Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Ekvador borçlarını ödeyemese de, Çin kazanmaya devam ediyor

New York Times’dan Nicholas Casey ve Clifford Krauss, Ekvador’da, Çinliler tarafından finanse edilen Coca Codo Sinclair Barajı’nı haberleştirdi. 

İki yıl önce, bölgedeki Revendator Yanardağı’nın yakınında, ormanlık alanın içine inşa edilen barajla ilgili olarak, yetkililer olası bir deprem halinde çıkacak yangının tüm bölgeye yayılabileceği uyarısında bulunuyor. Haberde aktarıldığına göre, Ekvador’un enerji sorununu çözmek ve ülkeyi yoksulluktan kurtarma iddiasıyla Çin tarafından finanse edilen barajla ilgili yolsuzluk iddiaları da mevcut. Barajın inşasında yer almış olan, aralarında eski Ekvador Başkan Yardımcısının ve projeyi izleyen eski bir yolsuzlukla mücadele görevlisinin de dahil olduğu, aktörlerin neredeyse tümünün rüşvet suçlamasıyla hapse girmiş ya da hüküm giymiş olduğu belirtilen haberde, Quito yönetiminin, barajın inşası için Çin’den 19 milyar dolar borç almış olduğu iddia edildi.

Haberde aktarıldığına göre, bu borcun içinde Çin’in yapımını üstlendiği köprüler, otobanlar, okullar, sağlık klinikleri ve hükümet binaları da bulunuyor ve Çin, alacağını, borçları ödemekte zorlanan Ekvador’un en değerli ihraç malı olan petrolünün yüzde 80’ini alarak tahsil ediyor. Çin, ucuza aldığı petrolü üzerine ek kâr ekleyerek satarken, Ekvador da borcunu ödeyebilmek için, Amazonların içlerinde daha da ilerleyerek ormanları yok etmek pahasına, daha fazla petrol üretmek zorunda kalıyor. Buna rağmen Çin’in alacağını karşılayamayan Ekvador’da hükümet sosyal harcamalardan kesinti yaptığı için, halk faturanın kendilerine kesildiği görüşünde. Enerji Bakanı Carlos Perez’e göre Çin, Ekvador’dan menfaat sağlıyor: “Çin’in stratejisi belli, ülkelerin ekonomik kontrolünü ele geçirmek.”

Haberde, Çin’in Latin Amerika’ya açılma niyetini on yıl önce, küresel sermayenin krizi sırasında, buradaki kırılgan devletleri ABD yörüngesinden “eşit ticaret” vaadiyle kendi eksenine çekerek gösterdiği hatırlatılıyor ve bugün, Çin’in Latin Amerika ülkelerinin bir numaralı ticaret ortağı olduğu belirtiliyor. Ancak yazıda, Ekvador’daki barajın yapımıyla ilgili soru işaretlerinin, Çin ve diğer ülke ilişkilerinin “o kadar da eşit olmayabileceğini” gösterdiği yorumuna yer veriliyor.  

Haberde görüşlerine yer verilen eski Enerji Bakanı Fernando Santos, bölgede bu büyüklükte bir barajın yapılmasına inanamadığını belirtiyor ve kendisi hükümetteyken çok daha ufak çaplı bir projenin, yakınında yanardağ olduğu gerekçesiyle reddedildiğini hatırlatıyor: “Yanardağ İspanyolların Ekvador’a 16. yüzyılda gelişinden beri aktive olup duruyor. (…) Böyle riskli bir bölgede böyle bir yatırım yapmak çok saçma.”

Haberde ayrıca, 2010’da bağımsız bir kuruluşça hazırlanan ve NYT tarafından ele geçirilen raporlara atıf yapılarak, bölgedeki su rezervinin 30 yıldan beri çalışılmamış olduğu, o zamandan beri bölgenin kuraklık ve buzulların erimesi gibi ciddi iklim sorunlarıyla boğuştuğu bilgisine yer veriliyor.

Barajın eski genel müdürü Luciano Cepeda’ya göre, Ekvadorlu yetkililer “yeni bir çalışmanın yıllar alacağı” ve “süreci yavaşlatacağı” gerekçesiyle her türlü endişeyi gözardı etme eğiliminde. Gazeteye konuşan bir Çinli diplomat da, hükümetin “çevresel raporlara gereken özeni göstermediğini” onaylıyor. 

Habere göre Ekvador’un şu an yaşadığı ekonomik açmazda bir önceki yönetimin ekonomi politikaları etkili oldu. Eski Devlet Başkanı Rafael Correa, 2006’da ülkenin modernizasyonu ve ABD’nin yörüngesinden çıkması söylemleriyle iktidara geldikten sonra, Amerikan narkotik uçaklarının Ekvador’daki üslerden havalanarak gözlem uçuşu yapmasıyla ilgili anlaşmayı yenilemeyi reddetti ve ülkenin harcamalarını kısıtladığı için IMF’yi kınadı. 2008’e gelindiğinde ise ülke 3.2 milyar dolarlık dış borcu ödeyemeyince Çin’i yardıma çağırdı.

Correa hükümetinde ekonomik ilişkilerden sorumlu olan eski Bakan Diego Borja, “Çin’le ilişkilerin kolay olmayacağını” başından beri bildiklerini söylüyor: “Correa’nın asıl amacı Batılı banka ve kurumlardan uzaklaşmaktı.” 

Ekvador, Çinli inşaat firmalarıyla iş yaparken borçlarını Pekin hükümetine bağlı Çin Exim Bank’tan (Chinese Export-Import Bank) almak zorunda, söz konusu bankalara ödenen faiz oranları ise yüzde 7’yi buluyor. Yazıda aktarıldığına göre ülke, 2009’da Petrochina şirketinden, karşılığını petrolle ödemek üzere 1 milyar dolar borç almış. Borja başka bir şansları olmadığını söylüyor: “Batı bize kapılarını kapatmıştı.”

Correa döneminde gelen bu paranın rahatlama sağlayacağı düşünülürken hiç hesapta olmayan bir kriz patlak verdi. Kuraklık nedeniyle su rezervleri tükendi, barajlar kullanılamaz hale geldi. Bu durum da Correa hükümetini başka enerji kaynakları arayacak yerde hidroelektik üretimini iki katına çıkarmaya sevk etti. Ekvadorlu yetkililere göre, ülkenin elektrik ihtiyacının üçte birini karşılayacak bir megaproje ve Ekvator tarihinin en büyük yatırımı olarak Coca Codo Sinclair’den ilk bahseden de Correa’nın Elektrik Enerjisinden Sorumlu Bakanı Aleksey Mosquera’ydı. Baraj 2016’da açıldığında ise en önemli konuk Çin Devlet Bakşanı Şi Cinping’di.

Haberde aktarıldığına göre, baraj mühendisler tarafından 1500 megavat elektrik üretmeye zorlanıyor ancak elektrik şebekesi bunu karşılayamadığı için elektrik kesintileri giderek tüm ülkeye yayılıyor. Ayrıca barajın üzerinde mühendislerce tespit edilmiş 7.648 adet çatlak bulunuyor. Bu kusurların Ekvadorlulara iletilmediğini ve barajın açılışından bu yana tam kapasite çalıştırılmadığını belirten uzmanlara göre baraj, Ekvador’un bazen kuru bazen nemli olan ikliminde şu haliyle ancak günde birkaç saat ve yılda altı ay tam kapasiteyle elektrik üretebilir durumda. Tüm bunların yanında, içerideki uyarı yazılarının Çinceden İspanyolcaya çevirisinde yapılmış hatalar, çalışanların aklını karıştırıyor.  

Haberde, Ekvador’un yolsuzluk ve rüşvet suçlamasıyla 6 yıl hapis cezası almış olan eski Başkan Yardımcısı Jorge Glas Espinel‘in adının barajın girişindeki levhaya kazılı olduğuna dikkat çekilerek bu yatırımla ilgili yolsuzluk şüphelerine de yer veriliyor. Bu projeleri hep aynı insanların yürütmesinin tesadüf olmayabileceğini belirten Enerji Bakanı Perez, Ekvador’un Çin’e borcunu ödeyemeyeceği kanaatinde. Ancak Eurasia Group’tan uzman Risa Grais-Targow’a göre, ülkenin Çin yörüngesinden çıkması da zor görünüyor: “Ekvadorlular, çok fazla finansal kaynakları olmadığını biliyor, dolayısıyla yine Çin’in kapısını çalacaklar.”

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.