Uluslararası Şeffaflık Derneği Türkiye Kurucu Başkanı Oya Özarslan, Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Türkiye resmi Twitter hesabından Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) bütçesine ilişkin verileri paylaştı ve yangınla mücadeleye ayrılan bütçenin neden tamamının kullanılmadığı sorusunu gündeme getirdi. Özarslan ayrıca, yangın söndürme uçak ve helikopter kiralamaları için yapılan ihaleler ve orman alanlarının korunması için ayrılan bütçe ile ilgili de örgütün verilerini paylaştı.
Özarslan’ın aktardığı, örgütün paylaştığı verilere göre OGM, toplam 4,2 milyar liralık bütçesinden ilk altı ayda sadece 1,59 milyar lirayı kullanmış ve bunun 193 milyon lirası yangınla mücadele için ayırılmasına rağmen bütçenin yüzde 1,75’ine denk gelen 3,4 milyon lira kullanılmış.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü; 2021 yılı Ocak-Haziran dönemi için genel ve özel bütçeli idarelerin altı aylık bütçe giderlerini tablo halinde paylaştı. Örgütün, Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nce paylaşılan istatistiklerden elde ettiği bilgiye göre Genel Bütçeli İdareler arasında Hazine ve Maliye Bakanlığı (301.304.490.000 TL) , Milli Eğitim Bakanlığı (67.890.136.000 TL), Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (57.855.670.000 TL) en çok harcama yapan kurumlar.
Aynı veri tabanındaki 2021 Yılı Özel Bütçe Giderlerinin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu incelendiğinde en çok harcama yapan kurumların Karayolları Genel Müdürlüğü (19.877.146.000 TL) , Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ( 7.321.052.000 TL), Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) (2.433.519.000 TL) ve Orman Genel Müdürlüğü (1.590.740.000 TL) olduğu görülüyor.
Oya Özarslan bir başka paylaşımında da, 2019’dan bu yana yangın söndürme uçak ve helikopter kiralamaları için 11 ihale yapıldığı, ihalelerden sekizinin pazarlık usulüyle gerçekleştirildiği ve şirketlerle toplam 911 milyon lira tutarında sözleşme imzalandığı bilgisini vererek şunları kaydetti:
“Peki, 4 milyon dolar bakım hizmeti vermeyip uçak kiralama ihaleleriyle ne kadar ödeme yapma sorumluluğu altına girmişiz? En az 308 milyon 286 bin 355 milyon lira. Yani yaklaşık 40,9 milyon dolar!!!”
Uluslararası Şeffaflık Örgütü, Özarslan’ın paylaştığı verileri ve hazırladıkları tabloyu şu ifadelerle açıkladı:
“Üç yıldır tartışılan ve politik bir karar olarak yararlanılmadığı anlaşılan Türk Hava Kurumu (THK) uçakları ve işten çıkarılan uzman kadrosu ile liyakat ilkesine aykırı biçimde özelleştirilmekte olan yangın söndürme faaliyetinin sonucu olarak görünen bu acı tablo, kullanılan kamu kaynağıyla birlikte değerlendirildiğinde bedeli çok ağır bir politik tutum olarak görünmektedir. Bu süre içinde yanan orman alanı 2020’de 2018’in 3,7 katı olmuştur. Yedinci gününde tamamı hâlâ kontrol altına alınamamış olan orman yangınlarını söndürmeye destek olmak amacıyla İspanya ve Hırvatistan’dan gelen Canadair CL-415 tipi yangın söndürme uçakları, THK’nin elinde halihazırda bulunan Canadair CL-215 tipi yangın söndürme uçaklarının kullanılmamasına dair soru işaretlerinin artmasına neden oluyor. Devam eden bu tartışmaları derinlemesine ele alabilmek adına EKAP İhale Arama platformu üzerinden erişilebilen 2019-2021 döneminde orman yangınlarıyla mücadele amacıyla açılan uçak ve helikopter kiralama ihalelerini ihale usulü, araç türü, araç sayısı, araç su kapasitesi, ihaleyi alan yüklenici firma, sözleşme tutarı ve sözleşmede belirtilen toplam garanti uçuş süresi üzerinden inceledik. 2019-2021 döneminde bu amaçla ilan edilen toplam 15 ihaleden dördünün iptal edildiğini 11’inin gerçekleştiğini gördük. 11 ihaleden üçü toplam 308 milyon 245 bin 500 lira sözleşme bedeliyle amfibik uçak kiralama işleri için, sekizi 602 milyon 892 bin 694,50 lira sözleşme bedeliyle helikopter kiralama işleri için gerçekleşmiş. Toplam 11 ihaleden yine sekizi pazarlık usulüyle (Kamu İhale Kanunu md. 21-b), üçü açık ihale olarak yapılmış.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“2020’de döner sermaye geliri 7,23 milyar TL’ye yükselse de orman alanlarının korunmasına yeterince bütçe ayrılmadığı görülmektedir”
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün sosyal medya paylaşımında ayrıca, OGM’nin döner sermaye geliri 2020’de, faaliyetlerinin ve orman varlıklarının ticarileşmesiyle 2018’e göre yüzde 58 artarak 7,23 milyar liraya yükselse de orman alanlarının korunmasına yeterince bütçe ayrılmadığı belirtildi.
Bu paylaşıma ilişkin de şu açıklama yapıldı:
“2021 Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu’nda ülkemizin Akdeniz iklim kuşağında yer alan bir ülke olması sebebiyle yangın riskinin var olduğunu ifade eden Orman Genel Müdürlüğü yönetimine göre, toplam ormanlık alanın yüzde 60’ını birinci ve ikinci derece yangına hassas alanlardır. Nurhan Yentürk’ün kaleme aldığı ‘İklim Pahası: Çevre Koruma ve İklim Değişikliği ile Mücadele Kamu Harcamaları’ yayınına göre Çevre Koruma ve İklim Değişikliğine yönelik olarak özgelir ve döner sermaye oranı göz önünde bulundurulduğunda orman varlıklarının ticarileştirerek finanse edildiğinin altı çizildi. Buna ek olarak; Sayın Yentürk, ağaçlandırma ve gençleştirme çalışmalarının bu tür ticarileşme faaliyetlerinden en az payı aldığını vurgulamaktadır. OGM’nin faaliyet raporlarından derlediğimiz bilgiye göre, kurumun faaliyetlerinin ticarileşmesiyle orman ürünlerinin satışı ve benzeri kalemlerden edinilen gelirin 2020 yılında, 2018’e göre – enflasyon etkisinden arındırılmadan hesaplandığında- yüzde 58 artarak, 7,23 milyar liraya yükseldiği görülmektedir.”
