Suriye harekatını konu edinen ABD-Rusya görüşmelerinin askıya alınmasının ardından Musul Operasyonu’nun nasıl bir koalisyonla yapılacağı ve Türkiye’nin Musul’daki askeri varlığına ilişkin tartışmalar dün Irak Meclisi’nden bugünse Türk ve ABD’li yetkililerden gelen açıklamalarda tekrar gündeme oturdu.
Bilindiği gibi, IŞİD’e bağlı güçler Musul’u Haziran 2014’te ele geçirmişti. Ardından Türkiye geçtiğimiz yılın Aralık ayında, IŞİD’le mücadelede bölgedeki peşmerge güçlerini ve sayıları 5 bini bulan Sünni Haşdi Vatani milislerini eğitimek amacıyla Musul’un kuzeyindeki Başika Kampı’na Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Siirt 3. Komando Tugayı’ndan 150 asker ve 25 tank göndermişti.
Türkiye’nin Musul’a asker göndermesini, Irak’ın toprak bütünlüğüne yönelik bir tehdit olarak değerlendiren Irak Dışişleri Bakanı İbrahim el-Caferi Türkiye’nin askerlerini Başika’dan tamamen çekmemesi halinde askeri operasyonu düşünmek zorunda kalacaklarını söylemişti. Bu açıklamanın ardından Bağdat’taki yetkililer BM Güvenlik Konseyi’ne konunun görüşülmesi talebiyle başvurmuştu. 17 Aralık 2015 günü de ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden “ABD, Irak’ın toprak bütünlüğüne saygı duyuyor. Türkiye’den de aynısını bekliyoruz” diyerek Türk askerinin bir an önce bölgeden çekilmesi gerektiğini belirtmişti.
Sinirlioğlu ve Fidan’ın Bağdat temasları
Irak merkezi hükümetinin, Türkiye’nin Musul’a askeri sevkiyatına tepki göstermesi üzerine yine geçen yılın Aralık ayında Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile MİT Müsteşarı Hakan Fidan, konuyu görüşmek için Bağdat’a gitmişti. Irak Başbakanı Haydar Abadi, Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi ve Savunma Bakanı Halit el Ubeydi ile olan görüşmeler sonrasında yapılan başbakanlık açıklamasında, Irak’la anlaşmaya varıldığı söylenmişti. Açıklamada, “Koruma gücüne mensup askeri personelin alandaki eğitim ve güvenlik durumuna göre yeniden tanzimi hususunda da Irak hükümetinin hassasiyetleri dikkate alınarak kararlaştırılmıştır” ifadeleri yer alıyordu.
Türkiye’nin Başika Kampı’ndaki askeri varlığının Bağdat-Ankara hattını germesine ilişkin 18 Aralık 2015’te BBC Türkçe’ye konuşan Musul eski Valisi ve Başika’daki Haşdi Vatani güçlerinin komutanı Esil Nuceyfi, başlangıçta Bağdat’ın Ankara’yı desteklediğini fakat Şii grupların ve Tahran’ın etkisiyle tutumunu değiştirdiğini iddia etmişti.
Irak Meclisi’nin sert açıklaması
Dün Irak Temsilciler Meclisi’nden yapılan yazılı açıklamada, Irak Meclisi’nin, Türkiye’nin Musul’a bağlı Başika’daki askeri varlığını kabul etmediğini duyurması kapandığı sanılan bu tartışmayı yeniden alevlendirdi. Irak Meclisi’nin dünkü açıklamasında, aldıkları kararda öne çıkan noktalar şöyle:
* Türkiye’nin Bağdat Büyükelçisi Irak Dışişleri Bakanlığı’na çağrılıp nota verildi;
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
* Türkiye güçleri ‘işgalci güçler’ olarak nitelendi;
* Türk askerinin Irak topraklarından çıkarılması için gerekenlerin yapılması istendi;
* Türkiye güçlerinin Irak’a girmesini isteyenler hakkında yasal işlem yapılması istendi;
* Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları kınandı ve reddedildi;
* Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkilerin gözden geçirilmesi istedi.
Kurtulmuş: “İşgalci değiliz”
Irak Temsilciler Meclisi’nin kararına cevaben dün Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada karar kınandı. Bugün de Ankara ve Washington’dan konuyla ilgili yeni açıklamalar geldi. Dün, Milli Savunma Bakanı Fikri Işık, olası Musul Operasyonu’na ilişkin olarak operasyonun Türkiye’ye ciddi bir göç dalgası yaratabileceği riskine dikkat çekmişti. Bugün de, Irak’ın Ankara Büyükelçisi Hişam Ali Ekber İbrahim el-Alevi Dışişleri’ne çağrıldı. Ardından Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, gazetecilere şöyle konuştu:
“Irak, Iraklılarındır, Suriye, Suriyelilerindir. Türkiye’nin Başika’daki varlığı Musul’un DAEŞ tarafından işgalinden sonra ortaya çıkan bir zorunluluk dolayısıyladır. Musul DAEŞ tarafından bir günde işgal edildiğinde Irak hükümeti neredeydi? Yine bir çok Irak şehri bir günde işgal edildiğinde uluslararası camia neredeydi? Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Başika’daki varlığı ya da şu anda Suriye topraklarındaki operasyon dolayısıyla hiç birisi işgalci bir amaçla değildir. O ülkelerin iç işlerine karışmak amacıyla değildir.”
Yürütülecek Musul operasyonuna kimlerin katılacağına dair bir süredir Ankara ile Washington arasında anlaşmazlık olduğu bilinirken; bugün öğleden sonra Irak’taki Uluslararası Koalisyon Gücü sözcüsü Yarbay John Dorrian, “Irak topraklarında bulunan Türkiye ordusu, Irak hükümetinin resmi izinle gelmemiştir ve yasadışıdır” açıklamasını yaptı. NATO’dan yapılan açıklamada da Musul operasyonuna “Irak ordusu, Peşmerge güçleri ve yerel milisler ile ABD’nin ve diğer IŞİD karşıtı koalisyon ülkelerinin katılacağı” açıklandı, Türkiye operasyon güçlerinden biri olarak gösterilmedi.
