EYT düzenlemesini Medyascope’a değerlendiren Prof. Dr. Aziz Çelik, düzenlemenin 8 Eylül 1999 sonrasında sigorta girişi olanlar için adaletsizliğe yol açacağına işaret etti. Emekli aylıklarının düşük olduğunu hatırlatan Çelik, “EYT’liler emekli olsun, yerine gençler girsin, yeni istihdam sağlansın” tartışmasının gerçekçi olmadığını dile getirdi. Destek priminin kaldırılmasıyla işveren için emekli çalıştırmanın, yeni bir işçi çalıştırmaktan daha avantajlı hale geleceğine dikkat çeken Çelik, “Yoksul emekliler işgücü piyasasına düşük aylıklarla girmeye çalışacaklar. İşgücü piyasası için esas tehlike bu” dedi.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesiyle ilgili açıklama yaparak, 2 milyon 250 bin yurttaşın, yaş sınırı olmadan emekli olabileceğini duyurdu. EYT ile ilgili yapılacak düzenlemeyi Medyascope için yorumlayan Çalışma Ekonomisi Profesörü Aziz Çelik, henüz düzenlemenin açıklanmadığına, sadece Erdoğan’ın kendi görüşünü açıkladığına dikkat çekerek, “Bir kanun teklifi hazırlanması ve bu teklif üzerinde konuşmak lazım ama Türkiye’de işler böyle gitmiyor. Asgari ücrette de böyle oldu, Cumhurbaşkanı açıkladı bir hafta bekledi ve bugün Resmi Gazete’de yayımlanarak resmileşti” diye konuştu. AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, yaş koşulu olmayacağını dile getirdiğini hatırlatan Çelik, “Bunun, sosyal güvenlik politikasında hükümetin bir değişiklik yapmasından ziyade, EYT’lilerin uzun süredir verdiği mücadelenin sonucu olarak, seçimin etkisiyle olduğunu düşünüyorum” dedi.
“Devlet, işverenlerin ödeyeceği kısmı dolaylı olarak karşıladı, işverenler memnuniyetle karşıladı”
Emeklilerin yeniden çalışması durumunda, işveren, normal çalışandan fazla olarak sosyal güvenlik destek primi ödüyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin’in ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın destek primini kaldıracaklarını söylemelerine ilişkin Çelik, şöyle konuştu:
“Sosyal güvenlik destek primi, emekli çalıştırmayı caydırmayı amaçlıyordu. O kaldırılırsa, emekli çalıştırmakla, yeni bir işçi çalıştırmak arasında sosyal güvenlik açısından fark olmayacak. Tersine emekli çalıştırmak avantajlı olacak çünkü emeklinin aylığı garanti olduğu için pazarlık gücü daha zayıf olacak, daha düşük bir ücret teklifini kabul edecek. İşgücü piyasası için esas tehlike bu. Devlet, işverenlerin ödeyeceği kısmı dolaylı olarak karşıladı, o yüzden de işverenler, çok büyük bir itirazda bulunmadılar. Kıdem tazminatı için de Kredi Garanti Fonu’ndan destek aldıkları için işverenlerin memnuniyetle karşılandığını düşünüyorum.”
OKUYUN: Erdoğan: “EYT’de yaş sınırlaması olmayacak”
OKUYUN: EYT için yapılan yeni düzenlemeden kimler, nasıl yararlanabilecek? İşte detaylar
“8 Eylül 1999 sonrası işe girenlerin karşılaşacağı eşitsizlik”
Çelik, “Emeklilikle ilgili sorun yaşayanların bir bölümünün yaş sorunu çözüldü ama emeklilik sistemindeki devasa sorunlar devam ediyor” dedi. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar için yaş koşulu kaldırılırken, 8 Eylül 1999 sonrası için 58-60 yaş koşulu olmasının dengesiz ve adaletsiz olduğunu vurgulayan Çelik, şunları söyledi:
“8 Eylül 1999’da işe giren bir sigortalı 2024 yılında 25 yıl çalışarak emekli olacak ama 8 Eylül 1999’dan bir gün sonra işe giren bir kişi 2040 yılında emekli olacak. Bir yerde kadınlar için 20, erkekler için 25 yılda emeklilik, bir gün farkla diğer yerde de kadınlar için 38, erkekler için 40 yıl çalışarak emeklilik gibi bir şey getirdi. Bu tarihten sonra işe girenlerde kademeli bir geçiş olması lazım, çok sert bir geçiş adil değil, eşitlikçi değil. Bunun Meclis’te değiştirilmesi gerekir.”
OKUYUN: EYT’liler SGK önünde kuyruk oluşturdu: “İhtiyacı olanlar için güzel bir karar ama oy vermem”
Medyascope'u destekle. Medyascope'a abone ol.
Medyascope’u senin desteğin ayakta tutuyor. Hiçbir patronun, siyasi çıkarın güdümünde değiliz; hangi haberi yapacağımıza biz karar veriyoruz. Tıklanma uğruna değil, kamu yararına çalışıyoruz. Bağımsız gazeteciliğin sürmesi, sitenin açık kalması ve herkesin doğru bilgiye erişebilmesi senin desteğinle mümkün.
“EYT’liler düşük emekli aylığı yüzünden çalışmaya devam edecek”
Çelik, 2000 yılından bu yana birkaç defa değişen ve önemli ölçüde düşürülen emekli aylığı bağlama oranlarının, EYT’liler için önemli bir sorun olduğuna dikkat çekti. Eski mevzuata göre mi, şu andaki mevzuata göre mi aylıklarının bağlanacağının belirsiz olmasının önemini vurgulayan Çelik, en düşük emekli aylığının 3 bin 500 lira ve ortalama aylığın 4 bin 680 lira olduğunu söyledi.
“EYT’liler emekli olsunlar, yerine gençler girsin, yeni istihdam sağlansın” şeklinde bir tartışma olduğunu hatırlatan Çelik, düşük emekli aylıkları yüzünden EYT’lilerin çalışmaya devam etmek isteyeceğini söyledi. Çelik, “Yılbaşında aylıklar artacak ama asgari ücrete oranla yine düşük kalacak. Türkiye’de emekli aylıkları asgari ücretin yüzde 35 altında. Düşük emekli aylığı aldıklarında da yoksul emekli olacaklar veya işgücü piyasasına düşük aylıklarla girmeye çalışacaklar” diye konuştu.
OKUYUN: EYT’de emeklilik başvurusu e-Devlet üzerinden nasıl yapılır?
Zorunlu emekliliğe sevk edilen kamu işçileri
24 Aralık 2017’de yayımlanan 696 sayılı KHK ile kamuda taşeron olarak çalışırken kadroya geçen EYT kapsamındaki kamu işçileri, kendi istekleri olup olmadığına bakılmaksızın emekliye sevk edilecekti. Bakan Bilgin’in bu koşulun da kaldırılacağını söylediğini belirten Çelik, ayrıntıların kanun teklifi ile belli olacağını söyledi. Çelik, değişiklik yapılmazsa kamu işçileri için ortaya çıkacak riskleri şöyle anlattı:
“Hem çalışmak, hem emekli aylığı almak özel sektörde mümkün ama kamuda mümkün değil. Emekliliği EYT ile birlikte hak eden kamudaki taşeron işçilerin çok önemli bir bölümü emekli olmak istemiyor. Çünkü emekli olduklarında alacakları aylık şu anki ücretlerinin yarısına düşecek, bunun farkındalar ama ileride bu zorunlu emeklilikle ilgili yasa değişmezse böyle bir riskle karşı karşıyalar.”
OKUYUN: Prof. Dr. Aziz Çelik: “Kaynak bulamadıkları için asgari ücrette bonkör olamadılar”
