Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

ABD’nin Türkiye’ye yaptırım açıklaması: “CAATSA yaptırımları 7 Nisan’da yürürlüğe girecek”

Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve SSB Başkanı İsmail Demir’in de aralarında bulunduğu dört kurum yetkilisine uygulayacağı yaptırımlar yarın (7 Nisan) yürürlüğe girecek. CAATSA yaptırımları nedir? Süreç nasıl işliyor? Yaptırım kararı alınan kişi ve kurumlar bu yaptırımdan nasıl etkilenecek? Bu soruların cevabını sizin için derledik.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’in de aralarında bulunduğu dört yetkiliye, Rusya ile kurulan ilişkiler ve Rusya’dan temin edilen S-400 Hava Savunma Sistemi nedeniyle uygulanacak yaptırımların yarın (7 Nisan) yürürlüğe gireceği açıkladı

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Türkiye’ye uygulanacak olan yaptırımların gerekçesini, “SSB’nin 2 Ağustos 2017 ya da daha sonraki bir tarihte, Rusya hükümetini savunma ve istihbarat kurumlarının parçası olan ya da bu kurumlar adına faaliyet gösteren bir şahısla kasıtlı olarak önemli bir işlem gerçekleştirmesi” olarak açıkladı. Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, yaptırım uygulanacak kişi ve kurumlar belirtildi. Bu kurum ve kişiler arasında, SSB, SSB Başkanı İsmail Demir, SSB Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit, Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu ve SSB Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Grup Müdürü Mustafa Alper Deniz bulunuyor. 

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken

Yaptırım kararı ile Demir, Yiğit, Gençoğlu ve Deniz’in ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmaları, döviz üzerinden işlem yapmaları, mali kurum ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferi yapmaları yasaklandı ve yaptırımlar ile birlikte bu kişilerin ABD’ye girişlerine yasak getirildi. 

ABD Hazine Bakanlığı’nın açıklamasında göre de, Amerikan finansal kuruluşlarının, SSB’ye insani yardım faaliyetler için sağlanan fonlar dışında bir yıllık süre içinde 10 milyon dolardan fazla kredi veremeyeceği belirtildi.

Milli Savunma Bakanlığı, S-400 tedarik sözleşmesinin 11 Nisan 2017’de imzalandığını ilk kez açıklamış ve ilk parti sevkiyatının da 12 Temmuz tarihinde başladığını duyurmuştu. Türkiye, ekim ayında S-400 füzelerini denemiş ama aktif hale getirmemişti. Rusya ise Türkiye’ye ikinci parti S-400’lerin satışının yapılabileceğini belirtiyor. Eski ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’ye karşı CAATSA yaptırımlarının uygulanmasını engellemiş fakat başkanlık seçimleri öncesi baskı altında olduğu için 2020’nin Aralık ayında bu kararı almıştı. 

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken 24 Mart’ta ilk kez yüz yüze görüşmüş ve Blinken, Brüksel’deki NATO karargâhında gerçekleştirilen görüşme sonrasında yaptığı açıklamada Türkiye’nin S-400’leri elinde tutmamasına yönelik çağrıda bulunduklarını söylemişti. Çavuşoğlu ise “Görüşmemiz yapıcı bir ortamda gerçekleşti. S-400’leri aldık ve bu iş bitti dedik” diye konuşmuştu.

Yaptırım kararı nasıl yankı bulmuştu?
ABD’nin aldığı yaptırım kararına başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere, SSB Başkanı İsmail Demir, AKP Sözcüsü Ömer Çelik ve Türk Dışişleri Bakanlığı tepki göstermişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptırım kararını “NATO müttefikimiz ABD’den yaptırım değil, destek bekliyoruz” diyrek değerlendirmiş ve açıklamasında şunları kaydetmişti: “Türkiye Avrupa Birliği’nden yaptırım değil yıllardır geciktirdiği tam üyelik sözünü yerine getirmesini beklemektedir. Aynı şekilde NATO müttefikimiz Amerika’dan da yaptırım değil terör örgütlerine ve bölgemizde ilgili hesabı olan güçlere karşı verdiğimiz mücadelede destek bekliyoruz.”

Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir


Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, ABD’nin yaptırım yararına ilişkin olarak “Bu, münhasır ve kendi içinde kalması gereken bir olay. İlişkilerimizi çok etkilememesini bekliyoruz. Şahsım ve kurumumuza yönelik yurtdışında alınan herhangi bir karar, benim ve ekibimin duruşunu değiştirmeyecek, Türk savunma sanayiini hiçbir şekilde engellemeyecektir” demişti.

Dışişleri Bakanlığı ise ABD’nin aldığı bu yaptırım kararına şöyle tepki göstermişti: “ABD’nin Türkiye’ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz. Türkiye, ilişkilerimizi olumsuz yönde etkilemesi kaçınılmaz olan bu karara karşı gerekli adımları atacak, uygun gördüğü şekilde ve zamanlama ile mukabelede bulunacaktır. Türkiye’yi zamanında S-400 sistemlerini tedarik etmeye sevk eden koşullar herkes tarafından gayet iyi bilinmektedir. Nitekim Başkan Trump da birçok vesile ile bu konuda Türkiye’nin haklılığını teslim etmiştir. Öte yandan, S-400’lerin NATO sistemleri bakımından bir zafiyet yaratacağına dair ABD iddiaları da teknik dayanaktan yoksundur. Kaldı ki Türkiye, bu konuda NATO’nun da katılacağı teknik bir çalışma grubu kurulmasını teklif ederek, meselenin siyasi önyargılardan uzak bir şekilde, nesnel ve gerçekçi bir zeminde ele alınmasını defaatle önermiştir.”

AKP Sözcüsü Ömer Çelik de ABD’nin Türkiye’ye aldığı yaptırım kararına tepki göstermiş ve sosyal medya hesabından yaptığı açıklamasında, “ABD’nin ittifak ilişkisi ruhu ve Türk-Amerikan ilişkilerinin tarihi derinliği ile asla bağdaşmayan yaptırım kararını reddediyoruz. Bu kararın hiçbir hukuki zemini yoktur, adaletten uzaktır ve müttefiklik ilişkisi bakımından tamamen yanlıştır” demişti.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise bu kararı “yasadışı” diye nitelendirmiş ve ABD’nin uluslararası kanunlara karşı kibirli bir tutum sergilediğini söylemişti.

CAATSA yaptırımları nedir? 

2 Ağustos 2017 tarihinde yürürlüğe giren ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA), ABD’nin ulusal güvenliğine tehdit olarak nitelendirdiği İran, Rusya ve Kuzey Kore’ye karşı yaptırımlar öngörüyor.

ABD, CAATSA kapsamında ilk dolaylı yaptırımını Eylül 2018 tarihinde Çin Merkezi Askeri Komisyonu’nun Cihaz Geliştirme Departmanı’na karşı uyguladı. 

Yasanın 231. maddesinde, “Rusya Federasyonu’nun savunma ya da istihbarat sektörleri ile ya da bunlar adına çalışan kişi ve kurumlar ile önemli düzeyde alışverişte bulunan kişi ve kurumlara yaptırım uygulanmasını” öngörülüyor. Türkiye’ye de Rusya’dan alınan S-400 savunma sistemi nedeniyle yaptırım uygulanmasının gerekçesi bu madde. 

Yaptırımların 235. maddesi gereğince, ABD başkanının ilgili kişi ve kuruluşlara getireceği yaptırımlar 12 maddede sıralanıyor. Başkan, 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmek durumunda. Yasada belirtilen 12 madde şöyle:

  1. Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlarla ihracat ve ithalat bankası desteğinin kesilmesi
  2. Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi
  3. ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi
  4. Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi
  5. Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi
  6. Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması
  7. Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması
  8. Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması
  9. Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması
  10. ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması
  11. Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD’ye giriş yasağı
  12. Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.