10 Ekim 2018’de Haaretz’de çıkan Nissan Shor’un yazısından Okan Yücel derledi.
Son yıllarda başta Mossad olmak üzere yaşanmış istihbarat öyküleri aksiyon filmlerinde sıkça kendisine yer bulur oldu. Mossad sözcüğü filmlerde genellikle İsrailli bir ajanı kodlamak, İsrail hayranlığının ve karikatürün bir karışımı olarak somutlaştırılıyor. Diğer insanlar ise ağır aksanla konuşan ve kendilerini iyi ifade edemeyen yardımcı oyuncu rollerindeler.
Netflix ve Hollywood aracılığıyla Amerikan sineması ve televizyonu İsrail İstihbarat Merkezi’nin kalıntılarının bir parçası haline geldi. Artık esas büyük roller, Mossad ajanı veya İsrail askeri olmak. Örümcek Adam eskisi kadar popüler değil. Onun yerine Mossad ajanı Rafi Eitan revaçta.
John Le Carré’nin “Küçük Trampetçi Kız” (The Little Drummer Girl) adlı çalışması Mossad’ın Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) militanlarını Avrupa’da nasıl avladıklarını anlatıyordu. HBO ise Ronen Bergman’ın “Kalk ve İlk Sen Öldür” (Rise and Kill First) adlı kitabından esinlenerek İsrail’in suikast tarihi hakkında yeni bir dizi çekiyor. Ve son olarak da Fauda dizisi var. Burada ise Arap rolü yapan İsrailli ajanların Soğuk Savaş döneminde Rusya ve ABD arasındaki güç çatışmalarının sonucu olarak günümüzde meydana gelebilecek potansiyel terör saldırılarını nasıl önledikleri aktarılıyor. Bu kez Fauda ekibinin komutanı Doron Kabilio (Lior Raz) Filistinli bir terörist olan El Makdisi’den (Firas Nassar) hesap soruyor.
Netflix’e geri dönersek, kaçırılan İsrailli bir ajan olan Eli Cohen’i anlatacak bir dizi ile uğraşıyorlar şu anda. Karakter Sacha Baron Cohen tarafından canlandırılacak. Aynı isim daha önce de “Amerika kim?” (Who is America) dizisinde Albay Erran Morad’ı oynadığı için bu işe uygun görüldü. Erran Morad eski bir Mossad ajanı ve anti-terör uzmanıydı. Son derece salak, komik ve kendini ifade edemeyen bir karakterdi. Belki de bu yüzden oldukça inandırıcıydı. Cohen’in canlandırdığı Morad karakteri İsrail askeriyesini ve maçoluğunu deşifre ederken alaya da alıyordu. Cumhuriyetçi muhafazakârlığı ve hipokrasiyi de eleştirmekten geri durmuyordu. Aslında Erran Morad, Trump yönetiminin veya Netanyahu kabinesinin savunma bakanı olabilirdi.
Sosyal koşulları görmezden gelmeye devam ediyorlar
Yani insanların hayatı, İsrail’in istihbarat tarihine methiyeler düzen programları izlemekle geçiyor. Dışarıdan bakanlar için bu korkutucu hikâyeleri unutmak kolay olsa da olayların aslını bilenler için bu mümkün değil.
Farklı Mossad filmlerinin yapımcıları sosyal koşulları görmezden gelmeye devam ediyorlar. Film ve televizyon dünyasının yeni kahramanlara ihtiyaç duyduğu şu günlerde yeni gözde karakterler, ajanlar olarak öne çıkıyor. Ancak kaçırma eylemlerini ve suikastleri gerçekleştiren ajanlar sadece maharetli veya cesur olunduğunun değil, aynı zamanda politik açıdan zayıf olunduğunun da kanıtı.
Bugün kabul etmek zor olsa da FKÖ militanlarının da aileleri, sevdikleri ve gelecek planları vardı. Tıpkı bütün korkusuz Mossad ajanlarının şiddetle olayları çözmeye çalışan inatçı, kör ve korkak liderleri olduğu gibi.
Peki ya barış görüşmeleri ve tarihsel uzlaşılar ile ilgili bir film yapılsa nasıl olur? Muhtemelen Netflix için yeterince heyecanlı olmaz.
