Yolsuzlukla mücadelede dünyanın önde gelen sivil toplum kuruluşlarından olan ve 100’ün üzerinde ülkede faaliyet gösteren Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International), 1995’ten bu yana her yıl yayınladığı Yolsuzluk Algı Endeksi’nin 2018 sonuçlarını kamuoyuyla paylaştı. Açıklanan rapora göre Türkiye, 41 puanla 78. sırada yer aldı.
Türkiye 2013’ten bu yana gerileme kaydeden ülkeler arasındaydı ve 10 puanlık bir gerileme ile 28. sırada yer alıyordu. Bu yıl değerlendirmeye alınan dokuz bağımsız araştırmadan birinde, geçen yıl hesaplamaya dahil olmayan bir araştırmanın verilerinde artış gösteren Türkiye’nin puanı, bu araştırmanın etkisiyle bir önceki yıla göre 1 puan yükseldi. Buna rağmen Türkiye, 2012 yılından bu yana en çok gerileyen 5 ülke arasında yer aldı.
Yolsuzluk endeksi nasıl belirleniyor?
Her ülke için en az 3 uluslararası kurumun yürüttüğü araştırmanın bulgularına dayanarak hazırlanan 2018 Yolsuzluk Algı Endeksi; uzmanların, sivil toplum örgütlerinin ve iş dünyası temsilcilerinin kamu kesimindeki yolsuzluğa dair algılarını yansıtıyor. Araştırma metodolojisine göre 0 puan en yüksek yolsuzluk algısına, 100 puan ise en düşük yolsuzluk algısına işaret ediyor.
Demokratik bir rejime sahip olmak Yolsuzluk Algı Endeksi’yle doğrudan ilgili
2018 yılı sonuçları, yolsuzluğa dair algının; hukuk devleti ilkeleri, basın özgürlüğü, sivil toplumun gücü, örgütlenme ve ifade özgürlüğü gibi konularla doğrudan ilgili olduğunu gösteriyor. Güçler ayrılığı, yargı bağımsızlığı ve liyakat ilkelerine yönelik ihlaller, Kamu İhale Kanunu’nun ruhuna aykırı uygulamalar, Kamu-Özel İşbirliği projelerinde ve özelleştirme süreçlerinde kamu çıkarına aykırı ihale süreçleri ve uygulamalar öne çıkan sorunlar arasında görülüyor. Demokrasinin zayıflaması Yolsuzluk Algı Endeksi’nde Türkiye’nin demokrasi geleneği bulunmayan ülkelerle anılmasına yol açıyor. 2013 yılında Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkeler grubunda lider konumda bulunan Türkiye, bugün Gürcistan, Belarus ve Karadağ gibi ülkelerin gerisinde yer alıyor.
Listenin ilk üç sırasında “full demokrasi” olarak adlandırılabilecek rejimlere sahip Danimarka, Yeni Zelanda ve Finlandiya yer alırken, son üçte ise Güney Sudan, Suriye ve Somali bulunuyor. Türkiye’yle aynı puan ve sıralamaya sahip ülkeler; Burkina Faso, Gana, Hindistan, Kuveyt, Lesotho, Trinidad ve Tobago.
Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile karşılaştırıldığında Türkiye, 28 üye ülkeden de düşük puan alarak, Bulgaristan’ın ardından sonuncu sıraya yerleşti.
