Bugünkü (1 Mart) Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik, zeytinlik alanların, “elektrik üretimine yönelik madencilik faaliyetleri” söz konusu olduğunda madenciliğe açılabileceğini söylüyor. Türkiye’nin elektrik üretim portföyü düşünüldüğünde, bu düzenlemeden linyit madencileri ve linyit madeninden elektrik üretimi yapan termik santral sahiplerinin olumlu etkileneceği anlaşılıyor. Düzenlemenin olumsuz etkileri ise zeytinliklerini linyit madenciliğinden korumaya çalışanlarca hissedilecek.
Bugünkü Resmi Gazete’de yayımlanan Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, zeytinliklerin varlığını madenler için bir engel olmaktan çıkarıyor.
Yönetmelik, “Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak bakanlıkça izin verilebilir” ifadesini içeriyor.
Yani, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı uygun görürse, zeytinlik araziler üzerinde de madencilik faaliyetleri gerçekleştirilebilecek.
Birçok uzman ve siyasetçi, normlar hiyerarşisi gereğince, aynı konuda düzenlemeler içeren bir kanun varsa, yönetmeliğe bakılmayacağını söyleyerek, 1939’da yürürlüğe girmiş Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunu işaret ediyor. Fakat kamuoyundaki asıl tartışma, yönetmeliğin hangi alt sektörün faaliyetlerini kolaylaştıracağı konusunda.
Kapsam elektrik üretimi bağıyla sınırlı: Uygun adaylar linyit-termik sektörü ve jeotermal enerji
Yayımlanan yönetmelikte önemli bir ayrıntı dikkati çekiyor. Yönetmelikte zeytinlik alanların madenciliğe açılması konusundaki kapsam, “Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetleriyle” sınırlandırılmış durumda. Yani zeytinlik alanlar ancak madencilik faaliyeti elektrik ihtiyacını karşılamaya yönelik olursa madencilik faaliyetlerine açılabilecek.
Doğrudan elektrik üretimiyle ilişkilendirilen bu değişiklik, zeytinlikler üzerinde gerçekleştirilebilecek madencilik faaliyetlerinin tipini de sınırlandırmış oluyor. Örneğin yönetmelik değişikliği, altın, gümüş ya da bakır madenciliği için zeytinliklerin kullanılamayacağını gösteriyor.
Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) verilerine göre, 2021 yılında Türkiye’de elektrik üretimi,
- Doğal gaz çevrim santralleri (yüzde 32,71),
- Hidroelektrik santraller (yüzde 16,80),
- Rüzgar, güneş ve jeotermal elektrik santralleri (yüzde 16,65) ve
- Kömüre dayalı termik santraller (yüzde 31,43)
kullanılarak gerçekleştirildi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Türkiye’nin elektrik üretim portföyüne bakıldığında, madencilik faaliyetleri ile elektrik üretimi sadece kömür için bağ kurmak mümkün.
Türkiye’de çıkarılan kalorice zengin tipteki kömürlerin elektrik üretiminde kullanılmadığı düşünülürse, yönetmelik değişikliğinin sadece düşük kalorili kömürler için, yani linyit madenciliği için yapıldığı anlaşılıyor.
Medyascope’un görüş aldığı enerji uzmanları, yeni yönetmeliğin jeotermal enerji faaliyetlerini kolaylaştıracak şekilde yorumlanmasının da mümkün olduğu uyarısını yapıyor.
Jeotermal enerji santrallerinde, sıcak su kaynağına ulaşabilmek için arama ve sondaj kazıları yapılıyor. Jeotermal enerji kaynaklarının bulunması ve kullanılması bir madencilik faaliyeti olmasa da, bu kaynakların kullanımını da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı denetlediği için çıkarılan yönetmeliğin jeotermal enerji faaliyetleri lehine kullanılması da söz konusu olabilir.
