Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Taliban’ın Afganistan’ı ele geçirmesinin üzerinden bir ay geçti: İnsan hakları ihlalleri, ekonomik kriz ve protestolar

Taliban’ın Afganistan’ın başkenti Kabil’i ele geçirmesinin üzerinden bir ay geçti. Bir ay boyunca kadınlar başta olmak üzere birçok grup, Taliban karşıtı protestolar düzenledi. Gazetecilerin ve Taliban karşıtlarının şiddete uğradığına ve kadınların işten uzaklaştırıldığına dair birçok haber basına yansıdı. 26 Ağustos’ta Kabil Havalimanı’nda IŞİD’in Horosan kolunun üstlendiği bir saldırı düzenlendi. Afganlar ülkeden ayrılmaya çalışmaya devam ederken Taliban’ın tahliyeler için son tarih olarak belirlediği 31 Ağustos’ta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve müttefikleri ülkeden tamamen çekildi. Ekonomik ve insani krizin günden güne büyüdüğü ülkede 7 Eylül’de Taliban yeni hükümetini açıkladı. Afganistan’da son bir ayda yaşanan gelişmeleri Medyascope sizin için derledi. 

Afganistan’da son bir ayda yaşanan başlıca olaylar şunlar:

15 Ağustos – Taliban militanları başkent Kabil’e girerek, Afganistan’ın genelinde kontrolü ele geçirdi. Kabil’in bu kadar hızlı ele geçirilebilmesi Taliban militanlarını bile şaşırttı. Ülkedeki yabancı nüfusun ve Afganlar’ın ülkeyi terk etmek için verdiği mücadele Kabil Havaalimanı’nda kaosa yol açtı, birkaç kişi öldü. 

17 Ağustos – ABD Başkanı Joe Biden, ABD ordusunun Afganistan’dan çekilmesi konusundaki sessizliğini bozarak çeşitli açıklamalarda bulundu. Kabil Havalimanı’nda yaşananların basına ve sosyal medyaya düşmesi, dünyanın dört bir yanındaki ülkelerin Vaşington’un suçlanmasına yol açtı.

Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahit, Taliban’ın zaferinden sonra ilk kez kamuoyuna seslendi. Mücahit, Afgan vatandaşların ve ülkedeki yabancı nüfusun haklarının korunacağına, kadın haklarının gözetileceğine dair güvence verdi. 

18 Ağutos – Jalalabad kentindeki Taliban karşıtı protestolarda en az üç kişi öldürüldü.

19 Ağustos Kabil Havalimanı’nda kaotik olaylar yaşanmaya devam ettiği ülkede insanların ülkeden kaçmak için havalimanında verdiği mücadele basına yansıdı. Taliban militanlarının kalabalığa açtığı ateş ve izdiham sonucu birkaç kişi daha hayatını kaybetti. Taliban’ın güvence vermesine rağmen, ülkedeki muhaliflerin sorgulanmak üzere toplandığına, gazetecilerin şiddete uğradığına ve bazı kadınların işten uzaklaştırıldığına dair haberler basına yansıdı. 

Bu sırada, Asadabad ve Kabil’de Taliban karşıtı protestolar patlak verdi.

21 Ağustos – Taliban, ülkedeki insan hakkı ihlalleri haberlerini araştıracağını söyledi. Ayrıca havalimanındaki kaosun kendi suçu olmadığını ve evrakları “doğru olanlar” için ülkeden sorunsuz bir çıkış sağlandığını belirtti. 

23 Ağustos – Hacı Muhammed İdris, Merkez Bankası’nın başkan vekilliğine getirildi. Birçok işletme ve banka açılmadı ve temel gıda fiyatları hızla yükseldi. 

24 Ağustos – Dünya Gıda Programı (WFP), koronavirüs ve kuraklık göz önüne alındığında milyonlarca Afgan’ın kısa bir süre içinde açlıkla karşı karşıya kalabileceğini söyledi. 

26 Ağustos – Kabil Havalimanı’nın yakınında bir intihar saldırısı düzenlendi. Saldırıda 13 ABD askeri dahil olmak üzere çok sayıda insan hayatını kaybetti. Basında çıkan bazı haberlere göre ölü sayısı 200’e ulaştı. Saldırıyı IŞİD’in Horasan kolu üstlendi. 

27 Ağustos – ABD ordusu, IŞİD-H’ye karşı bir insansız hava aracı saldırısı başlattığını söyledi.

29 Ağustos – Bir ABD insansız hava aracı, Pentagon’un Kabil Havaalimanı’na saldırmaya hazırlandığını belirttiği ve intihar bombacısı olduğundan şüphelenilen bir kişiyi hedef aldı. Taliban bu saldırıyı kınadı ve saldırı sebebiyle sivil insanların hayatını kaybettiğini söyledi. 

30 Ağustos – ABD Merkez Komutanlığı başkanı ABD’li General Frank McKenzie, ABD birliklerinin ülkedeki geri çekilmesinin tamamlandığını ve 20 yıllık savaşı sona erdirdiğini duyurdu. Taliban, Afganistan’da bağımsızlığını ilan etti. 

3 Eylül – Taliban, kendilerine direnen Pençşir eyaletinin kontrolünü de ele geçirdiğini söyledi. Pençşir’deki direnişçiler ise bölgedeki çatışmaların devam sürdüğünü ve Taliban’a karşı direnmeye devam ettiklerini belirtti.

4 Eylül – Kabil Havalimanı, yardım uçuşları ve yurtiçi uçuşlara yeniden açıldı. 

7 Eylül – Taliban’ın yeni hükümetini duyurmasıyla haftalarca süren spekülasyonlar ve görüşmeler sona erdi. Taliban’ın kıdemli militanları kabineyi domine etti. Kabinede ABD’nin Guantanamo Körfezi’ndeki askeri üste tuttuğu birkaç kişi bulunuyor. ABD’nin terörle ilgili arananlar listesindeki Siraceddin Hakkani ise yeni kabinede içişleri bakanlığı görevini üstlendi.

9 Eylül – Yeni Taliban hükümeti dönemindeki ilk ticari uluslararası uçuş yapıldı.

13 Eylül – İnsani yardımlar tükenirken ve ülkeler Taliban ile anlaşma konusundaki çekingenliklerini sürdürürken, bağışçılar Afganistan’a 1,1 milyar dolar gönderileceğini söyledi. 

14 Eylül – Ülkenin güneyindeki Kandahar kentinde binlerce kişi, Taliban’ın ordu mensuplarının ailelerinin oturduğu çok sayıda konutu tahliye etme kararını protesto etti.

Derleyen: Emine Bıçakcı

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.