Küresel ısınma, dünyanın pek çok yerinde havanın geceleri gündüzlerden daha hızlı ısınmasına sebep oluyor. 1983-2017 yılları arasında küresel ısınmanın geceleri ve gündüzleri hava sıcaklığında sebep olduğu artışı karşılaştıran bilim insanlarının elde ettiği sonuçlara göre, özellikle Avrupa, Batı Afrika, Güney Amerika’nın batısı ve Orta Asya’da geceler, gündüzlerden daha hızlı ısınıyor. Araştırmacılar, “bir bölgede gece ve gündüz hava sıcaklığındaki artış hızının değişmesinin, o bölgede yaşayan türler ve yaşadıkları ortama uyum becerileri üzerinde önemli sonuçları olacağını” belirtiyor.
Sonuçları çarşamba günü (30 Eylül) Global Change Biology dergisinde yayımlanan bu araştırma, küresel ısınmanın dünya genelinde gece ve gündüz hava sıcaklığına etkisi arasındaki farka odaklanan ilk kapsamlı bilimsel çalışma. Araştırmanın bulguları, bu farkın yaban hayatını ve yabani hayvanların ani iklim değişikliğine uyum sağlama becerilerini önemli ölçüde etkileyebileceğine işaret ediyor. Gecelerin daha hızlı ısınması, insanların uyku sırasında ani sıcaklık dalgalanmalarına uyum sağlayabilmesini önemli ölçüde etkileyebilir.
Bilim insanları, 1983-2017 yılları arasındaki 35 yıllık süreçte geceleri ve gündüzleri hava sıcaklığında gözlenen artışları karşılaştırdı. Küresel ısınma dünya genelinde hem geceleri hem de gündüzleri havanın ısınmasına neden oluyor. Ancak araştırmacılar, dünya topraklarının yarısından fazlasında sıcaklığın geceleri gündüzlerden 0,25 derece daha fazla arttığını tespit etti.
Dünya üzerindeki kara parçalarının üçte ikisinde, özellikle Avrupa, Batı Afrika, Güney Amerika’nın batısı ve Orta Asya’da hava sıcaklığı geceleri, gündüzlere kıyasla daha hızlı yükseliyor. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) güneyi, Meksika ve Ortadoğu’da hava gündüz, gece olduğundan daha hızlı ısınıyor.
Araştırmacılara göre bölgesel farklılıkların sebebi, küresel ısınmanın bulutlarda sebep olduğu değişimler. Bulut örtüsünün arttığı yerlerde, gün boyunca güneş ışığının karaya ulaşması diğer bölgelere oranla daha fazla engelleniyor. Ancak aynı bulutlar, gece olduğunda bir battaniye işlevi görüyor, yani havadaki sıcaklığı ve nemi gece boyunca koruyor. Bu durum, gecelerin gündüzlere oranla daha hızlı ısınmasına neden oluyor. Bulut örtüsünün seyrek olduğu yerlerde ise gün boyunca güneş ışınları karaya daha rahat ulaşarak havayı daha fazla ısıtıyor.
Bilim insanları, ekosistemlerin türler arasındaki hassas dengeye göre geliştiğine, canlı türlerinin ise biyolojik aktivitelerini gerçekleştirdikleri belli zaman dilimlerine göre hareket ederek hayatta kaldığına dikkat çekiyorlar. Bu nedenle, “bir bölgede gece ve gündüz hava sıcaklığındaki artış hızının değişmesinin, o bölgede yaşayan türler ve yaşadıkları ortama uyum becerileri üzerinde önemli sonuçları olacağını” belirtiyorlar.
İngiltere’deki Exeter Üniversitesi’nde araştırma görevlisi ve araştırmayı yürüten ekibin lideri Daniel Cox, “Bu çalışmayla, geceleri hava sıcaklığının daha fazla ısınmasının havadaki nem oranının artmasıyla bağlantılı olduğunu göstermiş olduk. Havadaki nem oranındaki değişimler ise bitkilerin gelişiminden böcekler ve memeliler gibi farklı türlerin birbiriyle etkileşimine varana kadar ekosistemi farklı açılardan etkiliyor. Gecelerin daha hızlı ısınmasından, öncelikle ya yalnızca geceleri ya da yalnızca gündüzleri aktif olan canlılar etkilenecek” diye konuştu.
