Sağlık Bakanı Fahrettin Koca imzasıyla 81 ilin sağlık müdürlüklerine gönderilen yazıda, asistan hekimlerin nöbet saatlerini düzenleyen mevzuattaki “Gece nöbeti tutanlara ertesi gün görev verilmez” ibaresine “Mecburiyetler dışında yoruma açık değildir” ifadesi eklendi. İfadenin ne anlama geldiğini Medyascope’a değerlendiren Ankara Tabip Odası(ATO) Hukuk Bürosu avukatlarından Ender Büyükçulha, “Bakanlığın ‘mecburiyetler dışında yoruma açık olmadığı’ yolundaki ifadesi, hukuksuzluğun ve keyfiyetin önümüzdeki süreçte de kamu sağlık kuruluşlarında var olacağının kaygı verici bir habercisidir” dedi.
Asistan hekim Rümeysa Berin Şen’in 36 saat süren hastane nöbeti sonrası yaşamını yitirmesiyle gündeme gelen sağlık emekçilerinin çalışma koşulları tartışılmaya devam ediyor. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca imzasıyla dün (1 Kasım) “Uzmanlık Eğitimi Görenlerin Nöbet Hizmetleri” başlığıyla 81 ilin sağlık müdürlüğüne gönderilen yazıda, Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 41. maddesi hatırlatılarak “Gece nöbeti tutanlara ertesi gün görev verilmez” hükmünün “mecburiyetlerin dışında yoruma açık olmadığı” belirtildi. Medyascope’a konuşan asistan hekimler ise söz konusu yazı üzerine hastanelerde oylama yapılacağını ve kıdemli hekimler tarafından baskı kurularak “Nöbet ertesi izin kullanmak istemiyoruz” kararının çıkarılmaya çalışılacağı bilgisini paylaştı.
“Bakanlık, hukuka aykırı uygulamaların varlığını kabul etti”
Yazıda geçen “mecburiyetler” ifadesiyle ilgili Medyascope’a konuşan Avukat Ender Büyükçulha “Bakanlık, bütün bu emredici kuralları yok sayan yerleşik keyfi uygulamanın varlığını itiraf etmekte, aynı zamanda kamu sağlık kuruluşlarında asistan hekimler nezdinde süregelen nöbet uygulamalarının hukuka, kamu yararına ve hizmet gereklerine aykırılığını da kabul etmektedir” dedi. Sağlık Bakanlığı’nın asistan hekimlerin nöbet esaslarına dair hastanelere gönderdiği yazı ile çalışanlar lehine düzenlemeler içeren kimi hükümleri geç de olsa hatırladığına dikkat çeken Büyükçulha “Peki sormak gerekir, bakanlık, mevcut hukuki gereklere uygun davranmayı, genç bir asistan hekimin yaşamını yitirmesiyle mi ancak akıl etmiştir?” diye sordu.
Ağır hukuksuzlukların bahanesi “mecburiyetler” olacak
Söz konusu yazıda bir talimat verilmediğini, daha yumuşak bir ifade olan “hassasiyet gösterin” vurgusu yapıldığına dikkat çeken Büyükçulha, bakanlığın mevzuata uygun olmayan şekilde gerçekleşen çalışma saatleriyle ilgili karar ve yaptırım uygulayacak kurum olduğunu hatırlattı. Sağlık çalışanlarının çalışma yaşamına ilişkin hak ve kazanımlarının, muğlak bir “mecburiyetler” bahanesi ile ağır hukuksuzluğa maruz bırakılacağını belirten Büyükçulha şunları söyledi:
“Burada dikkat edilmesi gereken, bakanlığın söz konusu yazısında yer alan ‘Gece nöbeti tutanlara ertesi gün görev verilmez’ ya da ‘Uzmanlık öğrencilerinin nöbet uygulaması üç günde birden daha sık olmayacak şekilde düzenlenir’ şeklindeki kuralların, zaten öteden beri ilgili mevzuat lafzında yer bulan, öncelikle idari makamları bağlayan, idari makamları çalışanların hak ve kazanımları lehine sınırlayan emredici kurallar olduğu gerçeğidir.”
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’dan dört gün sonra gelen taziye mesajı
Sağlık emekçilerinin çalışma koşulları, asistan hekim Rümeysa Berin Şen’in 36 saat süren nöbetinin ardından 23 Ekim’de geçirdiği trafik kazasında yaşamını yitirmesi sonucu gündeme gelmişti. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca olaydan dört gün sonra yaptığı Bilim Kurulu açıklamasında “Bazı kliniklerde asistan hekimlerin 36 saat çalıştığı maalesef doğru, Dr. Rümeysa Şen’in geçirdiği trafik kazasından önce 36 saat çalıştığı bilgisi yanlış” demişti.
“Uzmanlık Eğitimi Görenlerin Nöbet Hizmetleri” başlıklı resmî yazı, Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca imzasıyla 81 il sağlık müdürlüğüne gönderildi. Yazının tam metni şöyle:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Bilindiği üzere, yataklı tedavi kurumlarımızda hizmetlerin günün 24 saati kesintisiz yürütülmesi esastır. Sağlık hizmetlerinde sürekliliğin sağlanması amacıyla normal çalışma saatleri dışındaki hizmetler; personel sayısı ve hizmetin niteliği de dikkate alınarak, vardiya veya nöbet şeklinde yürütülür. Fakat hekimlik nitelikli emek, yüksek dikkat gerektiren bir meslek olduğu için, çalışma saatlerinde insanı fiziken, ruhen zorlayan uygulamalardan kaçınılması gerekir.
Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin 41 inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde “Nöbet hizmetleri, yataklı tedavi kurumlarının tiplerine, yatak ve personel kadrosuna, yer ve önemine, faaliyetinin çokluğuna göre ayrı ayrı hükümlere tabidir.” hükmü ile hemen ardından, (e) bendinde “Gece nöbeti tutanlara ertesi gün görev verilmez.” hükmü yer almaktadır. Mecburiyetler dışında yoruma açık değildir.
Bakanlığımıza bağlı eğitim ve araştırma hastanelerindeki uzmanlık öğrencilerinin; eğitime alınması, çalışma usul ve esasları 26.04.2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği” kapsamında yürütülmektedir. Uzmanlık eğitimi görenlerin nöbet hizmetleri, bu yönetmeliğin 11 inci maddesinin beşinci fıkrasında; “Uzmanlık öğrencilerinin nöbet uygulaması üç günde birden daha sık olmayacak şekilde düzenlenir.” hükmü ile belirlenmiştir. Bakanlığımızın 21.10.2016 tarihli ve E.02-4523 (2016/19) sayılı Genelgesinin 3 üncü maddesinde de bu hususa özen gösterilmesine dikkat çekilmiştir.
Bu çerçevede, ilinizin Bakanlığımıza bağlı eğitim ve araştırma hastanelerinde eğitim gören uzmanlık öğrencilerinin çalışma şartları ve nöbet hizmetlerinin yukarıda anılan mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütülmesi, iş yükü dağılımında alışkanlıklar yerine kurallara hakkaniyetli bağlılık için azami hassasiyetin gösterilmesi hususunda bilgilerinizi ve gereğini rica ederim.”
