Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump, Uygurlar’a yönelik baskı politikalarından sorumlu olarak görülen Çinli yetkililere yönelik yaptırım tasarısını onayladı. ABD Senatosu’nda ve Temsilciler Meclisi’nde hem Cumhuriyetçiler’in hem Demokratlar’ın desteğiyle kabul edilen tasarı, Uygur İnsan Hakları Yasası adıyla yasalaştı. Yasa, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygurlar‘a ve diğer Müslüman azınlıklara yönelik insan hakları ihlallerinden sorumlu kişi ve kuruluşlara çeşitli yaptırımlar uygulanmasını öngörüyor. Sözkonusu yaptırımlar arasında bu kişilerin ABD’deki malvarlıklarının dondurulması ve ABD’ye girişlerinin yasaklanması da yer alıyor.
ABD’nin bu yaptırım hamlesi, Çin ile halihazırda gergin olan ilişkilerde tansiyonun yükselmesine neden oldu. Çin Dışişleri Bakanlığı, Trump’ın sözkonusu yasa tasarısını onaylamasını “Çin’in iç meselelerine yönelik küstahça bir saldırı” olarak değerlendirdi. ABD’ye “derhal bu hatasını düzeltmesi” çağrısında bulunan Çin Dışişleri Bakanlığı, aksi takdirde Pekin yönetiminin sözkonusu yaptırım kararına “tereddütsüz yanıt vereceğini ve ABD’nin de bunun sonuçlarına katlanacağını” söyledi.
Trump, tasarıyı imzalarken bir de imza beyanı yayımladı. Bu beyanda Trump, yasanın öngördüğü bazı şartların ABD Başkanı olarak sahip olduğu anayasal yetkilerini sınırlandırabileceği ve bunun Çin ile diplomatik ilişkilere zarar verebileceği endişesi duyduğunu belirtti. Bu nedenle Trump, sözkonusu yaptırımların bir kısmını yasal olarak bağlayıcı olmaktan ziyade “öneri niteliğinde” olarak kabul etti.
Bolton’dan “Trump Çin’deki kampların inşasını destekledi” iddiası
Trump, yaptırım tasarısını eski Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton’ın henüz yayımlanmayan ancak şimdiden çok ses getiren “The Room Where It Happened” başlıklı anı kitabında yer verilen iddiaların gölgesinde imzaladı. Bolton’ın iddiasına göre, Haziran 2019’da Çinli mevkidaşı Şi Cinping ile basına kapalı olarak görüşen ABD Başkanı Trump’ın Uygurlar’a yönelik kamplar hakkında farklı düşünceleri vardı. Trump Jinping’e, Kasım 2020 başkanlık seçiminde kendisini desteklemesi karşılığında Çin’de Uygurlar’ın tutulduğu kampların inşasına devam edilmesini teşvik edeceğini söyledi.
Çin’de bir milyondan fazla Uygur, Kazak, Kırgız ve Hui etnik kökenli Müslüman’ın zorla tutulduğu gözetim kamplarının varlığı Birleşmiş Milletler (BM) üyesi pek çok ülke tarafından kınanmıştı. Sözkonusu kamplarda zorla tutulan bireyler saatlerce Çin dili ve kültürünü öğrenmeye zorlanıyor. Kendi dillerini kullanmalarına, dinlerini ve kültürlerini yaşatmalarına ise izin verilmiyor. Çin ise bu kampları ısrarla “aşırıya kaçan ya da fanatik görüşlerin törpülendiği eğitim kampları” olarak tanımlıyor.
