2020 yılında göreve başlayacak, Erzurum 3170 rakımlı Konaklı Karakaya Tepeleri’ne inşa edilen Doğu Anadolu Gözlemevi kendi sınıfındaki teleskoplar içinde dünyada tek olacak. 2011 yılında etüd ve inşa çalışmalarıyla başlayan proje, teleskobun yapımı ve yazılımın tamamlasıyla devam edecek. IR (kızıl ötesi) teknolojisine sahip olacak teleskobun, Türkiye’de bir ilk olduğu biliniyor. Bölgenin yüksekliği ve iklim koşulları (soğukluk ve kar) bu teknoloji için daha önemli bir fayda sağlıyor.
Doğu Anadolu Gözlemevi Proje Koordinatörü Astrofizikçi Doç. Dr. Cahit Yeşilyaprak Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada; ” Optik dediğimiz insan gözünün duyarlı olduğu bölgenin dışında da kırmızı ötesi bölgede de gözlem yapabilen yine Türkiye’nin ilk kırmızı ötesi teleskopu. Bu çapta dünya üzerinde 4 metre sınıfı yaklaşık 10 küsür teleskop var ama bizim eklediğimiz birkaç optik ve son teknolojik özelliklerle beraber bu özellikleri bir arada barındıran dünyada bu sınıfta tek teleskop olacak.” dedi.
Benzer büyüklükte ve çalışma prensibine sahip teleskopların Havai ve Şili’de bulunduğunu aktaran Yeşilyaprak, farklı kıtalarda bulunan bu teleskopların gece-gündüz değişimi nedeniyle araştırmaların devamlılığı açısından Doğu Anadolu Gözlemevi’ni cazip bir araştırma merkezi haline getirdiğini aktardı.
Havai’de bulunan Manu Kea Gözlemevi’ne bağlı W. M. Keck Gözlemevi ve teleskopları benzer prensipte çalışan dünyanın en büyük teleskopları olma özelliğini taşıyor. 10 metre çapında aynası olan ve iki ayrı teleskoptan oluşan sistem eş zamanlı hareket edip daha büyük bir alanda gözlem yapabilme yeteneğine sahip (2x10m). İkiz teleskop, 2015 yılında, Samayolu Galaksisinden 220 milyonışık yılı ötede bugüne kadar keşfedilmiş en büyük karadeliği bulmuştu. CID-947 adı verilen karadelik, güneşin yaklaşık 7 milyar katı büyüklüğünde.
Avrupa Güney Rasathanesine’nın Şili’de kurduğu “Very Large Telescope(VLT)” benzer prensipte çalışan başka bir teleskop. Atacama Çölü, 2635 metre yükseklikte Cerro Paranal dağında yerleşen 4 ayrı teleskoptan oluşan VLT, 8.2 metre ayna çapına sahip ve birlikte veya tek tek çalışabiliyor. Yer merkezli teleskoplar içinde en çok bilimsel makale üreten, en verimli teleskop olarak biliniyor.
Avrupa Güney Rasathanesinin 2012’de başladığı ve dünyanın en büyüğü olacak E-ELT teleskobu ise 2020 yılında faliyete geçmesi bekleniyor. Şili’nin kuzeyinde Cerro Armazones dağlarının tepelerinde inşa edilen teleskop ile VLT arasında sadece 20 km uzaklık olacak. İlk görüntüleri 2024 yılında alacağı hesaplanan E-ELT, 39.3 metre gibi devasa bir aynaya sahip olması bekleniyor.
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
