Yılın beklenen anı geldi. Spotify Wrapped verileri yayımlandı. Verilerin yayımlanmasının ardından pek çok kullanıcı, sosyal medya hesaplarından 2024 özetlerini paylaştı. Tüm bunların yanında Türkiye’de 2024’te en çok dinlenen şarkıcılar da belli oldu.
Listeye göre Türkiye’de 2024’te en çok dinlenen sanatçılar şöyle:
- Semicenk
- Lvbel C5
- Sezen Aksu
- BLOK3
- UZI
- Ati242
- Motive
- Hande Yener
- Dedublüman
- cakal
Türkiye’de 2024’te en çok dinlenen şarkılar ise şöyle:
- CISTAK – Era7capone, Batuflex, Narco
- Lan – Zeynep Bastık
- DOĞUŞTAN BERİ HAKLIYIM (tmm) – Lvbel C5
- Sezen Aksu – Lvbel C5
- Yakışıklı – KÖFN, Simge, Salman Tin
- Sen Bilmezsin – Dedublüman
- SUBMARINER – AKDO, Lvbel C5
- Yansıma – Derya Uluğ, Asil Gök
- Renklensin – Reynmen
- Dale Don Dale – ElMusto
Yukarıdaki popüler şarkı ve şarkıcılara bir süredir aynı eleştiriler yapılıyor. Dinleyicilerin ciddi bir kısmı yeni şarkı tarzlarından nefret ediyor, sözlerin basit ve anlamsız olduğunu vurguluyor. Bu eleştiri aslında büyük oranda doğru. Örnek olarak 2024’ün en çok dinlenen şarkısı “CISTAK”ın sözlerinin bir kısmı şöyle:
“İstanbul hoş ama her günü trafik
Sıkıntı, patlar arabanın kornası
Biraz sempatik birazcık zorbayım
İstеdiğim olacak çünkü neden olmasın?”
Ya da “DOĞUŞTAN BERİ HAKLIYIM” şarkısına bakalım:
“Gördüm manitayı mekânın çıkışta
Camı açtım, hmm, acil yanaştım
O da hasta oldu ilk bakışta
Dedim ki ‘Sus, hemen gidelim aşkım'”
Peki şarkılar eskisine nazaran neden basit ve anlamsız bir hale geldi? Bu konuda bazı düşüncelerimi sizlerle kısaca paylaşmak istiyorum.
Şarkı sözlerinin basitleşmesi ve modernite
Günümüzde şarkı sözlerinin basit bir hale gelmesi, kültürel ve toplumsal bağlamda yaşanan büyük bir dönüşümün sonucu. Bu dönüşümü anlamak için Zygmunt Bauman’ın “akışkan modernite” kavramı önemli bir çerçeve sunuyor.
Bauman, modernitenin artık sabit ve katı normlarla değil, sürekli değişim ve esneklikle şekillendiğini söylüyor. Bu durum yalnızca bireylerin yaşam biçimlerini değil, aynı zamanda sanat, müzik ve popüler kültürü de etkiliyor. Şarkı sözlerindeki basitleşme eğilimi, akışkan modernitenin getirdiği hızlı tüketim, yüzeyselleşme ve bireysel haz arayışı ile doğrudan ilişkili.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Modernite, bireylerin yaşamlarını kısa vadeli hedeflere odaklanarak geçirmelerine, kalıcı bağlar kurmak veya derin anlamlar aramak yerine, anlık hazlara yönelmelerine yol açıyor.
Bauman, modern toplumların sürekli hareket halinde olduğunu ve bu hareketliliğin bireylerin dikkat sürelerini azalttığını vurguluyor. Hızlı dijitalleşme çağında, müzik gibi hızlı tüketilen bir sanat dalında, şarkı sözlerinin uzun, karmaşık veya metaforik olması yerine, basit, tekrarlı ve kolay anlaşılır olması tercih ediliyor.
Modern şarkıların karakteristik özellikleri şöyle:
- Şarkı sözleri kısa cümlelerden ve tekrarlı ifadelerden oluşur.
- Bu şarkılar genellikle sosyal medya ve müzik platformlarında “viral” olur. Hatta bu sebeple pek çok şarkıcı albüm yapmak yerine artık “hit” olacak tekliler yayımlıyor.
- Kısa dikkat süresine sahip bireyler, bu tür sözleri daha kolay akıllarında tutuyor.
- Şarkıların estetik bir tercih yerine, kültür endüstrisi mantığıyla üretilmesi ön plandadır.
Zaten aslında Spotify Wrapped verilerine göre de en çok bu tarz şarkılar dinleniyor.
Kültür endüstrisi ve yüzeysellik
Theodor Adorno ve Max Horkheimer’ın kültür endüstrisi eleştirisine göre bu tür şarkıların ve sözlerin basitleşmesi hem ticari kaygılarla hem de bireylerin kültürel ürünlerle ilişkilerinin yüzeyselleşmesiyle ilişkili.
Bauman’ın akışkan modernite analizine göre modern birey, derin bir estetik deneyim yerine hızlı tüketim ve anlık tatmin arayışına yönlendiriliyor. Bu durum, listelerde gördüğümüz basit sözlü şarkıların geniş kitlelerce dinlenmesini kolaylaştırıyor.
Adorno ve Horkheimer’a göre de kültür endüstrisi bireyleri estetik deneyimlerden uzaklaştırıp ve onlara standartlaşmış, kolay tüketilebilir kültürel ürünler sunuyor. Bu mekanizma, bireyleri derinlemesine düşünmeye veya anlam arayışına yönlendirmek yerine, yüzeysel tatminlere ve anlık hazlara odaklanmalarına neden oluyor.
Sonuçta, müzik de bu kültürel mantığa hizmet eden bir endüstri ürünü haline gelir. Şarkı sözlerindeki basitleşme, kültür endüstrisinin dayattığı hızlı tüketim ve kolay erişilebilirlik taleplerinin bir yansıması.
Kafayı kaldırıp alternatiflere bakmak
Günümüzdeki şarkı sözlerindeki basitleşme, yalnız müzik dünyasının değil, modernitenin hız ve yüzeysellik odaklı yapısının bir yansıması aslında. Bauman’ın “akışkan modernite” kavramı ve kültür endüstrisi eleştirileri, bu değişimi anlamlandırmamız için bize önemli ipuçları veriyor.
Bugünün müziği, bireylerin hızlı tüketim alışkanlıklarına yanıt veren, anlık tatmin ve kolay erişilebilirlik sunan bir yapıya bürünmüş durumda. Artık kimse Pink Floyd’un “Set The Controls For The Heart Of The Sun” şarkısının 10 dakikalık kaydını dinlemek istemiyor.
Belki de bu basitleşmeye karşı en etkili cevap, müzikte ve sanatta anlam arayışını sürdüren alternatiflere bir bakmak olabilir.
