New York Times’ta Raphael Minder imzasıyla yayınlanan haberde belirtildiği üzere, Oriol Junqueras kimine göre İspanya’nın içeriden patlaması için çalışan isyancı bir Katalan lider, kimine göre ise bağımsızlık referandumunu organize ederek İspanya hükümeti ve yargısına meydan okuyan, geçen yıldan beri haksız yere hapiste tutulan seçilmiş bir siyasetçi. Hangisinin doğru olduğu sadece Junqueras ve 17 diğer tutuklu Katalan liderin kaderini etkilemeyecek, aynı zamanda kendi dili ve kültürü olan ve kendi tarihini zaman zaman merkezi Madrid hükümetine karşı mücadeleleriyle tanımlayan bölgenin statüsü üzerine tartışmalar da, bu sorunun cevabına bağlı.
Junqueras geçenlerde bir hapishane ziyaretinde: “Önemli olan ne istediğinizi bilmek. Kiminle yaşamak isteyip istemediğinizi bilmek” dedi.
Junqueras ne istediğini biliyor. Fakat bu ay, İspanya Başsavcısı, yasadışı ilan edilen geçen yılki referandum ve akabindeki bağımsızlık ilanındaki rollerinden ötürü onu ve diğer ayrılıkçı liderleri, kamu kaynaklarını kötüye kullanma, isyan gibi eylemlerle suçladı.
Junqueras ayrılıkçılar arasında en ağır suçlamalarla yargılanıyor ve eğer suçlu bulunursa 25 yıla kadar hapis cezası alabilir. Esquerra Republicana (Cumhuriyetçi Sol) lideri olarak, özellikle ayrılıkçı koalisyonun bağımsızlık planlarını yeniden canlandırmanın yolları üzerine fikir ayrılığına düşüp dağılmasından sonra, bölgenin geleceği için merkezi isimlerden biri olmaya devam ediyor.
O ve diğer ayrılıkçı Katalan liderler, Ekim 2017’de İspanya hükümeti tarafından görevden alınmalarından kısa bir süre sonra tutuklanmışlardı. O zamandan beri, bağımsızlık meselesi İspanya’nın istikrarını sarsarken Katalan toplumunu bölmeye devam ediyor.
Başbakan Pedro Sanchez (solda) Katalan lider Quim Torra ile birlikte.
Kaldıkları hapishanede yapılan röportajlarda eski Katalan hükümetinde dış ilişkilerden sorumlu olan Junqueras ve Raül Romeva, haklarındaki suçlamaları reddederek hâlâ bağımsız bir Katalan cumhuriyeti idealine bağlı olduklarını söylediler. Fakat geçen yılki başarısız bağımsızlık ilanından sonra, açık ve anlaşılır bir bağımsızlık ajandası sunmak için mücadele ediyorlar.
Junqueras, “Geçen yıl yapmak istediklerimize dair zorlukları hafife aldığımızı iddia edebilirsiniz, fakat hapiste olalım ya da olmayalım, kimse bizim hareketimizin gücünü inkâr etmesin” dedi ve sözlerine “Gittikçe güçleneceğimizden eminim” diyerek devam etti.
Bu yıl hem Madrid’de hem de Katalonya’da hükümetlerin değişmesi meseleyi daha da karmaşıklaştırdı. Geçen mayıs ayında, Katalan milletvekilleri ufak bir farkla hakkında soruşturma açılmayan ayrılıkçı siyasetçi Quim Torra’yı başbakan olarak seçti. Sonra haziran ayında, Pedro Sanchez Katalan ve Bask milliyetçilerinin desteğiyle, Katalonya’nın özerkliğini askıya alıp olağanüstü hâl yasalarının verdiği yetkiyle bölgeye vali atayan Mariano Rajoy hükümetini düşürerek başbakan oldu.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Destekleri karşılığında Sanchez, Torra hükümetiyle yeniden diyalog başlatma sözü verdi ve Junqueras ile diğer tutuklu ayrılıkçıları Katalonya’daki cezaevlerine sevk etmeyi kabul etti. Ancak son birkaç ay, Sanchez ve Torra’nın parlamentodaki kırılgan ittifaklarının sınırları için bir sınav oldu. Torra geçenlerde, Junqueras ve diğerlerine yönelik isyancılık suçlamalarına cevaben Sanchez’i, Katalan milletvekillerinin gelecek bütçe yasasını onaylamayacağını söyleyerek tehdit etti. Torra, “Hükümet Katalan sorununu mahkemelerden yeniden asıl ait olduğu siyasi arenaya taşıma konusunda altın bir fırsatı kaçırdı” dedi.
İspanyol yargısının zor sınavı
Katalan liderlerin yargılanması, İspanya yargısı için de önemli bir sınav olacak. Muhafazakârlar diğer ayrılıkçı hareketlere ibretiâlem olması için ağır cezalar vermesi yönünde yargıya baskı uyguluyor. Katalan ayrılıkçılar, diğer taraftan, yargılamaların politize olmuş İspanyol yargıçlar tarafından siyasi bir şova dönüştürüleceğini savunuyor.
İspanya’dan Brüksel’e kaçan eski Katalan lideri Carles Puigdemont, geçen ekim ayında ekranlardan destekçilerine seslendi.
Junqueras ile aynı hapishane telefonunu kullanan Romeva, görüşme odasındaki camların arkasından “İspanyol devletinin yapısal sorunları olduğuna inanmayanlar için bizim uzun süren tutukluluğumuz, devletin şimdiden başarısız olduğunu göstermiş durumda” dedi.
2019 başlarında başlaması beklenen yargılamalar, geçen yılın siyasi kargaşasının ana kahramanı olan Katalan lider Carles Puigdemont’un, İspanyolların ülkeye iade edilmesine yönelik girişimlerine başarılı bir şekilde direnmesinden ötürü istisnai bir öneme sahip. Puigdemont, merkezi hükümetin kendisini görevden almasından sonra Ekim 2017’de birkaç kabine üyesiyle birlikte Brüksel’e iltica etmişti.
O zamandan beri Junqueras ve Puigdemont, içinde bulundukları farklı koşullar dışında Madrid’e karşı tavırları arasındaki farklılıktan ötürü ayrı düştüler. Puigdemont’un tutuklanmaktan kaçması ve Brüksel’de radikal ayrılıkçı bir parti kurmasına dair soruya Junqueras “Başka liderlerin eylemleri hakkında yorum yapmaya pek meraklı değilim” diye yanıt verdi ve “Benim amacım her zaman halka yakın olmak oldu, onlara inandıklarımı savunmak için gereken her çabayı göstermek ve her fedakarlığı yapmak için hazır olduğumu göstermek için” dedi.
Mahkûmlara astronomi dersi veren bir lider
Junqueras ve Romeva’nın kaldığı Lledoners hapishanesine giden yolda, ayrılıkçıların yaptığı sarı renkli “Özgürlük” ve “Bağımsızlık” yazılamaları görülebiliyor. Ayrıca ayrılıkçılar, Junqueras ve diğer tutukluların salıverilmesi için cezaevi dışında nöbet tutuyorlar.
Ancak bazı İspanyol yayın organları, hatta bazen onu Kolombiyalı uyuşturucu kralı Pablo Escobar’a benzeterek Junqueras’ın ayrıcalıklı tutukluluk koşulları altında kaldığını iddia ediyor. Eski bir akademisyen olan Junqueras ise Katalonya’ya sevk edildiğinden beri sahip olduğu tek ayrıcalığın diğer mahkûmlara zaman zaman astronomi, tarih, matematik ve diğer alanlarda dersler vermesine müsaade edilmesi olduğunu söylüyor ve “Siyaseti önemsiyorum. Fakat insanların evrende keşfettiğimiz en büyük yıldız olan UY Scuti hakkında bilgi edinmesini de istiyorum” diyor.
