Kıyı şehirlerinde kiralar uçtu, devlet memurları da öğrenciler gibi ortak evlerde yaşamaya başladı

Türkiye’de kiralık ve satılık ev fiyatları her geçen gün yükselmeye devam ediyor. Kira fiyatlarının en çok yükseldiği illerden bazıları ise Antalya, Muğla ve İzmir gibi yazlık beldelere de ev sahipliği yapan kıyı şehirleri. Medyascope’a konuşan kiracılar ve gayrimenkul danışmanları, kira bedelleri nedeniyle özellikle bu şehirlerde görev yapan kamu çalışanlarının ev bulmakta zorlandıklarını ve öğrenciler gibi birden fazla kişinin bir araya gelerek ortak ev tuttuğunu anlattı. 

Türkiye’de son bir senede hem kiralık hem de satılık konutların bedellerinde çok büyük artışlar meydana geldi. Bazı emlak endekslerine göre son bir senede konutlardaki satılık metrekare fiyatı İstanbul’da yüzde 159, Ankara’da yüzde 116, İzmir’de yüzde 119, Antalya’da yüzde 143, Muğla’da ise yüzde 130 arttı. Kıyı şehirlerinin kiralık metrekare fiyatlarında ise Antalya’da yüzde 166, Muğla’da yüzde 223, İzmir’de yüzde 82 artış gerçekleşti. Metrekare başına alınan kira bedeli ise bir yılda yaklaşık üç kat arttı ve şu an metrekare başına 33 Türk Lirası (TL) kira alınıyor. 

“Kamu çalışanlarının oturdukları evlerin kalitesi düşüyor”

Emlak sitelerinde dahi kiralık evlerin bedellerinin ne kadar arttığını görmek mümkün. Kıyı şehirlerindeki ev kiralarının fahiş oranlarda artması nedeniyle özellikle dar ve sabit gelirli çalışanlar, hem kiralarını ödemekte hem de yeni ev bulmakta zorlanıyor. 

Antalya’da çalışan gayrimenkul danışmanı Alper Can Okay, şehirdeki kira bedellerinin yüzde 100’den fazla arttığını belirterek kamu çalışanlarının oturdukları evlerin kalitesinin giderek düştüğünü, kira bedelini yükseltmek amacıyla evden çıkarmaların ve ev sahiplerinin “evden çık” baskısının arttığını söyledi. 

“Eşyalar adamın babaannesinden kalmış, 5 bin lira kira istiyor”

Antalya’da çalışan bir başka gayrimenkul danışmanı Mert Kahraman da kiraların geçen seneye göre yüzde 200 arttığını ve geçen sene 2 bin liraya kiralanan bir evin şu an 4 bin liraya kiraya verildiğini söyledi. Eski evlerin dahi fiyatlarının giderek arttığını belirten Kahraman, “Eşyalar adamın babaannesinden kalmış ama 1+1 eve 5 bin lira kira istiyor” dedi. 

“Kamu çalışanları artık öğrenci evlerinde yaşıyor”

20 bin liraya bile kiralık evlerin bulunduğunu ve kiracıların birkaç sene öncesine kadar Antalya’da hiç alışılmadık bir durumla karşılaştıklarını vurgulayan Kahraman, kamu çalışanlarının Antalya’daki ev arayışlarını ise şu sözlerle anlattı: “Aynı evde birden fazla devlet memurunun yaşadığı çok örnek var. İki hemşire, polis memuru, stajyer avukat, hekim, birlikte aynı evi tutuyor. Başka şansları yok ki. Kamu çalışanları da artık öğrenci evlerinde yaşar hale geldi. Oturdukları evlerin kaliteleri ve nitelikleri giderek düşüyor, merkezi yerlerde oturamıyorlar.”

“Yaşadığım evden beni çıkarıp 10 bin liraya başkasına kiraya verdiler”

Antalya’da yaşayan diş hekimi Tuğba Eraslan, maaşının tam yarısını oturduğu evin kirasına verdiğini ve kira bedellerinin daha da artmasından endişe duyduğunu anlattı. Daha önce kaldığı evden ise mülk sahibinin konutu başka birine daha pahalıya kiralaması nedeniyle çıkarıldığını aktaran Eraslan, yaşadığı süreci şöyle anlattı: “Antalya’da Konyaaltı’nda yaşıyordum. 5 bin lira kira ödüyordum. Ev sahibi evi satacağı için evden çıkmamı istedi ancak daha sonra öğrendim ki evi 10 bin liraya başkasına kiraya vermiş. Zaten 5 bin lira kirayı da zorlanarak ve binanın, güvenliği var diye kabul etmiştim.”

“Maaşımın yarısı kiraya gidiyor”

Konyaaltı’nda 6 bin liranın altında neredeyse ev kalmadığını da belirten Eraslan, Antalya’daki konut piyasasının durumunu şu sözlerle özetledi: “Benim bütün maaşımın direkt yarısı kiraya gidiyor. Hiç yüzüne bakmayacağınız evler 3 bin liradan başlıyor. Özellikle yeni işe başlayan asistanlar, yeni tayin edilen devlet memurları bu evlerde yaşamak zorunda kalıyorlar. Konut fiyatları artma ihtimali nedeniyle ilerideki yaşam koşullarım konusunda tedirginlik hissediyorum. Belli bir seviyenin üzerinde birikimi olmayan ailelerin bu evlerde kalabileceğini düşünmüyorum.”

“Kamu çalışanları Fethiye’de ev bulamıyor”

Konut fiyatlarının en çok arttığı illerden biri ise turizmin merkezlerinden Muğla. Muğla’nın Fethiye ilçesinde çalışan gayrimenkul danışmanı Nilgün Mihyaz, son 12 ayda özellikle kiralık konut bedellerindeki artış oranının yüzde 300’e çıktığını söyledi. Talebi karşılayacak konut arzının da olmadığını vurgulayan Mihyaz, Fethiye’de görev yapan kamu çalışanlarının sokak sokak gezmelerine rağmen ev bulamadıklarını ve normalde hiç oturmayı düşünmedikleri evlerde yaşamak zorunda kaldıklarını anlattı. Mihyaz, devlet memurlarının yüzleştiği kira krizini şöyle detaylandırdı: 

“Kira bedelini telaffuz ederken utanıyorum”

“Örneğin bir bankacı, bir hemşire ya da doktor arkadaşımız kesinlikte Fethiye’de ev bulamıyor. Sokak sokak geziyorlar ama ev yok. En ucuz ev 6 bin lira. Ben bu parayı telaffuz ederken utanıyorum. Yaşam standartlarını düşürüyorlar, normalde oturmayacakları evlerde kalıyorlar, köylere taşınıyorlar. Burada da özellikle çocuklu aileler, 1+1 apart tutmayı düşünüyorlar. Bu çok acı.”

“Savaş başladığından beri beyaz yakalı Ruslar gelmeye başladı”

Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaşın da fiyat artışlarını tetiklediğini ve Rusya’ya uygulanan ambargo nedeniyle Türkiye’ye gelen Rusların yaşamak için tatil beldelerini tercih ettiğini belirten Mihyaz, savaşın konut piyasası üzerindeki etkisini, “Savaş başladığından beri beyaz yakalı Ruslar çok sık geliyor. Kendilerine uygulanan ambargo nedeniyle uğradıkları ekonomik zarardan kaçıyorlar. Genelde üç-altı ay ya da bir yıllık kontratlarla burada kalıp Avrupa’ya geçiş için burayı köprü olarak kullanıyorlar” sözleriyle anlattı. 

Sorunun kısa sürede çözülmesini beklemediğini de vurgulayan Nilgün Mihyaz, bayram sonrasında ciddi bir fiyat artışı daha beklediğini belirtti.  

İzmir’in Foça ilçesinde çalışan gayrimenkul danışmanı Kaan Fidan da ilçedeki kira bedellerinin yüzde 100’ün üzerinde arttığını söyledi. Konut piyasasında büyük bir tedirginlik olduğunun altını çizen Fidan, bu yüzden evlerin gerçek fiyatlarının çok üzerine çıktığını anlattı. 

“Memurlar köylerde yaşamaya başladı”

Fidan, Foça’da ikamet etmek isteyen kamu çalışanlarının bazen şartları zorladığını ama bir evde birden fazla kişinin kalması, konaklama için başka ilçelerin ya da ilçelere bağlı köylerin tercih edilmek zorunda kalınması gibi durumların daha yaygın olduğunu söyledi. Yabancıların halihazırda İzmir’de çok sayıda ev satın aldığını, özellikle İranlıların büyük ilgi gösterdiğini belirten Fidan, Türk vatandaşlığı için istenilen gayrimenkul değerinin 250 bin dolardan 400 bin dolara yükseltilmesiyle yabancıların konut alımlarının yavaşlayabileceğini anlattı.

“Uzaktan çalışabilen insanlar İstanbul’a yakın sahil şeritlerini tercih ediyor”

Çanakkale’nin yazlık Küçükkuyu ilçesinde çalışan gayrimenkul danışmanı Yusuf Düzgören de ilçedeki kira fiyatlarının yüzde 100 oranında arttığını aktardı. Koronavirüs salgınının da oldukça önemli olduğunu vurgulayan Düzgören, “Özellikle salgın sonrasında ciddi bir talep oldu. İstanbul göç fazlası vermeye başladı, özellikle uzaktan çalışabilen insanlar İstanbul’a yakın sahil şeritlerini tercih etmeye başladılar” dedi.

“Çanakkale otoyolu fiyatları olumlu etkilemedi”

18 Mart’ta açılan Çanakkale otoyolunun henüz kira fiyatlarına olumlu-olumsuz etkisinin olmadığını aktaran Yusuf Düzgören, 1 Temmuz 2016’da açılan Osmangazi köprüsünün daha etkili olduğunu “İnsanlar Maltepe’den birkaç saatte yazlık bölgelere ulaşabiliyor” diyerek ile getirdi. Düzgören, uzun zamandır oturdukları evlerde yaşamaya devam eden kamu çalışanlarının ciddi sorunlar yaşamadığını ama yeni ev bakanların ya da ilçeye yeni tayini çıkanların maaşlarının büyük kısmını kiraya ayırdıklarını ve sık sık ev arkadaşı aradıklarını söyledi.