Niğde kent merkezindeki Kale Mahallesi kentsel dönüşüm projesinde herhangi bir plan ya da proje olmadığını ortaya çıkaran Danıştay, Cumhurbaşkanlığı tarafından alınmış acele kamulaştırma kararının yürütmesini durdurmuştu. Danıştay kararı sonrasında, bu defa da mahalledeki evlerin yıkılması için Niğde Belediyesi’nin gerçekleştirdiği yıkım ihalesi Aksaray İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi. Ancak herhangi bir kentsel dönüşüm planı olmaksızın başlatılan süreçte, idareye dava açan 11 kişinin evleri dışında, Niğde’deki Kale Mahallesi’nde bulunan tarihi evlerin neredeyse tümü yıkıldı.
Niğde kent merkezinde, Niğde Kalesi etrafında kurulu Kale Mahallesi sakinleri, kendilerini mahalleyi terk etmeye zorlayan kentsel dönüşüm projesine karşı bir süredir mücadele ediyordu.
Niğde Belediyesi ve TOKİ tarafından yürütülen proje kapsamında, Cumhurbaşkanlığınca alınan ve 30 Ocak 2021’de Resmi Gazetede yayımlanan acele kamulaştırma kararı projeyi hızlandırmış, mahallede yaşayanların tamamı tapu sahibi olmasına karşın mahallede yıkımlar başlamıştı.
Yıkımların başlamasıyla bölgede ortaya çıkan yağmacılara karşı direnmeye çalışan mahalleliler arasından 11 mülk sahibi, Cumhurbaşkanlığı tarafından alınan acele kamulaştırma kararının iptali için Danıştay’a, mahalledeki evlerin yıkılması için Niğde Belediyesi tarafından gerçekleştirilen ihalenin iptali içinse Aksaray İdare Mahkemesi’ne başvurmuştu.
Danıştay 6. Dairesi tarafından yürütülen yargı süreci, Kale Mahallesi’ndeki kentsel dönüşümün hukuksuz bir şekilde yürütüldüğünü ortaya çıkarmış, ortada herhangi bir onaylı kentsel dönüşüm projesi ya da kamu yararı kararı olmaksızın Cumhurbaşkanlığı tarafından acele kamulaştırma kararı alındığı anlaşılmıştı. Danıştay 6. Dairesi, Niğde Belediyesi’nden üç defa, acele kamulaştırma kararına dayanak oluşturan kentsel dönüşüm planlarını istemiş ama belediye herhangi bir belge sunamamıştı. Cumhurbaşkanlığı kararından altı ay sonra alındığı görülen bir plan kararı ise Danıştay tarafından hukuka aykırı bulunmuş, Cumhurbaşkanlığı tarafından alınan acele kamulaştırma kararının yürütmesi durdurulmuştu.
Kale Mahallesi’ndeki yıkımların önünü açan Cumhurbaşkanlığı kararının yürütmesinin 24 Mart 2022’de durdurulmasının ardından, Aksaray İdare Mahkemesi de Niğde Belediyesi tarafından gerçekleştirilen yıkım ihalesini 30 Mart 2022 tarihli kararıyla iptal etti.
Yani acele kamulaştırma kararının yürütmesinin durdurulmasının ardından, mahalledeki yıkımları mümkün kılan yıkım ihalesi de iptal edildi ancak ortada plan-proje olmadan başlatılan usulsüz kentsel dönüşüm, Niğde Kale Mahallesi’nin tamamen enkaza dönmesine yol açtı.
Kale Mahallesi sakinlerine göre, usulsüz olduğu belirlenen kentsel dönüşüm ve yıkım süreçlerinde mahalledeki yaklaşık 70 tarihi ev yıkıldı.
Mahkeme: İhaleye dayanak olan kararlar durduruldu
Cumhurbaşkanlığı tarafından 29 Ocak 2021 tarihinde alınan acele kamulaştırma kararı sonrasında, Niğde Belediyesi 1 Kasım 2021’de yıkım ihalesi ilanı yayınlamış, ihale 30 günlük dava açma süresi beklenmeden Niğde Belediyesi tarafından 16 Kasım 2021’de gerçekleştirilmişti.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Aksaray İdare Mahkemesi 30 Mart 2022 tarihinde aldığı iki ayrı kararla, hem yıkım ihalesi ilanı işlemini hem de yıkım ihalesinin kendisini ayrı ayrı iptal etti.
Cumhurbaşkanlığınca alınmış acele kamulaştırma kararının Danıştay 6. Dairesi tarafından yürütmesinin durdurulduğunu hatırlatan Aksaray İdare Mahkemesi yıkım ihalesi ilanını iptal ettiği kararında, “Gelinen aşamada ihalenin temelini oluşturan ve yenileme projesi kapsamına alınan acele kamulaştırma kararının yürütmesinin durdurulması karsısında söz konusu alanların enkaz karşılığı yıkımı ihalesine çıkılmasında ve ilan edilmesinde hukuken olanak bulunmadığındandava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
Aksaray İdare Mahkemesi yıkım ihalesini iptal ettiği kararında ise ihale usullerine uyulmadığını vurguladı. Mahkeme, ita amiri [ilgili kurumun harcama yetkili amiri] olan Niğde Belediye Başkanı tarafından ihalenin onaylanmamış olduğunu belirtti.
Avukat İsmail Hakkı Atal: “AKP’li belediye Selçuklu ve Osmanlı mirasını yıktı”
Danıştay tarafından usulsüz yürütüldüğü ortaya çıkarılan kentsel dönüşüm projesine direnen Niğde Kale Mahallesi sakinlerinin avukatı İsmail Hakkı Atal, Medyascope’a yaptığı değerlendirmede kararları, “İhalenin iptali ve ihalenin ilanın iptali kararları sonrası ortadaki hukuksuzluk tamamen somutlaşmış oldu” sözleriyle yorumladı.
Avukat İsmail Hakkı Atal’a göre, kamulaştırma parası alıp evlerini terk etmek zorunda kalan yurttaşların Niğde Belediyesi’ni dava etme yolu da açıldı: “Kamulaştırma paralarını almış olsa bile orada evleri yıkılan tüm yurttaşların Niğde Belediyesi’ne tazminat davası açma hakkı doğdu. Usulsüz, acele, yangından mal kaçırırcasına yapılan bu işlemler neticesinde Niğde Belediyesi binlerce davayla karşı karşıya kalacak.”
Avukat Atal, usulsüz olduğu ortaya çıkan kentsel dönüşüm projesiyle Kale Mahallesi’ndeki tarihi evleri yıkan Niğde Belediyesi’nin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yerli ve milli hassasiyetlerine aykırı hareket ettiğini belirtti: “AKP’li belediyeler cumhurbaşkanının yerli ve milli söylemine aykırı hareket ediyorlar. Kale Mahallesi, Selçuklu ve Osmanlı uygarlığının izlerini taşıyordu. Mahallede Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde kalma birçok taşınmaz bulunuyordu. Hatta yıkılan evlerin sokak numaraları Osmanlıcaydı. AKP’li belediyeler cumhurbaşkanının yerli ve milli hassasiyetlerine aykırı davranıp yerli ve milli kültürü yok ediyor. En somut örneğini yıkılan Kale Mahallesi’nde yaşadık.”
Mahalle sakinleri tepkili: “Yanlış olduğunu biliyorlardı, bile bile yaptılar”
Kale Mahallesi sakinlerinden Muazzez Öztorun, Medyascope’a yaptığı açıklamada iptal kararlarına şaşırmadığını söyledi. İdari kararları alanların usulsüzlüklerin farkında olduğunu belirten Öztorun, usulsüz kentsel dönüşüm uygulamasının sonuçlarını şöyle özetledi: “Başından beri her şey yanlıştı. Daha kötüsü, yanlış olduğunu kendileri de biliyordu. Bile bile yanlışa devam ettiler, yıkıma devam ettiler. Şimdi ne olacak? 70-80’den fazla ev yıkıldı. Kentsel dönüşüm planına imza atmayan ailelerin evleri hasar gördü. Birçok kişi hak kaybına uğradı. Peki, şimdi ne olacak? Belediyenin oybirliğiyle vermiş olduğu izinlere imza atan herkesi tebrik ediyorum. Çok büyük bir suça bile bile ortak oldunuz!”
