Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Gazetecilerin Mesleki Memnuniyeti 2021 Araştırma Raporu – Dr. Çağrı Kaderoğlu Bulut: “Gazeteciler çok çalışıp az kazanıyorlar” 

Gazeteciler Cemiyeti’nin “2021 Yılı Mesleki Memnuniyet Araştırması Raporu”na göre, 2021 yılında 241 gazeteci yargılandı, 73 gazeteci gözaltına alındı, bir radyo yayıncısı öldürüldü, 115 gazeteci fiziksel saldırıya maruz kaldı. 317 gazetecinin katılımıyla yapılan araştırmada gazeteciler, mesleklerini özgürce yapamadıklarını, mesleki memnuniyetlerinin giderek azaldığını belirtti.  

Medyascope’a konuşan “2021 Yılı Mesleki Memnuniyet Araştırması” yazarı, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Görevlisi Dr. Çağrı Kaderoğlu Bulut, araştırmaya ilişkin “Beklediğimizin çok üstünde bir katılımla karşılaştık. Bence bunun nedeni gazeteciler dertliler ve konuşmak istiyorlar. Yaşadıklarını anlatmak istiyorlar” dedi.  

“Her on kadından sekizi ayrımcılığı deneyimlemiş durumda”

18-24 yaş aralığında çalışan kadın gazetecilerin oranının erkeklere göre daha fazla olduğunu ancak yaş ilerledikçe bu oranların değiştiğini belirten Bulut, “Bunun iki nedeni var. Birincisi kadınların yaşlı, çocuk bakımı ve evle ilgilenmek gibi toplumsal cinsiyete dayalı sorumlulukları. İkincisi ise cinsiyete dayalı ayrımcılıkların kadınları meslekten soğuttuğu yönünde. Medyada cinsiyetinden dolayı ayrımcılığa uğramamış kadın yok denecek kadar az. Her on kadından sekizi ayrımcılığı deneyimlemiş durumda” diye konuştu.  

“Medyanın gerçek üretimini yapanlar çok daha az ücretle çalışıyorlar”

“Gazeteciler çok çalışıyorlar ancak çok az kazanıyorlar” diyen Bulut, medyadaki ücret politikasının yıkıcı olduğunu belirterek gazetecilik için yasal çalışma sınırı olan sekiz saatin çoğunlukla aşıldığını vurguladı. Bulut, sözlerine şöyle devam etti: 

“Medyanın gerçek üretimini yapanlar çok daha az ücretle çalışıyorlar. Kurumsal hiyerarşinin üst basamaklarına çıkıldıkça maaşın artığını görüyoruz. Bu durum gazetecilerin kendilerini yeniden üretebilmeleri üzerinde oldukça baskılayıcı bir unsur olarak karşımıza çıkıyor. Normal şartlarda gazeteciler için tanımlanmış yasal çalışma süresi sekiz saat. Bugün medyanın çok büyük bir bölümünde dokuz ila 12 saatlik çalışma bandı yerleşmiş durumda. Gazeteciliğin vasıflı bir meslek olduğunu göz önüne aldığımızda bu çalışma saatleri çok fazla. Gazetecilerin, onlardan beklenen vasıfları edinebilecek koşullardan yoksun olduklarını görüyoruz.” 

“Türkiye’de gazeteci olmak kaygılı ve tedirgin edici” 

Gazetecilerin mesleklerini özgürce yapamadıklarını, bu nedenle kendilerini değersiz hissettiklerini aktaran Bulut, “Gazeteciler toplumda saygınlıklarının da olmadığını söylüyorlar. Türkiye’de gazeteci olmak kaygılı ve tedirgin bir iş. Mesleğin kendilerine arzu edilebilir, güvenli bir gelecek sunma kapasitesinin olmadığını düşünüyorlar. Bunlar mesleğin geleceği açısından oldukça tedirgin edici veriler. Gazeteciler çok dertliler, değersizleştiklerini düşünüyorlar. Bunda siyasal otoritenin ve yaşadıkları zorlu ekonomik koşulların etkisi var” diye konuştu.  

241 gazeteci yargılandı, 73 gazeteci gözaltına alındı, 115 gazeteci fiziksel saldırıya maruz kaldı 

Gazeteciler Cemiyeti’nin “Mesleki Memnuniyet Araştırması Raporu”na göre 2021 yılında 241 gazeteci yargılandı, 73 gazeteci gözaltına alındı, 28 gazeteci ceza aldı ve 115 gazeteci fiziksel saldırıya maruz bırakıldı. 2021 yılı boyunca açık kaynaklardan elde edilen verilere ve gazetecilerin bildirimlerine göre yirmisi kadın, 73 gazetecinin çoğu iktidara karşı yapılan protesto eylemlerini takip ettikleri sırada gözaltına alındı. Araştırmaya katılan gazetecilerin yüzde 33,5’i, “Yaptığınız haberler nedeniyle suçlama ya da yargılanma kaygısını ne sıklıkla yaşıyorsunuz” sorusuna “sık sık yaşıyorum” cevabını verdi. Haber üretim sürecinde tehdit aldığını belirten gazetecilerin oranı ise yüzde 61,5. Araştırma raporunda yer alan bir diğer sonuca göre ise araştırmaya katılan gazetecilerin yüzde 36,9’u gazetecilik faaliyetlerinden dolayı gözaltına alındığını ya da yargılandığını aktardı. 

Cinsiyetinden dolayı ayrımcılığa maruz kaldığını belirten kadın gazetecilerin oranı yüzde 86,2

Araştırmaya katılan gazetecilerin yüzde 26,8’i kadın, yüzde 72,9’u erkek olurken resmi rakamlara göre 2020 yılı itibariyle sektörde çalışanların yüzde 38,5’i kadın, yüzde 61,4’ü erkek. Araştırma sonucunda elde edilen verilere göre kadın gazetecilerin oranı yalnızca işsizlikte erkeklerden daha fazla. Gazetecilik faaliyetini sürdürürken cinsiyetinden dolayı ayrımcılığa maruz kaldığını belirten kadın gazetecilerin oranı ise yüzde 86,2.

Mesleklerini özgürce yapamadıklarını ve mesleki memnuniyetlerinin giderek azaldığını aktaran gazetecilerin yüzde 87’si işlerine dönük kaygı yaşıyorlar. Araştırmada işe dönük en çok kaygı duyulan unsurun “düzenli ya da tatmin edici ücret almamak” olduğu ortaya kondu. Araştırmaya katılan gazeteciler, “gazeteciliğin toplumsal anlam ve itibar bakımından giderek değersizleştiğini” belirtti. Araştırmada gazetecilerin çalışma koşulları hakkında şu ifadelere yer verildi: 

“Gazetecilerin üçte birinin basın sigortası kapsamında çalıştırıldığı, beşte birinin serbest gazetecilik yaptığı görüldü. Gazetecilerin beşte üçü yasal çalışma süresinin üzerinde dokuz ila 12 saat çalışıyor ve her 10 gazeteciden biri 13 ila 17 saat mesaiyle görev yapıyor. 2021 yılında, bu yoğun ve sorunlu çalışma atmosferinde gazetecilerin yüzde 38,2’sinin üç bin Türk Lirası (TL) ve altı maaşlarla çalıştığı, beş bin TL ila üç bin TL arasında ücret aldığını söyleyenlerin oranın yüzde 35 olduğu görüldü. Gazetecilerin yarısının basın kartı yok, yüzde 6’sı başvuru sonucunu bekliyor. Basın kartı olanların sadece dörtte biri kadın. Gazetecilerin yüzde 80’i mesleğin değersizleştiği görüşünde, yaklaşık yarısı ‘mesleği başkasına tavsiye etmem’ diyor.” 

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.