Anayasa Mahkemesi’nin iki kez verdiği hak ihlali kararına rağmen tahliye edilmeyen TİP Hatay Milletvekili Can Atalay hakkındaki karar 30 Ocak’ta Meclis Genel Kurulu’nda okundu ve Atalay’ın milletvekilliği düşürüldü. Gözler daha önceki yasama dönemlerinde milletvekilliği düşürülen isimlere ve TBMM’nin “vekillik düşürme” karnesine çevrildi. TBMM’nin bu konudaki karnesi ise bir hayli zayıf…
Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) hak ihlali kararlarına rağmen, Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nin TİP Hatay Milletvekili Can Atalay hakkındaki kararlar siyaset ve hukukun gündeminde uzun süre tartışıldı ancak 30 Ocak Salı günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) Atalay hakkındaki hüküm okundu. TBMM Başkanvekili Bekir Bozdağ’ın yönettiği Genel Kurul oturumunda Atalay’ın milletvekilliği düşürüldü.
TBMM’nin “vekillik düşürme” karnesi de Atalay’la birlikte gündeme geldi. TBMM daha önceki yasama dönemlerinde de Yargıtay’ın verdiği kararlar doğrultusunda bazı isimlerin milletvekilliğinin düşürülmesi kararlarına sahne olmuştu.
En çok sandalye kaybı 1 Kasım 2015 seçimlerinden sonra oldu
TBMM’de milletvekilliği düşürülmesi nedeniyle en çok sandalye kaybı Kasım 2015’te yapılan genel seçimlerin ardından oluşan yasama döneminde yaşandı. Seçimde AK Parti, MHP, CHP ve HDP barajı aşarak TBMM’de yerini aldı. Ancak aradan geçen yaklaşık 2.5 yıllık sürede Meclis’te 15 sandalye milletvekilliğinin düşürülmesi ve tutukluluk halleri nedeniyle boş kaldı. Bu isimleri ise HDP’li Van Milletvekili Figen Yüksekdağ, Siirt milletvekili Besime Konca, Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan, Van Milletvekili Tuğba Hezer, Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız, Şırnak Milletvekili Ferhat Encü ile Ağrı Milletvekili Leyla Zana oldu.
Vekillik düşürmeye “devamsızlık” gerekçesi
HDP Van milletvekili Figen Yüksekdağ’ın terör örgütü propagandası yapmak suçundan kesinleşmiş cezasının Yargıtay tarafından onanmasının ardından milletvekilliği düşürüldü. HDP Diyarbakır Milletvekili Nursel Aydoğan’ın “Terör örgütü üyesi olmamakla beraber örgüt adına suç işlemek” suçundan 4 yıl 8 ay 7 gün hapis cezası nedeniyle vekilliği düşürüldü. HDP Van milletvekili Tuğba Hezer ile Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız hakkında da “PKK terör örgütü üyesi olmak”, “Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak” ve “Terör örgütü propagandası yapmak” suçlarından tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkarıldı. Sarıyıldız ve Hezer’in yurtdışında firari olduğu gerekçesiyle Meclis tarihinde bir ilk yaşandı ve her iki milletvekilinin vekilliği “devamsızlık” gerekçesiyle düşürüldü.
Zana bir kez daha Meclis dışı kaldı
Yine HDP Siirt Milletvekili Besime Konca’nın ‘Örgüt propagandası yapmak’ suçundan hakkında 2,5 yıl kesinleşmiş hapis cezası nedeniyle milletvekilliği düşürüldü. HDP Şırnak Milletvekili Ferhat Encu’nun terör örgütü propagandası yapmak suçundan 3 yıl 9 ay kesinleşmiş hapis cezası doğrultusunda vekilliği düşürülürken HDP Ağrı Milletvekili Leyla Zana’nın milletvekilliği de ‘Meclis’te yemin krizi’ sonrası Meclis Komisyonu’nun raporu ile ‘devamsızlık’ gerekçesiyle düşürüldü. Zana 1991 yılındaki genel seçimlerde de zamanın Sosyal Demokrat Halkçı Parti listesinden Diyarbakır Milletvekili olarak TBMM’ye girmiş ve 6 Kasım 1991’de TBMM 19. Yasama Dönemi için yapılan yemin töreninde, Türkçe başladığı yemini Kürtçe “Bu yemini Türk ve Kürt halklarının kardeşliği adına ediyorum” sözleriyle tamamlamıştı. İlerleyen süreçte de Zana’nın, TBMM Genel Kurulu’nda yapılan oylama ile Orhan Doğan, Hatip Dicle, Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Mahmut Alınak’la beraber milletvekili dokunulmazlığı kaldırılmış ve gözaltına alınmışlardı. 1994’te, grup arkadaşları Hatip Dicle, Selim Sadak ve Orhan Doğan ile birlikte tutuklanacak cezaevine gönderilmişti. Zana 15 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Berberoğlu’nun vekilliği 2020’de düşürüldü, 2021’de yeniden Meclis’e girdi
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
TBMM’de ağırlıklı olarak HDP milletvekilleri için uygulansa da MİT TIR’ları Davasında yargılanan ve 2017 yılında 25 yıl hapis cezasına çarptırılan CHP milletvekili Enis Berberoğlu da milletvekilliği düşürülen isimler arasında yer aldı. Berberoğlu ile birlikte HDP Diyarbakır Milletvekili Musa Farisoğulları ve HDP Hakkari Milletvekili Leyla Güven’in de vekillikleri düşürüldü. Farisoğulları, Diyarbakır 2. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandığı davada, “silahlı terör örgütüne üye olmak” suçundan 9 yıl, HDP Hakkari Milletvekili Leyla Güven ise yine aynı mahkemece ve aynı suçtan 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Berberoğlu, Farisoğulları ve Güven’in cezaları, Yargıtay 16. Ceza Dairesince onanmıştı. Dönemin CHP Grup Başkanvekili Engin Altay, Enis Berberoğlu’nun milletvekilliğinin düşürülmesi ile ilgili Meclis Başkanı ile defalarca görüştüğünü ve dönem sonuna kadar gündeme gelmeyeceğini konuştuklarını söylemişti. Anayasa Mahkemesi, 17 Eylül 2020 tarihinde aldığı kararla, CHP’li Enis Berberoğlu’nun “seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı” ile “kişi hürriyeti ve güvenliği hakkınının ihlal” edildiğine hükmetti. 11 Şubat 2021 tarihinde mahkeme kararıyla yeniden milletvekili oldu.
En son HDP’li Semra Güzel’in vekilliği düşürülmüştü
2022 Aralık ayında da Meclis bir kez daha milletvekilliğinin düşürülmesi oylamasına sahne oldu. Bu kez PKK’lı bir kişi ile fotoğrafları basına yansıdıktan sonra dokunulmazlığı kaldırılan ve tutuklanan HDP Diyarbakır milletvekili Semra Güzel’in milletvekilliği düşürüldü.
