İran’da molla rejimine karşı halkın ayaklanması, globalleşen dünyanın en özel başkaldırı hikayelerinden biri oldu. Sadece dokuz internet sayfasına girilebilen, saç traşınızı bile devletin belirlediği Kuzey Kore’de yaşamıyorsanız eğer, bir telefon, bir internet ile rejimlerin değişebildiği dönemdeyiz. İnsanlar artık kendilerini akranları ile kıyaslayıp, özgürlüklerine yeni boyutlar ve tanımlamalar kazandırıyor.
Simon Kuper’in çokça paylaşılan bir sözü akıllara geldi: “Futbol asla sadece futbol değildir” .
Dünya Kupaları, futbol coğrafyasının en büyük festivali. Kültür alışverişinin olduğu, farklı ülkelerin taraftarları ile sayısız konuyu tartıştığınız, herkesin birbirine hoşgörü ile yaklaştığı ve çok özel enerjilerin yayıldığı organizasyonlar. 20 Kasım’da başlayan Katar Dünya Kupası’nın plastik yapısı şu ana kadar bu tarz görüntüleri engelledi.
Tüm dünyanın izlediği ”harikalar diyarı”ndaki mesajlar, kitleler tarafından daha görünür hale gelir. 2022 Dünya Kupası öncesinde kişisel hak ve özgürlüklerin hiçe sayıldığı Katar’da, LGBTİ+’lara destek olmak için takım kaptanları kollarında “One Love” yazılı pazubantlarıyla maça çıkacaklarını açıklamıştı. İngiltere Milli Takımı’nın kaptanı Harry Kane, Hollanda Milli Takımı’nın kaptanı Virgil van Dijk ve birçok üst düzey oyuncu da kararlarının arkasında olduklarını sert mesajlarla söylemişti.
FIFA’nın Sepp Blatter’den sonraki başkanı Gianni Infantino’nun Dünya Kupası açılışındaki ikiyüzlü açıklamalarını bir kez daha hatırlayalım: “Bugün kendimi Katarlı hissediyorum. Bugün kendimi Arap hissediyorum. Bugün kendimi Afrikalı hissediyorum. Bugün kendimi eşcinsel hissediyorum. Aslında bunların hiçbirisi değilim ama çocukken ayrımcılığa uğramanın ve zorbalığın ne olduğunu gördüm.”
Açıkçası Infantino’nun çocukluğunda ne gibi zorbalıklara maruz kaldığını bilmiyorum ama bugünü için şunu diyebilirim: Sayın Infantino kendini aslında lüks içinde yaşayan bir Katar şeyhi gibi, futbolcuları bu fikstür girdabında kırbaçladığı için Afrikalı bir köle tüccarı gibi hissettiğini söylemek istemiş olabilir (!) “Ben eşcinselim” derken de aslında neyi kastettiğini başkanı olduğu FIFA üzerinden tüm dünyaya gösterdi.
FIFA, LGBTİ+’lara destek olmak için ve farkındalık yaratmak için kaptanların takacağı “One Love” pazubantlarını takanları sarı kart ile cezalandıracağını açıkladı. Sarı kart… Dev bir sarı kartın üzerinize doğru koştuğunu düşünürseniz korkutucu olabilir. Fakat İngiltere Milli Takımı’nın kaptanı ve santraforu Harry Kane maça “1” sarı kart ile başlasa ve mesajını tüm dünyaya verse ne kaybederdi?
Dünya Kupaları gibi en çok izlenen spor organizasyonlarından biri olan Olimpiyatlar’da, ırkçılığın en tavan yaptığı ve halktan destek bulamadığı dönemlerde, sporcular her türlü adaletsizliğe karşı mesajlarını iletmekten çekinmiyordu. Aklıma ilk gelen örnek 1968 Olimpiyatları’ndaki “Black Power Salute” olayı.
Meksika’nın ev sahipliğindeki 1968 Mexico City Olimpiyatları’nda, 200 metre koşu yarışında orta kulvarda başlayan Birleşik Amerikalı Tommie Smith ilk metrelerde öne fırlamış ve başka bir Birleşik Amerikalı John Carlos ile altın mücadelesine girişmişti. Fakat arkadan gelen Avustralyalı koşucu Peter Norman bu ikilinin arasına kafasını sokup gümüş madalyaya uzanmıştı. 23 salise farkla Tommie Smith birinci olurken, ardından Peter Norman Avustralya rekoruyla ikinci ve salisenin 10’da 4’ü farkla John Carlos üçüncü olmuştu.
Madalya töreninde, ABD milli marşı çalınırken ABD’yi temsil eden iki atlet, siyah eldivenli ellerini havaya kaldırırlarken gümüş madalya sahibi Avustralyalı atlet de ellerini kalbinin üzerine koyarak “İnsan hakları için olimpiyat” yazan broşunu göstermişti. Olimpik madalyalı üç koşucu da bir daha elit seviyede yarıştırılmadı ve spordan aforoz edildi.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Dünya 1968’den beri çok değişti. Modernleşen toplumlarda renk ayrımı, din, dil, ırk ayrımına karşı herkes ortak tepki koyabiliyor. Fakat özellikle futbolda pastanın büyümesiyle, sporcuların tepkilerinde de yumuşama oldu. Artık PR ajansları ne derse futbolcular o ölçüde reaksiyon gösteriyor. Katar’da LGBTİ+ hakları konuşulurken, diğer bir yandan da İran’da molla rejimine karşı direnen halka en hakiki destek İran Milli Takımı futbolcularından geldi. Maç öncesi basın toplantısında konuşan kaptan Ehsan Hajsafi “Buradayız ve halkımızın yanındayız” mesajını paylaştı.
Bayer Leverkusen’de oynayan ve İran Milli Takımı’nın en büyük yıldızı olan Sardar Azmoun da polis sorgusu sırasında öldürülen Mahsa Amini için sosyal medya hesabından, “Milli takım kuralları nedeniyle kamp bitene kadar bir şey söyleyemezdik ama daha fazla dayanamadım. Cezası milli takımdan ihraç edilmek olsa bile İranlı bir kadının bir tutam saçının küçük bir bedeli olur. Bu asla vicdanımızdan silinmeyecek. İran’ın kadınlarını bu kadar kolay öldürdüğünüz için yazıklar olsun, yaşasın İranlı kadınlar” mesajını paylaşmıştı. Sakatlığı sebebiyle turnuvaya tam formda gelemese de Sardar Azmoun İran Milli Takımı’nın formasını İngiltere karşısında terleten isimlerdendi.
İran Milli Futbol Takımı da 21 Kasım’daki 2022 Dünya Kupası B Grubu açılış maçında İngiltere karşısında seremonide seslerini duyurmak için milli marşlarını söylemedi. Şu ana kadar resmi kayıtlara göre İran’daki eylemlerde hayatını kaybeden eylemcilerin sayısı 400 civarında. İran Milli Futbol Takımı’nın da başına ne geleceğini zaman gösterecek. Teraziye koyduğumuzda, verdiğiniz mesaj sonrası bir grup molla tarafından cezalandırılmak hatta belki öldürülmek mi ağır basıyor yoksa sarı kart mı? Siz karar verin…
Almanya Milli Takımı kaptanı da pazubant takmadan sahaya çıktı ve futbolcular seremoni fotoğrafı için yapılan çekimde FIFA’nın sansür yasağını tepki olarak ağızlarını kapatarak poz verdiler. Eh diyelim, hiç yoktan iyidir. FIFA Başkanı Infantino’nun “One Love” pazubandını koluna takan Alman bakanla aynı karede yer alması da başkanın geleceği hakkında bize ışık tutuyor. Dünya Kupası sonrası Infantino o koltukta rahat oturamaz.
Yıllar sonra 2022 Katar Dünya Kupası’nı skandallarla anarken belki de İran Milli Takımı’nın halkına desteğini destansı bir hikâye olarak izleyeceğiz. Umarım o belgeselde sarı karttan korkan ve sesini çıkaramayan Avrupalı ülkelerin kaptanları da yer alır.
Teşekkürler İran Milli Takımı! Belki İngiltere karşısında 6-2 kaybettiniz fakat hepimizin gönlündeki kupa sizin ellerinizde yükseldi.
