AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yasal sürece göre 18 Haziran 2023 Pazar günü yapılması beklenen cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçim tarihinin “bir miktar öne alınacağını” açıklayarak 14 Mayıs’ı işaret etti. Seçimler 14 Mayıs’ta yapılırsa sandığa ne zaman gidilecek? Cumhurbaşkanlığı için adaylık başvuruları ne zaman sona erecek? Cumhurbaşkanı seçimi ikinci tura kalırsa takvim nasıl ilerleyecek? İttifaklar YSK’ya ne zaman başvuracak? Milletvekili aday listeleri YSK’ya ne zaman teslim edilecek? Medyascope, YSK’nın 2018 erken seçimlerinde uyguladığı 56 günlük seçim takvimini esas alarak, olası 2023 “öne alınmış seçim” takvimini hazırladı.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, 2023 Türkiye genel seçimlerinin yapılacağı olası tarihi, DP’nin 1950 seçimlerinde kullandığı “Yeter! Söz milletindir” sloganıyla 14 Mayıs olarak açıklamıştı. Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli de değişik zamanlarda seçimlerin 14 Mayıs’ta yapılabileceğini söylemişti. Cumhurbaşkanlığı Seçimi Kanunu’nun 3. maddesinin 4. fıkrası, cumhurbaşkanının seçimlerin öne alınması kararını açıklaması ve bunun Resmi Gazete’de (RG) yayımlanmasından sonraki 60. günü izleyen “ilk pazar günü” seçimin yapılacağını düzenliyor. 14 Mayıs telaffuz edilmiş olsa da henüz RG’de yayımlanmış bir karar yok. 14 Mayıs’ta seçim yapılacaksa, buna ilişkin kararın 9 Mart ile 16 Mart arasında bir tarihte RG’de yayımlanması gerekiyor.
OKUYUN: Erdoğan seçim için 14 Mayıs’ı işaret etti: Seçim kararı nasıl alınacak, süreç nasıl işleyecek?
Seçime ilişkin kararın RG’de yayımlanmasının ardından Yüksek Seçim Kurulu (YSK) toplanarak, seçimlere ilişkin kararlar almaya başlayacak. YSK kararları RG’de yayımlanarak duyurulacak.
2018 seçimleri bir erken seçimdi
21 Ocak 2017 tarihinde yapılan değişikte Geçici 21. Madde’nin (A) fıkrasıyla, Anayasa’ya “Türkiye Büyük Millet Meclisinin 27’nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve Cumhurbaşkanlığı seçimi 3 Kasım 2019 tarihinde birlikte yapılır. Seçimin yapılacağı tarihe kadar Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri ve Cumhurbaşkanının görevi devam eder. Meclisin seçim kararı alması halinde, 27’nci Yasama Dönemi milletvekili genel seçimi ve cumhurbaşkanlığı seçimi birlikte yapılır” hükmü eklendi.
Anayasa’ya göre seçimler 3 Kasım 2019’da yapılması gerekirken Bahçeli’nin 17 Nisan 2018’de partisinin grup toplantısında erken seçimi “gerekli gördüğünü” açıklaması ve Erdoğan’ın da buna olumlu yaklaşmasıyla 20 Nisan 2018’de TBMM’de erken seçim kararı alındı. Bu karar aynı gün Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Alınan erken seçim kararında seçimlerin 24 Haziran 2018 Pazar günü yapılacağı belirtildi.
Kararın yayımlanmasının ardından YSK peş peşe toplantılar yapmaya ve kararlar yayımlamaya başladı. Milletvekili adayı olmak isteyen kamu görevlilerinin ne zamana kadar istifa etmeleri gerektiği, seçimlere hangi partilerin katılabileceği gibi kararlar peş peşe açıklandı. YSK, Milletvekili Seçimi Kanunu’nun 9. maddesine dayanarak seçim takvimini kısaltarak uygulayabiliyor. YSK 2018 seçimlerinde 56 günlük bir takvim yaptı. 24 Haziran’da yapılacak seçimler için “seçimlerin başlangıç tarihini” 30 Nisan olarak belirledi ve seçim takvimini de ona göre yaptı.
Cumhurbaşkanı adaylığı süreci
Medyascope, YSK’nın 2018’de yaptığı takvimi esas alarak, o takvimi 14 Mayıs 2023’te yapılacağı belirtilen seçime uyguladı. Bu durumda seçimlerin başlangıç tarihi 21 Mart olacak. Siyasi partilerce cumhurbaşkanı adaylığı için yapılacak başvurular 25 Mart saat 17.00’de sona erecek, YSK, 30 Mart’ta cumhurbaşkanı geçici aday listesini açıklayacak.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Cumhurbaşkanı kesin aday listesi 2 Nisan’da Resmi Gazete’de yayımlanacak ve 3 Nisan’da da cumhurbaşkanı adaylarının birleşik oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için YSK’da kura çekilecek.
İttifaklar, oy pusulası kura çekimi
İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partilerin genel başkanları, “imzalarını ihtiva eden ittifak protokolünü” 26 Mart’ta YSK’ye teslim edecek.
İttifak yapan siyasi partiler 7 Nisan saat 17.00’ye kadar ittifaktan vazgeçebilecek. İttifaktan vazgeçen siyasi partiler YSK tarafından ittifak içerisindeki diğer siyasi partilere saat 18.00’e kadar bildirilecek. 9 Nisan’da ise ittifakların ve siyasi partilerin birleşik oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için YSK’da kura çekilecek.
Milletvekili aday listeleri
Siyasi partiler en geç 10 Nisan saat 17.00’ye kadar milletvekili aday listelerini YSK’ya verecek. YSK, siyasi partilerin aday listelerini, adaylık koşullarını taşıyıp, taşımadıkları konusunda incelemeye başlayacak. Bağımsız milletvekili adaylığı için de saat 17.00’ye kadar il seçim kurullarına başvuru yapılabilecek.
YSK, milletvekili geçici aday listelerini 15 Nisan’da RG’de yayımlayacak ve itiraz süresi başlayacak. İtiraz süresi 16 Nisan saat 15.00’te sona erecek ve bu itirazlar aynı gün saat 23.59’a kadar karara bağlanacak.
YSK 19 Nisan’da milletvekili kesin aday listelerini seçim çevreleri itibarıyla ilan edilmek üzere il seçim kurullarına ve Resmi Gazete’ye gönderecek.
Cumhurbaşkanlığı seçimi ikinci tura kalırsa
14 Mayıs’ta yapılacak milletvekili seçimlerinin sonuçları kesin. İlk turda cumhurbaşkanı adaylarından hiçbiri seçilmek için gerekli olan, geçerli oyların yüzde ellisinden bir fazla oy alamadığı takdirde Anayasa gereğince cumhurbaşkanlığı seçimleri iki hafta sonra, 28 Mayıs 2023 Pazar günü tekrarlanacak. Bu seçime, ilk tur oylamada en fazla oy alan iki aday katılabilecek ve en çok oyu alan aday cumhurbaşkanı seçilmiş olacak.
YSK, seçim takvimini açıklarken, seçimlerin ikinci tura kalması halinde uygulanacak takvimi de belirleyecek ve açıklayacak.
Seçim takviminin bazı önemli aşamaları şöyle (Cumhurbaşkanlığı seçim süreçleri koyu ve italik olarak belirtilmiştir):
21 Mart: Seçimin başlangıç tarihi. İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partilerin genel başkanları imzalarını ihtiva eden ittifak protokolünü YSK’ya teslim etmeye başlayacak.
23 Mart: Muhtarlık bölgesi askı listeleri saat 08.00’de askıya çıkarılacak. Tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü askı listeleri de güncelleştirilmek üzere askıya çıkarılacak.
Cumhurbaşkanlığı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerin YSK’ya yapacakları adaylık başvurusunun son günü. (Saat 17.00)
YSK, cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerin adaylık başvurularının incelenmesini tamamlayacak, eksiklikleri ve adaylıkları reddedilenleri adaylara saat 23.00’e kadar bildirecek.
23 Mart: Cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerden başvurusu YSK tarafından reddedilen aday, saat 15.00’e kadar yeniden inceleme talebinde bulunabilecek. Başvurular saat 17.00’ye kadar karara bağlanacak. Bu adaylar için eksik evraklar da saat 17.00’ye kadar tamamlanabilecek. Seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerden başvuruları kabul edilenler saat 20.00’ye kadar YSK tarafından ilan edilecek.
24 Mart: Cumhurbaşkanı adaylığı başvurusu kabul edilenler için seçmenler tarafından teklifte bulunulmasına saat 08.00’den itibaren başlanacak.
25 Mart: Siyasi partilerce cumhurbaşkanı adaylığı için yapılacak başvurular saat 17.00’de sona erecek.
26 Mart: İttifak yaparak seçime katılma kararı alan siyasi partilerin genel başkanlarının imzalarını ihtiva eden ittifak protokolünü YSK’ya teslim etmelerinin son günü.
27 Mart: Siyasi partilerce aday gösterilen cumhurbaşkanı adayları, bilgi ve belge eksiklerini saat 17.00’ye kadar tamamlayacak.
29 Mart: Cumhurbaşkanı adaylığı için seçmenler tarafından aday gösterilmek isteyenlerden başvuruları kabul edilenler için seçmenler tarafından teklifte bulunulmasının son günü. (Saat 20.00)
30 Mart: Cumhurbaşkanı geçici aday listesi Resmi Gazete’de yayımlanacak ve itirazlar başlayacak.
31 Mart: Cumhurbaşkanı aday listesine itirazlar saat 17.00’ye kadar yapılacak ve itirazların YSK tarafından incelenmesine başlanacak.
1 Nisan: Muhtarlık bölgesi askı listeleri askıdan indirilecek. Seyyar sandıklarda oy kullanabilmek için yapılacak başvurular tamamlanacak. Cumhurbaşkanı geçici aday listesine yapılacak itirazlar YSK tarafından karara bağlanacak.
2 Nisan: Cumhurbaşkanı kesin aday listesi Resmi Gazete’de yayımlanacak. Cumhurbaşkanı seçim propaganda dönemi başlayacak.
3 Nisan: Cumhurbaşkanı adaylarının birleşik oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için YSK’da kura çekilecek.
7 Nisan: İttifak yapan siyasi partiler saat 17.00’ye kadar ittifaktan vazgeçebilecek. İttifaktan vazgeçen siyasi partiler YSK tarafından ittifak içerisindeki diğer siyasi partilere saat 18.00’e kadar bildirilecek.
8 Nisan: İttifaktan vazgeçen siyasi parti veya partiler, ittifak içerisinde kalan diğer siyasi partilerin ittifak protokolünde yaptıkları değişikliği veya ittifaktan vazgeçtiklerini saat 17.00’ye kadar bildirecek.
9 Nisan: İttifakların ve siyasi partilerin birleşik oy pusulasındaki yerlerinin belirlenmesi için YSK’da kura çekilecek.
10 Nisan: Siyasi parti genel merkezleri seçime katılacakları seçim çevrelerine ait listeleri en geç saat 17.00’ye kadar YSK’ya verecek. YSK, siyasi partilerin aday listelerini incelemeye başlayacak. Bağımsız milletvekili adaylığı için de saat 17.00’ye kadar il seçim kurullarına başvuru yapılacak.
11 Nisan: Yurtiçi ve yurtdışı seçmen kütükleri kesinleştirilecek. Yurtiçi seçmenlerin oy vereceği yer ve sandıklar belirlenecek. Yurtdışı seçmenlerin oy kullanacakları tarih aralığı ve yer bilgileri YSK’nın internet sitesinde ilan edilecek.
14 Nisan: Siyasi partilerin aday listeleri ve bağımsız adayların başvuru evrakındaki eksikleri tamamlamalarının son günü.
15 Nisan: Milletvekili geçici aday listeleri Resmi Gazete’de yayımlanacak ve itirazlar başlayacak.
16 Nisan: Geçici aday listelerine itirazlar saat 15.00’te sona erecek ve 23.59’a kadar itirazlar karara bağlanacak.
19 Nisan: Seçmen bilgi kağıtlarının dökümüne ve dağıtımına başlanacak. Tüm seçim çevreleri ve yurtdışı ile gümrük kapılarında kullanılacak birleşik oy pusulalarının basımı ve dağıtımına başlanacak. YSK, milletvekili kesin aday listelerini seçim çevreleri itibarıyla ilan edilmek üzere il seçim kurullarına ve Resmi Gazete’ye gönderecek.
27 Nisan: Gümrük kapılarında ve yurtdışında oy verme işlemi başlayacak.
28 Nisan: İl Seçim Kurullarınca miting alanları belirlenecek Cumhurbaşkanı adayları, siyasi partiler ve bağımsız adaylara duyurulacak.
3 Mayıs: Başvuran cumhurbaşkanı adayları ile siyasi partilerin radyo ve televizyonda yapacakları propaganda konuşmalarının yayın ve zaman sıralarının belirlenmesi için ad çekilecek.
4 Mayıs: Propaganda serbestliği ve bir kısım seçim yasakları başlayacak. (Son yapılan seçim kanunu değişikliği ile bu yasaklar cumhurbaşkanı için geçerli olmayacak.)
7 Mayıs: Radyo ve televizyon propaganda konuşmaları başlayacak. Seçmen bilgi kağıtlarının seçmene dağıtımı tamamlanacak.
9 Mayıs: Yurtdışında oy verme işlemi sona erecek.
13 Mayıs: Seçim propagandası saat 18.00’de sona erecek.
14 Mayıs: Oy verme günü. Seçim yasakları saat 24.00’te sona erecek. Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları ilan edilecek. (saat 23.59)
Cumhurbaşkanlığı ikinci oylamaya ilişkin takvim
İlk oylamada herhangi bir adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu (Yüzde 50+1) alamaması halinde 28 Mayıs 2023 Pazar günü cumhurbaşkanlığı seçimi için ikinci oylama yapılacak. O durumda ise seçim takvimi şöyle olacak:
15 Mayıs: İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde aday ikamesinin son günü. (Saat 17.00). İkinci oylama propaganda döneminin başlangıcı.
16 Mayıs: İlçe seçim kurulu kararları ile birleştirme tutanaklarına karşı il seçim kuruluna yapılacak itirazın son günü. (Saat 17.00). İlçe seçim kurulu kararlarına karşı yapılan itirazlar il seçim kurullarınca en geç 23.59’a kadar karara bağlanacak.
18 Mayıs: İl seçim kurulu kararlarına ve il birleştirme tutanaklarına karşı yapılan itiraz YSK tarafından karara bağlanacak.
20 Mayıs: Gümrük kapılarında ve yurtdışında oy verme işlemine başlanacak.
24 Mayıs: Yurtdışında oy verme işlemi sona erecek.
27 Mayıs: Seçim propaganda dönemi saat 18.00’de sona erecek.
28 Mayıs: Oy verme günü. Seçim yasakları saat 24.00’te sona erecek.
29 Mayıs: Cumhurbaşkanı seçimi geçici sonuçları ilan edilecek.
2 Haziran: YSK kesin seçim sonuçlarını ilan edecek.
