Seçim 2023 | Cenk Narin’in Uşak izlenimleri: Herkes kazanabilir, herkes kaybedebilir

Uşak, Ege Bölgesi’nde Batı ve Orta Anadolu’yu birbirine bağlayan küçük bir şehir. Nüfusu, 2021 verilerine göre 373 bin 183. Uşak, düşük nüfusu nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sadece üç milletvekili gönderebiliyor. Oy dağılımının epey çeşitli olduğu Uşak’ta, 14 Mayıs seçimleri için her partinin beklentisi yüksek.

Uşak’ta 2018 genel seçimlerinde AKP yüzde 43,5, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) yüzde 28,2, İYİ Parti yüzde 12,7, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) yüzde 10,5 oy aldı. Bu sonuçlar doğrultusunda Uşak’taki 3 milletvekilinin ikisini AKP, birini ise CHP kazandı.

Bundan sadece bir yıl sonrasına baktığımızda ise oy oranlarında çok büyük değişiklikler olduğunu görebiliyoruz. 2019 yerel seçimlerinde AKP’nin oyu yüzde 39’a gerilerken, İYİ Parti’nin oyu yüzde 37,76’ya yükseldi. CHP’nin oyu 18 puan düşerek yüzde 10,39 oldu. MHP’nin oyu da 10,76’da kaldı.

Uşak’a gideceğimi öğrendiğimde ilk fark ettiğim şey şehirle alakalı neredeyse hiçbir şey bilmediğimdi. Uşak, gerçekten küçük bir şehir, hatta benim kendimce “tek cadde şehri” olarak tanımladığım şehirlerden bir tanesi. Ege Bölgesi’nde yer almasına rağmen denize herhangi bir şekilde kıyısının olmaması burayı ekonomik anlamda epey etkilemiş görünüyor.

Geçici koronavirüs başarısı

Bir de hepimiz Uşak’ı koronavirüs salgını dönemindeki geçici başarısı ile biliyoruz. Sağlık Bakanlığı’nın 1 Mart 2021’de açıkladığı verilere göre Uşak, ülkenin güneydoğu ve doğusunda olan 13 ilin dışında düşük riskli olduğu için mavi renkle görünen tek il olmuştu.

Dönemin Uşak Valisi Funda Kocabıyık, salgınla mücadeleyi Uşak halkı ile beraber yürüttüklerini aktarmış ve “Koyduğunuz kurallar vatandaş tarafından sahiplenilmezse başarılı olunmayacağının farkındayız. Mavi kategoride kalabilmek istiyorsak kurallara sıkı sıkı riayet etmeye ihtiyacımız var. Vatandaşlarımıza güveniyorum. İnşallah vatandaşlarımızın da dirayetiyle mavide devam edeceğiz” demişti. Ancak bu başarı uzun sürmemiş ve Uşak, Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan 6-12 Mart haritasına göre mavi kategorisini kaybetmişti.

Şehre henüz yaklaşırken daha önceden konuştuğum siyasilerle iletişime geçmeye başladım. CHP Uşak İl Başkanı Koray Akgün ile daha önceden iletişime geçmiş ancak kendisinin yoğunluğu nedeniyle olumlu bir dönüş alamamıştım. O yüzden ben de CHP Uşak Merkez İlçe Başkanı Uğur Dümen ile iletişime geçip, kendisiyle konuşmak istediğimi söyledim. Dümen de görüşme talebimi kabul etti.

Şehre ilk vardığımda da Dümen ile görüşmek üzere doğrudan CHP Uşak İl Başkanlığı’na gittim. Tamamen şans eseri bir şekilde, yoğun programından dolayı denk gelemediğimiz Koray Akgün de oradaydı. “Fırsat bu fırsat” diyerek ondan çok kısa vaktini istedim. O da beni toplantısının ardından kabul etti ve kendisiyle kısa bir sohbet imkanı yakaladım.

“Amacımız Uşak’tan üç milletvekili gönderebilmek“

Akgün, seçim çalışmalarının çok yoğun şekilde devam ettiğini söyledi ve CHP olarak önceliklerinin CHP Genel Başkanı ve Millet İttifakı’nın ortak cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun 13. Cumhurbaşkanı olarak seçilmesi olduğunu söyledi.

Akgün, 14 Mayıs’ta yapılacak seçimlerde Uşak ile ilgili hedeflerini de şöyle anlattı:

“Amacımız Uşak’tan üç milletvekili gönderebilmek. Tabii sonraki zaman diliminde de bir bakan çıkarmak istiyoruz. Ben geriye dönük siyasete baktığımda Uşak’ta eksikliğin bu olduğunu görüyorum. Uşak bir bakan çıkaramamış. Bu konuda eksiklikleri var. Onun için Cumhuriyet Halk Partisi olarak önceliğimiz üç vekili çıkarabilmek. Akabinde de Uşak’tan bir bakan göndermek istiyoruz.”

CHP’nin Uşak’ta 2019 yerel seçimlerinde 2018 genel seçimlerine göre yaşadığı 18 puanlık düşüşü Akgün’e sorduğumda “Aslında partimizin oy oranının yüksek olduğunu ama içeride kırılmalar olduğunu gördük bu zaman diliminde. Tabii bu, yerel seçimlerde biraz farklı bir şekilde algılandı. Aslında öyle değildi. Partilimiz ve partimiz her zaman için güçlü ve büyük bir parti. 2018 seçimlerine baktığınızda dedikleriniz doğru ama bugünkü anketlere baktığımızda, realiteye baktığınızda CHP’nin anket sonuçları çok yüksek. Biz de buna ciddi ve gönüllü bir şekilde inanıyoruz. Bu konuda da başarılı olacağımızı düşünüyorum. Aradaki farkın yine yerel seçimle ilgili olduğunu ve o dönemde yaşamış olduğumuz bir adaylık sıkıntısından kaynaklandığını düşünüyorum. Tabii ki bunların hepsini atlattık. Hepsi geçmişte kaldı. Biz artık önümüze bakıyoruz” diye konuştu.

Akgün, üç milletvekili çıkarmak için yüzde 40’ın üzerinde oy almaları gerektiğini söyledi ve sözlerine şöyle devam etti:

“Hedef üç milletvekiliyse yüzde 40’ların üzerine çıkmanız gerekiyor bir şekilde. Bu sayının yüzde 45-50’leri bulması gerekiyor. Tabii aslında realite şu, bugün itibarıyla söyleyeyim, şu anda Uşak’ta Cumhuriyet Halk Partisi olarak iki milletvekilini çıkarabilecek bir potansiyelimiz var. Ama biz üçüncü milletvekilini zorlamak için elimizden gelen gayreti gösteriyoruz.”

Halkta CHP’ye yönelik bir özlem olduğunu belirten Akgün, “Cumhuriyet Halk Partisi’nin halkın partisi olma yönünde kaybetmiş olduğu değerleri tekrar kazandığını düşünüyorum. Bu değerler doğrultusunda bizler yine Millet İttifakı ortaklarımızla beraber sonuna kadar mücadelemize devam edeceğiz” diye konuştu.

İl başkanlığından ayrıldıktan sonra daha önce olumlu dönüş alamadığım İYİ Parti Uşak İl Başkanlığı’nı tekrardan aradım fakat aldığım cevap yine olumsuzdu. Bu sebeple de sokak röportajları yaparak Uşaklılar’ın seçimlerle ve adaylarla ilgili ne düşündüğünü öğrenmek istedim.

Sokakta her ismi duymak mümkün

Seçim sonuçlarına da yansıdığı gibi Uşak’ta seçmen yelpazesi epey geniş. Tabii ki yurttaşların çok büyük bir çoğunluğu iki adayda yoğunlaşmış durumda: Kılıçdaroğlu ve Erdoğan.

Bunun yanı sıra sokakta Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce ve Ata İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan’ın isimlerini duymak da mümkün.

Karşılaştığım bir genç, İnce’ye oy vereceğini ve kendisinin iyi işler yapabileceğini düşündüğünü söyledi. Sadece 5 dakika sonra karşılaştığım bir başka genç ise, Kılıçdaroğlu’na oy vermeyi düşündüğünü belirtti. İnce’nin gençler arasındaki popülerliğini sorduğumda da İnce’yi “sosyal medya balonu” olarak tarif etti ve öfke üzerinden siyasetten sıkıldığını vurguladı.

Sokakta karşıladığım bir başka yurttaş ise Oğan’a oy vereceğini söyledi. Soruyu biraz ileri taşımak istedim ve Kılıçdaroğlu ile Erdoğan’ın ikinci tura kalması durumunda kimi tercih edeceğini sordum. Aldığım cevap “Sandığa gitmeyeceğim” oldu.

Karşılaştığım bir kadın seçmenin tercihi beni epey şaşırttı. Meclis’te İYİ Parti’ye oy vereceğini söyleyen yurttaş, cumhurbaşkanlığı için Muharrem İnce’yi tercih edeceğini söyledi.

Pazarda konuştuğum bir yurttaş oy tercihini Erdoğan’dan yana kullanacağını belirtti ve sebeplerini şöyle sıraladı: Erdoğan akıllı adam, birikimi var, tecrübeli. Ona vereceğiz, kazandıracağız.”

Bir başka yurttaş ise Kılıçdaroğlu’nu “seccadeye bastı” diyerek eleştirdi ve “Görüyorsun değil mi? Adam seccadeye basıyor. Nasıl AK Parti’ye oy vermeyeceksin?” diye konuştu.

Bir esnaf ile konuştuğumda ise tercihini şöyle anlattı:

“Atatürk’ün partisine, CHP’ye. Atatürk’ün ilkeleri geri gelsin. Kılıçdaroğlu, bizim hayatımızı düşünüyor. Memlekette fabrika kalmadı satılmadık. Havaalanı kalmadı satılmadık. Aldığımız nefesin de parasını alacaklar.”

Yurttaşların bir kısmı ekonomiden oldukça şikayetçi, bunun yanı sıra ekonominin gayet iyi olduğunu söyleyenler de bir hayli fazla.

Uşak’ta sokak röportajları sırasında en çok dikkatimi çeken şeylerden biri, Erdoğan’ı destekleyen yurttaşların çoğu zaman bir argüman sunmadıkları oldu. “Erdoğan’ı neden tercih ediyorsunuz?” diye sorduğumda çoğu zaman aldığım cevap “Biz onu seviyoruz” vb. cevaplardı. Seçmenin Erdoğan’a bir bağlılığının olduğunu görmek mümkün. Kılıçdaroğlu’nu tercih edeceğini söyleyen yurttaşların ise argümanı çoğu zaman ekonomik sıkıntılar ve Kılıçdaroğlu’nun dürüstlüğü.

81 ilde seçimin nabzını tutuyoruz. Bütün il izlenimi videolarımız için aşağıdaki YouTube oynatma listemizde gezinebilir, şehrinizi bulabilirsiniz:

“Uşak seçmeni günü yorumlayarak oy veriyor”

Sokak röportajlarının ardından Saha Ajans Medya Grubu Yöneticisi Mehmet Alperen Cinci’yle görüşmek üzere çalıştığı adrese gittim. Cinci’ye önce Uşak’a hangi amaçla geldiğimi, kendisiyle ne konuşmak istediğimi anlattım. Cinci, bütün samimiyeti ve şehir hakkındaki donanımıyla sorularımı yanıtladı, pek çok konuda da soru işaretlerimi giderdi.

Uşak’ta seçmenin yerelde ve genelde farklı oy verme eğilimine sahip olduğunu söyleyen Cinci, bu sebeple her seçimde farklı partilerin potaya girebildiğini belirtti.

Uşak seçmeninin tamamen günün durumuna göre oy verdiğini aktaran Cinci şöyle devam etti:

“Uşak’ta seçmen Cumhuriyet Halk Partisi’ne de oy verebiliyor, Muharrem İnce’ye de oy verebiliyor. İYİ Parti’ye de oy verebiliyor. Rüzgara göre Ümit Özdağ’a da oy verebiliyor. Uşak seçmeni daha çok hem genel havaya hem de yereldeki milletvekilli adaylarına bakıyor. Ondan dolayı Uşak seçmenini Konya seçmeni gibi Diyarbakır seçmeni gibi görmeyin. Uşak seçmeni günü yorumlayarak ona göre oy veriyor.”

“Şu anda saha 1-1-1 diyor”

CHP Uşak İl Başkanı Akgün’ün üç milletvekili beklentisinin ne kadar gerçekçi olduğunu Cinci’ye sordum. Cinci röportajı yaptığımız nisan ayı için konuyla ilgili şöyle konuştu:

“Şu anda saha 1-1-1 diyor. Bir İYİ Parti, bir Cumhuriyet Halk Partisi, bir AK Parti, saha bunu gösteriyor ama geçtiğimiz yerel seçimlerde de yine sahadaydık. Son bir haftaya kadar yüzde 3, yüzde 4 puan farkıyla İYİ Parti öndeydi. Seçmenin davranışları Uşak’ta son bir haftada değişebiliyor. Ama sayın başkanımızın bu konuyla alakalı söylemlerini biraz popülist gördüm. Ben öyle olacağını düşünmüyorum. Cumhuriyet Halk Partisi Uşak’ta Sayın Ali Karababa’yı milletvekili olarak Ankara’ya gönderir.”

Cinci, MHP ve CHP’nin aday listelerinin tabanda olumlu karşılandığını, İYİ Parti ve AKP listelerinin aynı etkiyi yaratmadığını söyledi. Cinci aynı zamanda Uşak’ta seçimin çok ortada olduğunu ve kimin kazanacağının belli olmadığını belirtti.

Cinci’yle görüşmemin ardından bana MHP ile iletişime geçip geçmediğimi sordu. Açıkçası şehre gelmeden önce MHP Uşak İl Başkanlığı’yla konuşmaya çalışmış ancak bir türlü bir yetkiliye ulaşamamıştım MHP’den birileriyle görüşmeyi çok istediğimi söyledim. Cinci’nin de aracılığıyla MHP Uşak İl Başkanı İbrahim Orman’ın, MHP Uşak birinci sıra milletvekili adayı Ayhan Kınden ile birlikte esnaf ziyaretinde olduğunu öğrendim. Onları sahada takip etmenin çok daha iyi olacağını düşündüğüm için araçla hemen onların bulunduğu sanayi sitesine gittim.

Kendileriyle bir süre gezdikten sonra Orman’ın yanına gidip kendimi tanıttım ve birkaç soru sormak istediğimi söyledim. İlk olarak Orman’a seçimlerden MHP olarak ne beklediklerini sordum. Orman, seçimlerde büyük bir başarı beklediklerini söyledi ve geçen seçim 25 bin olan oy miktarını 55 bine çıkaracaklarını belirtti. 55 bin oy Uşak’ta yüzde 20’den fazlaya denk geliyor.

“HÜDA PAR’ı PKK’ya karşı Kürt partisi olarak biliyoruz”

Uşak’ta AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın rahat bir şekilde kazanacağını söyleyen Orman, HÜDA PAR hakkında MHP’ye yapılan eleştiriler için şöyle konuştu:

“Ufak tefek tepkiler oluyor, o da arkadaşların bilmemesinden kaynaklanıyor. HÜDA PAR ittifakın içinde değil, dışarıdan destekliyor. Ayrıca bir de PKK’ya karşı olan Kürt partisi olarak biliyoruz. Biz bu konuda taraf değiliz.”

Orman, MHP’nin seçimlerde yüzde 12 oy alabileceğini ve 80-100 milletvekili çıkarabileceğini de söyledi.

MHP Uşak milletvekili adayı Ayhan Kınden: “Bir vekil garanti, ikiyi zorlarız”

Orman ile yaptığım röportajın ardından onların yanında esnaf ziyaretlerini takip etmeye devam ettim. Ardından Ayhan Kınden’in yanına gidip kendimi tanıttım ve röportaj teklifimi ona da yaptım. Hiçbir itiraz etmeden kabul etti.

Sahada kendilerine karşı büyük bir teveccüh olduğunu söyleyen Kınden, Uşak’taki beklentilerini şöyle anlattı:

“Uşak’ta bu seçimde inanın Milliyetçi Hareket Partisi destan yazacak. Bunu hepiniz göreceksiniz. Biz ekip arkadaşlarımızla beraber 2019’dan bu yana ilmek ilmek bütün Uşak’ı işledik. İnsanlara dokunmaya çalıştık ve bunun karşılığını da Uşak’ta Milliyetçi Hareket Partisi olarak alacağız.”

MHP’nin Uşak’ta 2018’de milletvekili çıkaramamasını hatırlattığım Kınden, “O günden bugüne kadar çok şeyler değişti Uşak’ta. Yönetimler değişti. Bu seçimde inanıyorum ki, bir garanti ikiyi zorlarız” diye yanıt verdi.

“HÜDA PAR, teröre bulaşmamış , sıkıntısı olmayan bir parti”

HÜDA PAR’ın Cumhur İttifakı’nı desteklemesi konusunda sahadan bir tepki almadıklarını söyleyen Kınden, “HÜDAPAR, Cumhur İttifakı’nı dışarıdan destekleyen bir parti. Teröre bulaşmamış, herhangi bir sıkıntısı olmayan bir parti. Cumhur İttifakı’nın bir parçası olarak destekliyorsa ‘Niye, niçin destekliyorsun?’ demiyoruz ama bir HDP çok farklı. HDP’nin PKK’yla organik bağı olduğu ortada. Onun için ‘zillet ittifakı’ dediğimiz kişiler bunu ilişkilendirmeye çalışıyorlar. Kendi açıklarını bu şekilde kapatmaya çalışıyorlar, bu bir gerçek. HDP ‘zillet ittifakı’nın bir parçası. Kılıçdaroğlu’nu açıktan destekleyeceklerini ilan ettiler. Artık görünen köy kılavuz istemiyor” dedi.

Kınden ve Orman ile esnaf ziyaretlerime devam ederken, Kınden’in yanına gittiği bir yurttaş, Uşak’ın sağlık sisteminden dolayı sitem etti. Hastanelerde yeterli doktorun olmadığından yakınan yurttaş, çevre illere gitmek zorunda kaldığını aktardı. Kınden ise çevre illerden ve ilçelerden yurttaşların Uşak’taki hastanelere geldiğini belirtti ve yetersizliğin bu sebeple oluştuğunu aktardı. Kınden sorunun çevre ilçelerin Uşak’a bağlanarak çözülebileceğini dile getirdi.

Kim kazanır, tahmin etmek zor

Uşak’ta geçirdiğim kısa zamanda yoğun bir görüşme trafiğimin olduğunu söyleyebilirim. Birçok konuda kafamdaki soru işaretleri giderilmiş olsa da milyon dolarlık soru orada duruyor: Kim kazanacak?

Sokakta her ismi duyduğum bu küçük şehirde geçmiş seçim sonuçlarına bakarak bir tahmin yapmak da mümkün değil. Her parti kendinden çok emin fakat tahminler epey bulanık. Uşak’ın bu belirsizliği az sayıda milletvekili çıkarıyor olmasından dolayı konuşulmuyor ama bu şehirdeki sonuç, Türkiye’nin geneline yönelik de bir işaret verebilir.

Gördüğüm ise şu, her ne olursa olsun yurttaşlarda değişim isteği var ve ekonomi herkesin bir şekilde dilinde. Muhalefet seçmeni direkt olarak ekonomiden şikayet ederken, iktidar seçmeni de ekonomiyi ateşli şekilde savunuyor. Aslında her ikisi de ekonomideki tartışma zemininin ne denli geniş olduğunu bizlere gösteriyor.

Türkiye’nin önünde tarihi bir seçim var. Bu seçimde Uşak değişim mi isteyecek, yoksa 21 yıldır devam eden fakat zor zamanlar geçiren iktidara bir şans daha mı verecek?

Seçimin tamamen bıçak sırtı olduğu Uşak’ta tüm bu soruların cevabını 14 Mayıs’ta alacağız.