“Bir şehrin hikayesi – Soma” serisinin üçüncü bölümüne, Manisa’nın Soma ilçesinde ikamet eden Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-Sen) Genel Başkanı Ali Bülent Erdem konuk oldu. Erdem, eskiden hem tarım hem maden şehri olan Soma’daki tarımsal arazilerin, enerji için feda edildiğini söyledi.
Soma’nın, sahip olduğu kıraç topraklar nedeniyle ciddi bir tütün üretim merkezi olduğunu aktaran Erdem, ilçenin hem tarım hem de maden şehri olduğunu söyledi.
2002 yılının Soma için milat kabul edilebileceğini söyleyen Erdem, “IMF ve Dünya Bankası talimatları doğrultusunda gerçekleştirilen ‘Tarımda Değişim Programı’ kapsamında tütün üreticiliği çokuluslu şirketlerin denetiminde sözleşmeli olarak yapılmaya başlandı. Tütün üretimi Türkiye’de bitmeye başladı” dedi.
Tarım alanları enerjiye feda ediliyor
2002 yılında Türkiye’de enerjiye dayalı kalkınma modelinin başladığını belirten Erdem, şöyle devam etti: “Bu politikalar nedeniyle maden alanları özel sektöre devredilmeye başlandı. Bir yandan tarımda bir çözülüş yaşanırken, diğer yandan enerji alanları genişliyordu. Tütüncü çocukları, hiç bilmedikleri madenlerde çalışmaya başladılar. Soma’da tarım alanları giderek azalıyor. Soma bir tarım kenti olmaktan çıkıp, enerjiye feda edilmiş bir kent durumunda” diye konuştu.
Erdem, tarımda var olan “dayıbaşı” sisteminin madende de devam ettiğini söyledi. Soma maden ocaklarında, İş Kanunu’na göre taşeron işçi çalıştırılamıyor. Bu nedenle 30 ile 50 kişilik işçi gruplarının başında “dayıbaşı” diye adlandırılan kişiler bulunuyor. İşçilerin kadroları maden şirketinde gözükse de aslında işverenleri “dayıbaşı” oluyor. Bu kişiler, maden şirketlerinden aldıkları maaşın yanı sıra, üretim artışına bağlı olarak prim alıyor. Erdem, “İşçiler üretim baskısıyla çalıştığı için geçmişin tütüncü çocuklarını maden katliamlarında kaybediyoruz” dedi.
Erdem, kentin nüfus yapısının da zamanla değiştiğini şu sözlerle anlattı: “Soma’da eskiden belediye seçimlerini CHP kazanırdı. Türkiye’nin her yerinden göç alan Soma’nın demografik yapısı değişti. İşe alımlarda belli görüşler egemen olduğu için Soma’nın yapısı da değişti.”
