Ekonomi Tıkırında’nın 66. programında Sedat Pişirici, ulusal ve uluslararası verilerden hareketle Türkiye ekonomisini değerlendirdi.
Yayına hazırlayan: Gamze Elvan
İyi günler.
Klasik kapitalist batı demokrasileri için söylenen bir şey vardır:
“Solcular iktidara gelir pastayı büyütür. Seçmen başlangıçta pastanın büyümesinden memnundur. Ama bir an gelir, pastanın artık dağıtılmasını ister. Bu nedenle ilk seçimlerde sağcıları iktidar getirir. Sağcılar iktidara gelir pastayı dilim dilim dağıtmaya başlar. Seçmen başlangıçta pastanın dağıtılmasından memnundur ama bir an gelir pastanın dilimleri artık karın doyurmayacak kadar küçülür. Seçmen, dilimlerin dolayısı ile pastanın yeniden büyümesini ister. Bu nedenle ilk seçimlerde solcuları iktidar getirir.”
Türkiye’de, Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) tek parti iktidarının sona erdiği 1950 seçimlerinden bu yana seçmen pastayı büyütme görevini de dağıtma görevini de hep sağcılara verdi. 12 Eylül askeri darbesi öncesinde Bülent Ecevit’in başbakanlığındaki sağcı bağımsız milletvekillerinin desteklediği hükümet ile 12 Eylül askeri darbesinden sonraki dönemde yine Ecevit başbakanlığında kurulan azınlık hükümeti ve koalisyon hükümetleri de aslında buna dahil.
Geçen 70 yılın sonunda sağcıların ürettiği Türkiye pastası şu: Yıllık gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) 4 trilyon 280 milyar 381 milyon TL. Bugünkü kurla yaklaşık 611 milyar dolar. Bu, Türkiye’nin ekonomik büyüklüğüdür. Kişi başına yıllık milli gelir 51 bin 834 TL. Bugünkü kurla yaklaşık 7 bin 400 dolar. Bu da Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının ortalama ekonomik büyüklüğüdür.
Ekonomik büyümemiz sıkıntılı. Hatırlayacaksınız, 2018 yılının son çeyreğiyle 2019 yılının birinci ve ikinci çeyreklerinde Türkiye ekonomisi sırasıyla yüzde 3, 2,3 ve 1,6 oranlarında daraldı. 2019 yılını binde 9 oranında büyümeyle kapattı Türkiye ekonomisi.
Memleketin dış borcu 437 milyar dolar. Kısa vadede ödenmesi gereken borç 122 milyar dolar. Her iki borcun büyük bölümü özel sektöre ait. Toplam borcun 14 milyar 300 milyon doları Hazine garantili, yani borçlu ödeyemezse Hazine ödeyecek. Kimin hazinesi, devletin hazinesi. Senin benim vergilerimiz ile dolan hazine. Buna karşılık Merkez Bankası’nın ha deyince kasasından çıkarabileceği para 30 milyar dolar. Bu arada döviz kuru da fırladı gitti, Doları 7 liranın altında tutabilmek için binbir takla atılıyor.
Enflasyon nisan ayında tüketici fiyatlarında yüzde 10,94, üretici fiyatlarında yüzde 6,71, gıda ve alkolsüz içecek fiyatlarında yüzde 11,28’di. Hayat çok pahalı!
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Şubat ayında işsizlik oranı yüzde 13,6, işsiz sayısı 4 milyon 228 bindi. Bu 4 milyon 228 bin işsizin dışında, iş bulmaktan umudunu kesmiş Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısı 1 milyon 107 bin; ev işleri ile meşgul Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısı 11 milyon 222 bin; ücretsiz aile işçisi olarak kaydedilen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısı 2 milyon 224 bin; iş aramayıp çalışmaya hazır olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısı 3 milyon 207 bin. Yani gerçek işsiz sayısı, 4 milyon 228 binin çok çok üzerinde.
Türkiye ekonomik büyüklük olarak dünyada nerede? 2019 verilerine göre, Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) listesinde 18. sırada. Birinci sırada İngiltere, ikinci sırada Çin, üçte Japonya, dörtte Almanya, beşte Hindistan, altıda Birleşik Krallık, yedide Fransa, sekizde İtalya, dokuzda Brezilya, 10’da Kanada var. Türkiye Hollanda’nın altında, Suudi Arabistan’ın üstünde…
Türkiye’nin pastası bu. Bu pastayı 83 milyon 154 bin 997 kişi bölüşecek, ki bu 2019 yılı nüfusumuz. Bu pastanın yetmediği açık! Bunun koronavirüs salgını ile alakası yok. Bu pasta Türkiye’de ilk koronavirüs vakasının tespit edildiğinin açıklandığı 10 Mart 2020 tarihinde de yetmiyordu.
Peki ne yapmalı? Ya bu pastayı büyütecek ve adil büyüklükte dilimler halinde paylaşacağız ya da mevcut pastayı adil büyüklükte dilimler halinde paylaşıp bitirecek, sonra daha büyük, daha lezzetli, daha doyurucu yeni bir pasta yapacağız.
Pasta yapmak için ne lazım? Önce bir mutfak, sonra gerekli araç gereç, yetenekli bir aşçı, bir pasta uzmanı lâzım. Ona yardımcı olacak aşçı yamakları ve elbette un, yağ, şeker, meyve, çikolata, krema. Yani gerekli ve yeterli, taze ve leziz malzeme!
Müşteri sizsiniz, ustayı da siz seçiyorsunuz, pastayı da. 70 yıldır aynı geleneğin ustasını seçtiğinize göre, onun pastasından şikâyet etme hakkınız yok!
Ama pastadan ve dilimlerinin küçüklüğünden şikayetçiyseniz, o zaman malzemeyi de mutfağı da ustayı da değiştireceksiniz.
