Bağdat ve Washington, Suriye’deki gözaltı merkezlerinde tutulan on binlerce IŞİD şüphelisinin ve ailelerinin Irak’taki esir kamplarına gönderilerek yargılanması için transfer görüşmeleri yapıyor. Irak, beş yıl süren savaşın ardından geriye kalan terör bağlantılı kişileri almak için ABD’ye milyarlarca dolarlık bir anlaşma teklif etti.
Guardian’ın haberine göre, IŞİD savaşçılarıyla ilgili ne yapılacağı hakkında tartışmalar uzun zamandır sürüyor. Aralarında binlerce yabancı kadın, erkek ve çocuğun bulunduğu şüpheliler, ABD tarafından Suriye’nin kuzeydoğusundaki iki kamp arasında sıkıştırılmış durumdalar. Suriyeli olmayan şüphelilerin vatandaşlıklarının iptal edilmesi konusunda da lobi çalışmalarına başlandığı belirtildi. Bağdat, ABD’den 10 milyar dolar ön ödeme, ardından da tutukluları alma karşılığında da senelik 1 milyar dolar istedi.
Guardian’ın Ortadoğu uzmanlarına göre, Irak artık siyasi açıdan oldukça tehlikeli ve hassas bir operasyonun parçası olmak istemiyor. Irak’ın şüpheli IŞİD savaşçılarını almak için sunduğu önkoşullar arasında insani yardım çalışanlarının Irak topraklarında bulunan tesislere erişiminin engellenmesi ve ölüm cezası uygulanmasına karışılmaması. Fransa ve İngiltere, vatandaşlarının ölüm cezasının uygulandığı ülkelere götürülmesine karşı çıkıyor. Irak’ın bu teklifi, bu iki ülkenin şüpheli IŞİD savaşçısı vatandaşlarının transferinin onaylamasına sebep olabilir.
ABD, Irak’ın isteklerine henüz bir cevap vermiş değil. ABD görevlileri, yönetimin Kürt müttefiklerin her türlü güvenliğinin karşılanması ve sırtlarındaki yükün azaltılmasını istiyor. Çünkü, ABD’nin askerlerini Suriye’nin kuzeyinden çekme sürecinde, IŞİD’i kontrol altında tutma görevi onlara kalmış durumda. Bölgedeki istihbarat yetkililerinin dediğine göre, Suriyeli olmayan tüm IŞİD üyelerini Suriye’den çıkarma planı, geçen yıl Bağdat ile Şam arasında Irak vatandaşlarını Suriye’den geri getirme konusunda başlayan iki yönlü görüşmelerin devamı niteliğinde.
Suriye’nin kuzeydoğusunda tutuklu bulunan Suriye vatandaşı olmayan en az yirmi bin kişiye ne yapılacağı uluslararası alanda tartışılıyor. Hiçbir ülke, IŞİD’e katılmak için ülkelerinden ayrılan yetişkin vatandaşlarının ülkelerine iade edilmesini istemiyor. Sadece birkaç ülke sözde İslam Devleti’nde doğan çocukların ülkelerine getirilmesi konusunda istekli. Zorunlu olarak Suriye’deki kamplardan tutulan, IŞİD bağlantılı ailelerde doğmuş 3500 çocuğun evlerine dönmesi, güvenlik endişeleri sebebiyle gölgede kalmaya devam ediyor.
Bağdat-Washington görüşmelerini yakından takip eden Batılı yetkililerin
Guardian’a anlattığına göre ABD, Irak’ın masaya koyduğu teklifin üstüne atlayacak gibi görünüyor. Bu kesin olarak bir şeyler yapılacağı anlamına gelmiyorsa da ABD, bunu Irak’la yapılacak pazarlığın açılışı olarak kabul etmiş durumda. ABD’nin IŞİD’le Mücadele Koalisyonu Eski Temsilcisi Brett McGurk konuyla ilgili olarak, “Irak, eğer şartlarda anlaşılırsa iyi bir tercih ama yine de zor bir pazarlık yaşanacağını düşünüyorum” dedi. McGurk, bu transfer sorununun uluslararası bir sorun olarak değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyor: “Suriye Demokratik Güçleri ve ABD, Suriye’nin kuzeydoğusunda bir volkanın üzerinde oturuyorlar. Eğer Trump’ın istediği gibi IŞİD’le mücadele konusunda kaynaklar kısılırsa, sorun daha da kötüye gidebilir.”
Suriye’deki çok sayıda tutuklu kaotik koşullar altında tutuluyor. Bu da savaş sonrası istikrar ve küresel güvenlik için bir sorun oluşturuyor. Irak liderine yakın kaynaklar Washington’ın krizi çözmek için Bağdat’ta lobi çalışmalarına başladı. ABD’de, Suriye’deki IŞID savaşçılarının transferini uygun hale getirebilmek için sık sık tartışmalar yaşanıyor. Irak’ın sunduğu milyar dolarlık teklifin, önemli bir müzakerenin başlangıcı olarak anlaşılması gerekiyor.
