Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Şehir Plancıları Odası’nın Danıştay’a açtığı nitelikli doğal koruma alanlarını tahrip edecek düzenlemelere dair yürütmeyi durdurma taleplerinin bazıları kabul edildi. Karara göre, nitelikli doğal koruma alanlarında madencilik yapılabilecek ancak entegre tesis, balıkçı barınağı, iskele açılamayacak; hayvancılık, kültür balıkçılığı, doğal kaynak suyu kullanımına yönelik uygulamalar yapılamayacak.
Nitelikli doğal koruma alanlarında madencilik yapılabilecek
TMMOB Şehir Plancıları Odası, 16 Mart 2020 tarihinde, 31070 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan, “Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in 5. maddesindeki “entegre tesisler ve”, “hayvancılık”, “balıkçı barınağı”, “iskele” “doğal kaynak suyu kullanımına yönelik uygulamalar”, “içme suyu amaçlı baraj ve göletler”, “doğal göl ve denizler hariç kültür balıkçılığı faaliyetleri”, “zorunlu teknik altyapı uygulamaları” ifadeleri ile 6. maddesindeki “entegre tesis” ifadesinin ve bu maddeyle getirilen ve bu bölgelerde madenciliğe izin veren 3. fıkranın iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle dava açmıştı. Danıştay 6. Dairesi, nitelikli doğa koruma alanlarında “entegre tesisler, hayvancılık, balıkçı barınağı, iskele, doğal kaynak suyu kullanımına yönelik uygulamalar, doğal göl ve denizler hariç kültür balıkçılığı faaliyetlerine” izin veren ilgili yönetmelik maddelerinin yürütmesinin durdurulmasına karar verirken madenciliğe izin veren düzenlemeyi iptal etmedi.
Mart ayında nitelikli doğal koruma alanlarında yapılabilecek faaliyetler büyük ölçüde genişletilmişti
16 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelikle, nitelikli doğal koruma alanlarında yapılabilecek faaliyetler büyük ölçüde genişletilmişti. Yönetmelikte yapılan değişiklikle nitelikli doğal koruma alanlarındaki madenlerin aranması ve işletilmesine, entegre tesis kurulmasına, tarım ve hayvancılık ve balıkçı barınağı, iskele, doğal kaynak suyu kullanımına yönelik uygulamalar yapılmasına, doğal göl ve denizler hariç kültür balıkçılığı faaliyetlerine izin verilmişti.
TMMOB Şehir Plancıları Odası Başkanı Gencay Serter, kararın anlamını ve önümüzdeki süreçte neler olabileceğini Medyascope’a değerlendirdi.
“Koruma önceliğini azaltıcı her türlü düzenlemenin hukuken hesabının sorulması gerekiyor”
Serter, ilk olarak bazı hukuki düzenlemelerin doğal alanlara zarar verdiğini belirterek, “Ülkemizin doğal alanları her geçen gün azalıp nitelik kaybına uğruyor. Bu kayıplar kimi zaman izinsiz ve usulsüz uygulamalar yoluyla oluyor. Kimi zaman da bu tür hukuki koruma önceliğini zayıflatan düzenlemelerle oluyor. Bu alanlar bizim bugün şehir hayatında ihtiyacını duduğumuz alanlar. Bu yüzden koruma önceliğini azaltıcı her türlü düzenlemenin hukuken hesabının sorulması gerekiyor” dedi.
“Bu bölgelerde madencilik yapılmasına izin veren düzenlemeye tekrar itiraz edeceğiz”
Danıştay’ın yönetmelikteki madenciliğe izin veren fıkrayı iptal etmemesini eleştiren Serter, sözlerine şöyle devam etti: “Madencilik korunan alanlar üzerinde yıkıcı etkisi olan ve geri dönülmez şekilde arazi bozulumu, ekosistem bozulumu yaratabilen bir faaliyet. Bu anlamda Şehir Plancıları Odası olarak koruma önceliği olan alanlarda madenciliğin yapılmasını uygun görmüyoruz. Bu konudaki karara itiraz edeceğiz.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Yapılan düzenleme, bölgenin tanımıyla taban tabana zıt”
Serter, daha önce yapılan düzenlemenin bölgenin tanımıyla zıt olduğunu ve entegre tesislerin kurulmasına izin verildiğini belirterek, “Nitelikli doğal koruma alanları bu yönetmelik içerisinde koruma statüsü en yüksek ikinci bölge. Burada yapılabilecek şeyler aslında sınırlı çünkü yönetmelik, bu alanların ekolojik bütünlüğünün altını çiziyor, aşırı derecede ve uygunsuz insan kullanımının mevcudiyetinden uzak olduğunu belirtiyor. Bir yandan da yönetmelikte yapılan değişikliği görüyorsunuz. Entegre tesislerin kurulmasına izin veriliyor. Yani bu, bölgenin tanımıyla taban tabana zıt bir düzenleme” dedi.
“Ülkemizde meslek odalarından görüş alma konusunda büyük bir eksik var”
Düzenlemeler yapılırken meslek odalarının görüşünün alınmadığını ve bunun da katılımcı bir süreç yürütülmesini engellediğini vurgulayan Serter, “Ülkemizde meslek odalarından görüş alma konusunda büyük bir eksik var. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yasaların hazırlık evresinde kimi zaman davet ediliyor, kimi zaman etmiyor. Düzenlemeler olgunlaştıktan sonra davet edilmek değil düzenlemelerin yapım aşamasında düzenlemeden etkilenecek tüm tarafların davet edileceği süreçlerde bu yönetmelikler hazırlanmalı. Fakat birçok bakanlıkta böyle süreçler işletilemiyor maalesef” diye konuştu.
“Artık bu bölgelerin kullanımıyla ilgili düzenlemeler değil restorasyonlarıyla ilgili düzenlemeler yapılmalı”
Serter sözlerine şöyle devam etti: “İçinde yaşadığımız ülkede çevreyle ilgili yıkım, yok olma, kaybolma haberleriyle sürekli maruz kalıyoruz. Şu bir gerçeklik artık: Çevre alanında yaşadığımız bozunum insan yaşamını ve diğer tüm canlı yaşamlarını tehdit eder hale geldi. Bu alanlarla ilgili mazeretsiz koruma birincil öncelik olmalı. Artık bu bölgelerin kullanımıyla ilgili düzenlemeler değil restorasyonlarıyla ilgili düzenlemeler yapılmalı.”
“Bu emsal bir karar”
Benzer kararların yargıdan döneceğini belirten Serter, sözlerini şöyle sonlandırdı: “Bu emsal bir karar, bundan sonra buna benzer düzenlemeler yapılırsa yargıdan dönecektir. Bu alanlar korunması gereken hassas ve kırılgan alanlar. Bunu yıpratacak bir uygulama yapılmasını istemiyoruz.”
