Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere, çarşamba günü (30 Haziran) İngiltere ile Kuzey İrlanda arasındaki soğutulmuş et ihracatı için ek süre tanınması konusunda anlaştıklarını açıklayarak “sosis savaşı”nda geçici bir ateşkes imzaladı. 2021 yılının başında Brexit anlaşmasının devreye girmesiyle İngiltere’nin AB’den ayrılmasının ardından 1 Temmuz’a kadar belirli et ürünlerinin sevkiyatının, ek ödeme olmaksızın yapılmasına karar verilmişti. Londra, İngiltere’nin AB’den çıkmasından bu yana Kuzey İrlanda üzerinde yaşanan ticaret zorluklarının çözülebilmesi için üç aylık bir uzatma talebinde bulunmuştu. Avrupa Komisyonu dün İngiltere’nin bu talebine olumlu yanıt verdi.
Avrupa Birliği (AB) ve İngiltere, çarşamba günü (30 Haziran) Kuzey İrlanda arasındaki soğutulmuş et ihracatı için Londra hükümetine ek süre tanınmasını öngören anlaşmayı kabul ettiklerini açıklayarak “sosis savaşı”nda geçici bir ateşkes ilan etti.
Avrupa Komisyonu yaptığı açıklamada, “Bu ek sürenin amacı, paydaşların ve özellikle Kuzey İrlanda’daki süpermarketlerin tedarik zincirlerinin uyumunu tamamlamasına izin vermektir” diyerek anlaşmanın “katı koşullara tabi olduğunu” vurguladı.
Verilen üç aylık sürenin nihai süre olması gerektiğini belirten komisyon, bu sürenin süpermarketlerin farklı et ürünleri tedarik etmesi veya İngiltere’nin uyumlu kamu, hayvan ve bitki sağlığı standartlarını sürdürmeye yönelik AB standartlarını kabul etmesi için kullanılması gerektiğini belirtti.
Brüksel ise İngiltere ile Kuzey İrlanda arasında taze sosis ve diğer soğutulmuş etlerin ticaretinin 30 Eylül’e kadar devam edebileceğini ve iki tarafa Brexit anlaşmasının merkezinde yer alan “Kuzey İrlanda Protokolü” ile ilgili yaşanan anlaşmazlığı çözmek için daha fazla zaman tanınabileceğini duyurdu.
“Sosis savaşı” nereden çıktı?
İngiltere’nin AB’den ayrılma süreci olarak bilinen Brexit sürecinde anlaşma sağlanması güç olan konulardan biri, Kuzey İrlanda ve İrlanda Cumhuriyeti arasındaki serbest geçişi devam ettirmeyi sağlayacak bir çözüm bulabilmekti. İrlanda Cumhuriyeti’nin bir AB üyesi olması fakat İngiltere’nin bir parçası olan Kuzey İrlanda’nın AB’den ayrılması, ortak pazardaki ürünlerin herhangi bir gümrük uygulamasına tabi tutulmadan Kuzey İrlanda üzerinden AB bölgesine geçiş yapabilmesi anlamına geliyordu.
Brexit’in bir parçası olarak taraflar arasında imzalanan Kuzey İrlanda Protokolü ise Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki ticari faaliyetleri düzenliyordu. Bu protokol, İngiltere’den Kuzey İrlanda’ya giden başta sosis ve süt ürünleri gibi dondurulmuş gıda ürünlerinin AB standartlarına uygun olarak gümrükten geçmesini zorunlu kılıyordu.
Soğutulmuş et ürünleri ticaretindeki bu dönem, şu anda İngiltere’nin de dahil olduğu üçüncü ülkelerden gelen bu tür ürünlere AB tarafından getirilen bir yasak nedeniyle 1 Temmuz’da sona erecekti.
Bunun üzerine Londra, iki tarafın İngiltere’nin 2020 yılının sonunda AB’den ayrılmasından bu yana kesintiye uğrayan Kuzey İrlanda merkezli ticaret zorluklarının çözülmesine izin vermek için üç aylık bir uzatma talep etmişti.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Yapılan görüşmelerin ardından AB, dün İngiltere’den Kuzey İrlanda’ya belirli et ürünlerinin sevkiyatları için ödemesiz süreyi uzattı ve Brexit sonrası “sosis savaşı” olarak adlandırılan bu anlaşmazlıkta İngiltere ile ateşkesi kabul etti.
Londra’dan gelen bu talep, İngiltere’nin önümüzdeki üç ay boyunca et ürünlerine ilişkin iç hukuk prosedürlerini değiştirmek istememesinden sonra kabul edildi. AB’nin İngiliz etinin birlik ülkelerine yasadışı yollardan girmesiyle ilgili endişelerini gidermek için, ürünler “yalnızca Birleşik Krallık” olarak etiketlenecek ve yalnızca Kuzey İrlanda süpermarketlerinde satılacak.
Varılan mutabakatın akıbeti ne olacak?
The Guardian’da yer alan bir analiz yazısında vurgulandığı üzere, AB ve İngiltere’nin konu hakkındaki yaklaşımlarının tamamen farklı olmasından dolayı varılan bu mutabakatın uzun ömürlü olması beklenmiyor.
AB, varılan mutabakat kapsamında iki taraf arasında alınan kararları bir an önce uygulamak istiyor fakat İngiltere, bu mutabakatı “üç aylık bir uzatma elde ederek AB ile yeniden bir müzakere masasına oturmak için zaman kazandıkları” şeklinde yorumluyor.
Nitekim İngiltere’nin Brexit Bakanı Lord David Frost, çarşamba günü (30 Haziran) yaptığı açıklamada, “Bu olumlu bir ilk adım ama yine de kalıcı bir çözüm üzerinde anlaşmamız gerekiyor. Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık’ın ayrılmaz bir parçasıdır ve tüketicileri, yıllardır İngiltere’den satın aldıkları ürünlerin tadını çıkarabilmelidir” dedi.
Frost sözlerine şöyle devam etti:
“Protokol pragmatik ve orantılı bir şekilde işletilmelidir. Soğutulmuş et sorunu, protokolün şu anda çalışma şekliyle ilgili çok sayıda sorundan yalnızca biridir.”
Bir AB yetkilisi ise uyarıda bulunarak, “Ödemesiz dönemlere devam etmek niyetinde değiliz. Bu yüzden bu üç ayın akıllıca kullanılması gerekecek” diye konuştu.
Diğer yandan AB, İsviçre örneğini vererek İngiltere’ye gıda ve bitki standartlarını AB ile uyumlu hale getirmesi için baskı yapmaya devam ediyor. AB’ye göre, İsviçre ile yapılan anlaşmaya benzeyecek bir anlaşma canlı hayvanlar, balık, et ve süt ürünleri de dahil olmak üzere İngiltere’den gelen malların AB sınırlarındaki kontrol prosedürlerinin yüzde 80’inden kurtulması anlamına geliyor.
Ancak İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Brexit Bakanı Frost, AB’nin İngiltere’ye önerdiği “İsviçre modeline” pek sıcak bakmıyor. İngiltere hükümeti, AB’nin önerdiği İsviçre modelinin İngiltere’nin egemenliğini zedeleyeceği ve Brexit’in ruhuna aykırı olacağı görüşünde.
AB Ortak Komitesi Eş Başkanı Maroš Šefčovič, komisyonun bu konudaki tüm çalışmalarının “İrlanda adasında AB tek pazarının bütünlüğünü, Good Friday Anlaşması’nın kazanımlarını korumak ve Kuzey İrlanda’da barış ve istikrarın korunmasını sağlamakla ilgili olduğunu” söyledi.
Šefčovič, “Bu nedenle protokolün uygulanmasında ortaya çıkan bazı zorlukları hafifletmeye çalışmak için hiçbir çabadan kaçınmadık. Bugünkü pratik çözüm paketi, uygulamaya sıkı sıkıya bağlı olduğumuzu ancak Kuzey İrlanda halkının yararına çok çalışmaya devam ettiğimizi açıkça göstermektedir” diye de ekledi.
Varılan mutabakatta soğutulmuş et sevkiyatı dışında yapılan düzenlemeler
Varılan mutabakat ile Kuzey İrlandalı sürücülerin İrlanda Cumhuriyeti’ne girerken yeşil kart taşımalarına gerek kalmayacağı da duyuruldu. Düzenlemenin duyurulmasının ardından İrlanda Başbakanı Micheal Martin, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “AB’den gerçek yaşam sorunlarına gerçek yaşam çözümleri. Protokole olumlu bir pratik yaklaşım” diyerek yeşil kart muafiyetini memnuniyetle karşıladığını aktardı.
Diğer bir düzenleme ise rehber köpeklerin, genellikle evcil hayvanlar için gerekli olan hayvan sağlığı sertifikasına ihtiyaç duymadan İngiltere ve Kuzey İrlanda arasında hareket edebilmesi hususunda yapıldı. Böylece, İngiltere ve Kuzey İrlanda arasında hareket eden çiftlik hayvanlarının kulak küpelerinin birden çok kez değiştirilmesi gerekmeyecek.
Kaynak: Reuters, Euronews, The Guardian
