Ev kiralarına gelen fahiş zamlar farklı şehirlerde eğitim gören üniversite öğrencilerini de etkiledi. Bir kısım öğrenci gelen zamlar nedeniyle ayrı eve çıkamazken, kiraya çıkan öğrenciler de geçimlerini sağlamak için ayrı bir mücadele içerisinde. Yurtta kalan ve eğitim hayatının ikinci yılında eve çıkmayı düşünenler için bu istek artık hayale dönüşürken, kirada oturanlar için de geçim derdi baş gösterdi. Medyascope ekibi olarak, ayrı eve çıkmayı düşünen fakat çıkamayan, ayrı eve çıkıp kısıtlı şartlarda yaşayan öğrencilere son günlerde giderek artan hayat pahalılığını ve ev kiralarına gelen zamlardan nasıl etkilendiklerini sorduk.
Ankara, Eskişehir, Sakarya ve Karabük’ten öğrenciler farklı şehirlerde eğitim görseler de ortak sıkıntıları aynı, geçim derdi. Çoğu hayatını sürdürebilmek için ek gelir getirecek işlerde çalışıyor ve hemen hepsi ev sahiplerinin konut kira artış oranını yüzde 25 ile sınırlayan düzenlemeye uymadığından yakınıyor.
Öğrenci için ev kiralamak zorlaştı
Uğurcan Kanca Karabük Üniversitesi’nde İngiliz Dili ve Edebiyatı öğrencisi. Orta halli memur bir ailenin çocuğu olan Kanca, ekonomik koşulların zorlaşması nedeniyle ek gelir elde edebileceği işlerde çalışıyor. Öğrencilik sürecinde geçimini ailesinden aldığı destekle ve yarı zamanlı çalışarak sağladığını söyleyen Kanca, üniversiteye ilk başladığı yıl Kredi ve Yurtlar Kurumu’nda (KYK) kalıp daha sonra ayrı eve çıkmayı düşünenlerden. İlk etapta ev kiralarının, 2 bin veya 3 bin arasında değiştiğini söyleyen Kanca, şimdiki durumda ise kira fiyatlarının üç katına çıktığından dolayı ayrı eve çıkamayacağını söylüyor. Ekonomik sebeplerden dolayı KYK yurtlarında kalmaya devam edeceğini belirtiyor ve yurtlarda da şartların pek iyi düzeyde olmadığına değiniyor:
“Ailenden alabileceğin destek belli, benim iki kardeşim var ve babama ‘Baba ben eve çıkacağım yurtta rahat edemiyorum’ deme gibi bir lüksüm olamaz. Bu yüzden artık kendi çabalarımla ne yapabiliyorsam o olacak ve şu anki maddi durumla ayrı bir eve çıkmak mümkün değil gibi geliyor bana.”
“Ay sonunda kredi kartına borçlanıyorum”
Özcan Çelik, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencisi. Çelik, üniversitenin ilk yılında KYK yurdundan faydalanamadığı için dayısının evine taşınmak zorunda kalan bir öğrenci. İlerleyen zamanlarda dayısıyla kirayı paylaşmaya başlayan Çelik’in ev sahibi bir süre sonra önce yüzde 25’ten fazla, ardından da yüzde 100 oranında zam yapmış. Kiradan onun payına düşen para bin 500 TL’yken, 2023’ün başında 2 bin 500 TL ‘ye yükselmiş. Aylık geliriyle ev giderlerini karşılaştırdığında güç bela geçindiğini anlatan Çelik, parasının çıkışmadığı yerde kredi kartına yükleniyor. Üstelik tek başına bir ev kiralayabilmesi de tam anlamıyla bir hayal:
“Ya çok uzak bir yerde 1+1 evi 5 bin liraya tutacağım ya da 10 bin lirayı gözden çıkartacağız. 10 bin lira da Ankara’daki ortalama kiralar. İnsanların iyi yaşayabileceği bir evi tutmaya kalkarsak da 15 bin lira vermemiz gerekiyor. Bu da gün geçtikçe daha da zorlaşıyor.”
“İhtiyaçlarım dün 5 liraysa bugün 15 lira oluyor”
Sakarya Üniversitesi’nde Türk Dili ve Edebiyatı okuyan Muhammed Can İkiz ise bir dönem KYK yurdunda kaldıktan sonra kiralık eve çıkan öğrencilerden. Üç yıldır aynı evde kalan İkiz, 2021’de altı aylık sözleşme yaptığı evine bin 900 TL kira öderken, 2022 Eylül’de bu paranın 3 bin TL’ye ulaştığını ve ev sahibinin konut kira artış oranını yüzde 25 ile sınırlayan düzenlemeye uymadığından yakınıyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Gelen zammın öğrenci bütçesiyle zaten kendisini yorduğunu söylerken yeni gelecek zamların ardından belirlenecek kira bedelini de “Öpüp başımıza koyacağız” diye yorumluyor. Bu fiyatın kendisine özel indirimli bir fiyat olduğunu belirten Can, bu fiyattan da memnun değil. Başka evlerin kiralarına da baktığını söyleyen Muhammed, evine benzer konutların kiralarının 8 bin TL’den başladığını anlatıyor. İkiz, eski evinin standartlarında bir ev bulamadığı için bir yıl daha yüksek kira ödemeye mâhkum. Aylık geliriyle evinin giderlerini karşılaştıran İkiz şöyle anlatıyor:
“Elime bir asgari ücret geçiyor ama bu benim için yeterli değil. Gelen zamlarla beraber mutfak masraflarım iki katına çıktı. Sadece mutfak masrafları değil, benim kişisel ihtiyaçlarım da var. İhtiyaçlarım dün 5 liraysa bugün 15 lira oluyor. Bugün 15 liraysa yarın 30 lira da olacak, bunu da biliyorum.”
Ekonomik koşulların sosyal yaşamı da zorladığını söyleyen İkiz, fatura, kira, mutfak masraflarını karşılayabilmek için sosyal yaşamından feragat ettiğini, halı saha maçına bile zor gittiğini, arkadaşlarıyla iki haftada bir dışarı çıkabildiğini belirtiyor.
“8 bin liraya asgari bir düzeyde yaşıyorum”
Kiralardan cebi yanan öğrencilerden bir diğeri de Burak Sağlam. Eskişehir’de dört yıldır kiralık evde oturan Burak, eve ilk çıktığı zaman yaklaşık bin TL kira öderken, şimdi bu rakamın 4 bin TL’ye çıktığını belirtiyor. Geçinmek için ailesinden para alan Sağlam, aynı zamanda ek işlerde çalışıyor. Sağlam, yüksek kira bedellerini karşılayamayacağı için evinde zorunlu olarak oturmaya devam eden öğrencilerden.
Üniversitenin ilk yıllarında daha az geliri olduğunu söyleyen Sağlam, şimdi geliri daha da artmış olmasına karşın geçinmekte zorlandığını söylüyor:
“Eskiden, 30 yıl önce kimse üniversite okuyamıyordu diyorlar, geçim sıkıntısı vardı diye, şu an yine aynı durum var. Sadece ev değil, KYK yurdunda kalsanız bile yine geçim problemi yaşarsınız. Bir öğrenci ailesinden destek almadan ve ek gelir oluşturmadan şehir dışında okuyamaz. Şu an bir parkta oturup yediğim, içtiğim şeylerin parasıyla eskiden bir yerde oturup yemek yiyebiliyordum. Buna rağmen Eskişehir diğer şehirlere göre daha iyi bir durumda.”
Bu gelirleriyle geçimini güçlükle sağladığını, sosyal yaşantısından ödün vermek zorunda kaldığını anlatıyor.
