledi. Evi sokaklar olan evsizlere, evlerine gitmedikleri için para cezalarının kesilmesi, salgın döneminde evsizlerin karşılaştığı en büyük problemlerden biri oldu.
Şefkat-Der evlerinde misafir edilen evsizler olarak kendilerinin salgın sürecinde büyük problemler yaşamadığını, devletin bu derneklere ve misafirhanelere erzak ve kişisel temizlik ürünleri yardımı yaptığını dile getiren Ali, diğer evsizlere bu desteklerin hiçbirinin verilmediğine dikkat çekti. Kendilerinin şanslı olduğunu belirten Ali, devlet tarafından verilen para cezalarıyla evsizlerin hayatlarının zorlaştırıldığını söyledi.
“Yardımseverler de salgından etkilendiği için yardımlarını azaltmak zorunda kaldılar”
Turizm sektöründe çalışırken salgın nedeniyle işsiz kaldığını ve son bir senedir iş bulmakta zorlandığını anlatan Bahar(*), kendilerine yardımda bulunan insanların alım gücünün azaldığını dile getirdi. Şefkat-Der’in yardımseverlerin bağışlarıyla ayakta duran bir yer olduğunu belirten Bahar, salgından önce kendilerine kıyafet, erzak, çocuk bezi, bebek sütü yardımları yapılırken salgında bunların kesildiğini söyledi. Bahar, “Yardımseverler de salgından etkilendiği ve alım güçleri düştüğü için derneğe yardımlarını azaltmak veya kesmek zorunda kaldılar” dedi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Salgın sürecinde kadın evsizlerin yaşadıkları sorunlara dikkat çeken Bahar, ilk evsiz kaldığında kadın sığınma evlerinden birine yerleşebilmek için yetkililerle görüştüğünü fakat şiddet görmediği için sığınma evinde kalmasına izin verilmediğini dile getirdi: “Sokakta kalmana rağmen şiddet görmüyorsan devlet sana kadın sığınma evini açmıyor.”
“Evsizler iş bulamadıkları için misafirhaneleri terk edemiyor”
Varlığı sadece yardımseverlerin bağışlarına dayanan Şefkat-Der gönüllülerinden Yılmaz Zeyrek, salgın sürecinin 21 yıllık dernek hayatlarının en zor yılı olduğunu söyledi. Zeyrek’e göre bu süreç, derneği gittikçe daha da zor bir duruma sokuyor çünkü bağışçılar eskisi gibi yardımda bulunamıyor. Misafirhanelerde kalan evsizler iş bulamadıkları için misafirhaneleri terk edemiyor, bu nedenle evlerde sirkülasyon sağlanamıyor.
(* ) Gerçek isimler güvenlik gerekçesiyle değiştirilmiştir.
