Le Monde gazetesinin Moskova muhabiri Isabelle Mandraud’nun haber analizine göre; Skripal olayı ve 2016 ABD seçimlerindeki Rus müdahalesi iddialarından bu yana Rus istihbaratı pek çok açık verdi. 305’ten fazla casusun açığa çıktığı iddia ediliyor.
Askerî Rus Baş İstihbarat Teşkilatı’nın (GRU) dışarıdan görünmese bile içinde yaşananlar oldukça sarsıcı. Son haftalarda 305 gizli ajanın ismi ve fotoğrafları açığa çıkarıldı. Bu sayıya ek olarak 12 ajan hakkında ABD’de soruşturma açıldı, 4’ü Hollanda’dan sınır dışı edildi ve 2’si Birleşik Krallık’ta arandı. Daha önce eşi benzeri görülmemiş bu rakam hakkında Rus soruşturma sitesi The Insider’ın editörü Roman Dobrohotov “Yalnızca 304 ajan açığa çıkarıldı ancak bugün bin kadarı etkisiz hale getirilmiş durumda” dedi. The Insider, İngiliz Bellingcat sitesiyle birlikte ajanların önemli bir kısmının açığa çıkarılmasından pay sahibi.
Bu ikisinin ortak çalışması, geçen ekim ayının ortalarında çifte ajan Sergey Skripal ve kızı Yuliya’yı Salisbury, İngiltere’de zehirlediğinden şüphelenen GRU ajanları “Ruslan Başirov” takma adlı Anatoli Çepiga ve “Aleksandr Petrov” lakaplı Aleksandr Mişkin’in ifşa edilmesiyle başarıya ulaştı. Böylece Batı’daki Rus diplomatların koordineli biçimde ülke dışına çıkarılmalarına sebep olunmuştu.
Ekim ortalarında Hollanda, La Haye’deki Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün (OIAC) bilgi ağını yedi ay öncesinde hacklemeye çalışan Aleksey Morenets, Yevgeni Serebriyakov, Oleg Sotnikov ve Aleksey Minin’i sınır dışı ettiğini açıkladı. Dikkatsizce hareket eden casusların Moskova’da kaydedilen telefon görüşmeleri, takside bulunan bir not ele geçirilmelerinde rol oynadı. Casuslardan Morenets’in pasaport numarası ve ehliyetini inceleyen trafik polislerinin, diğer casuslarla aynı adrese kayıtlı olduklarını ve bunun GRU’ya ulaştığını fark etmeleriyle isimler açığa çıktı.
La Haye dörtlüsü
Bu ifşalar Moskova’ya yönelik şüpheleri artırırken; Rus Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, The Insider’ı defalarca Batılı istihbarat örgütlerinin aygıtı olmakla suçladı. 13 gazeteciden oluşan bir ekibin yönettiği The Insider’ın editörü Roman Dobrohotov suçlamalar hakkında “Elbette yanlışlar fakat bilgilerimizi büyük ölçüde doğrulamaya yetiyorlar” diyor.
Londra’da sürgündeki muhalif gazeteciler Sergey Kanev ve Mihail Hodorkovski’nin Dossier Center sitesi için birlikte yürüttükleri soruşturmada “La Haye dörtlüsü” açığa çıkmış ve bunların büyük Rus şirketleri ya da diplomatik misyonlar altında gizlendikleri ortaya koyulmuştu. Bu araştırmada, 2014’te dönemin Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın yakın çevresinden bilgi sızdırmaya çalıştığı açığa çıkan ataşemiliter Viktor İlyuşin’in ülkeyi bu sebeple terk ettiği de belirtilmişti.
GRU’nun 100 yıllık tarihi
Minin olayına katkıda bulunan Riga, Letonya merkezli Meduza sitesinden Daniel Turovski, GRU’nun Kremlin’e yakın işadamı Yevgeni Prigojin’in “trol fabrikası”yla da bağlantılı olduğunu belirtiyor. Prigojin ismi 2016’daki ABD başkanlık seçimlerine Rus müdahalesi iddiasıyla da gündeme gelmişti. Turovski, 2017 Fransa başkanlık seçimlerinde Emmanuel Macron ve çevresinin dokuz mektubunda GRU’ya bağlı araştırma merkezlerinde çalışan bir kişinin değiştirme izinin bulunduğunu da ekliyor.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Tüm bu karanlık atmosferin ortasında, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2 Kasım tarihinde, GRU’nun kuruluşunun 100. yılını kutladı. GRU, o zamanlar Petrograd adını taşıyan St Petersburg’da, bugün Rusya’da adı zikredilmeyen Leon Troçki’nin gizli emriyle kurulmuştu. Putin, aynı kuruma, 2015 tarihinde Suriye’deki rolü dolayısıyla “Başkomutanınız olarak, mübalağa etmeden söylüyorum, özel operasyonlardaki eşsiz yeteneklerinizin farkındayım” diye seslenmişti. GRU’ya yönelik tepkilerin şiddeti ise ABD yaptırım listelerindeki İgor Korobov’un 2016 Ocak’ında Putin tarafından kurumun başına atanmasıyla başlamıştı.
Rusların taktik hatası
Skripal olayıyla birlikte iyice gerginleşen ortamı, Rusya’daki düşünce kuruluşu Carnegie’nin editörü Aleksandr Baunov “Rusların taktik hatası”na bağlıyor. “Bir taktik hata yapıldı çünkü Britanyalılar ipuçlarına dair hiçbir şey belli etmedi ve Kremlin ellerinde yeterince kanıt olmadığını düşündü. Putin isimlerden başka bir şeye sahip olmadıklarını düşünerek büyük bir hata yaptı. GRU kadroları, 1990’lı yıllarda iş sektörüne ya da suç dünyasına bulaştı veya yurtdışına çıktı. Özel servisler hibrit savaşlara gerçekten hazırlanamadan kendine çekidüzen vermek zorunda kaldı” diyor.
Bağımsız gazete Novaya Gazeta’nın genel yayın yönetmeni yardımcısı Valeri Çiriayev ise ”Ataşemiliterlerin ve endüstriyel casusluğun geleneksel işlevine bir de şöyle safi siyasal görevler eklendi: Gazetecilere karşı işlenen suçlar, siyasal süreçlere müdahale…” yorumunda bulunuyor.
