Ekonomi Tıkırında’nın 108. yayınında Sedat Pişirici, Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nde, kadın emeğinin, kadın işgücünün Türkiye’deki durumunu anlattı.
Bugün 8 Mart. Dünya Kadınlar Günü, Dünya Emekçi Kadınlar Günü.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre nüfusumuzun %49,9’u kadın, %50,1’i erkek. Yani bu ülkede, bir “cinsel tercih” olmaktan ziyade “cinsiyet” olarak, kadınlar ve erkekler yarı yarıya.
Yarı yarıya ama yine TÜİK verilerine göre Türkiye’de 15 ve daha yukarı yaştaki nüfusta istihdam edilen ,yani kayıtlı olarak bir işte çalışan erkeklerin oranı %63 iken kadınların oranı sadece %29. İşgücüne katılma oranı erkeklerde %72 iken kadınlarda sadece %34,5. “Bir kişinin hayatı boyunca işgücü piyasasında aktif olması beklenen yıl sayısı” olarak tanımlanan “çalışma hayatında kalma süresi” erkeklerde 39 yıl iken kadınlarda sadece 19 yıl. İşsizlik oranı erkeklerde %12,5 iken kadınlarda %16,5’a yükseliyor.
TÜİK’in Kasım 2020 işgücü istatistiklerine göre, işgücüne dahil olmayan 32 milyon insanımız var. Bunların 9 milyon 773 bininin işgücüne dahil olmama nedeni “ev işleri ile meşgul” olması. İşgücüne dahil olanların 2 milyon 300 bini ise “ücretsiz aile işçisi”. Öte yandan bir iş aramaya başlamadan önce “ücretsiz aile işçisi” olduğu belirtilenlerin sayısı 15 bin, “ev işleri ile meşgul” olduğu belirtilenlerin sayısı 309 bin. Bu ev işleri ile meşgul olanlar ile ücretsiz aile işçilerinin büyük bölümü ise kadın.
TÜİK’in 2006 yılında başladığı ve dört yılda bir sonuçlarını açıkladığı, brüt kazançların düzeyi, yapısı ve gelişimi konusunda ücretli çalışanların durumunu belirlemek amacıyla Avrupa Birliği (AB) ülkeleri ile eş zamanlı olarak yürüttüğü, sonuncusu 2018’de yayınlanan bir “Kazanç Yapısı Araştırması” var. Bu araştırmanın sonuçlarına göre 2018’de yıllık ortalama brüt kazanç 49 bin lira. Cinsiyetlere göre bakıldığında ise brüt kazancın erkekler için 50 bin 297 lira, kadınlar için 46 bin 208 lira olduğu görülüyor.
Daha eğitimli insan daha çok kazanır diye düşünüyorsanız doğru. 2018’de eğitim durumuna göre en yüksek yıllık ortalama brüt kazancı, yüksekokul ve üstü eğitim düzeyine sahip olanlar elde etmiş. Ama bu seviyede bile brüt kazanç erkeklerde 78 bin lira iken, kadınlarda 62 bin lira. Diğer eğitim seviyelerinde de fark eden bir şey yok. Her eğitim seviyesinde erkeğin brüt kazancı, kadının brüt kazancından daha fazla.
TÜİK’in Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi ile beraber 2018 yılı verileri üzerinden gerçekleştirdiği “cinsiyete dayalı ücret farkı araştırması”nın sonuçlarına göre ise cinsiyete dayalı ücret farkı “ortalama” %15,6. Bu, aynı işi yapan erkek 100 lira kazanırken, kadının 84 lira 40 kuruş kazanması anlamına geliyor. Demin “ortalama” dedim çünkü ortalamanın dışında durum daha vahim. Çalışma yaşamının başlarında %3,8 olan ücret farkı, yaş ilerledikçe artıyor ve 40’lı yaşlarda %26’ya kadar tırmanıyor. İlkokul ve altı eğitimli kadın ve erkekler arasında %38,5 olan ücret farkı, ancak yüksekokul ve üzeri eğitimlilerde %15,8’e geriliyor.
Bir önemli not: Bu araştırmaları gerçekleştiren ve istatistikleri yayınlayan TÜİK’in elbette kadın çalışanları var ama 95 yıllık tarihinde bir tane kadın başkanı olmamış.
TÜİK verileri kesmediyse bir de kısa adı İŞKUR olan Türkiye İş Kurumu’nun verilerine bakalım. İŞKUR’un en son Ocak 2021’de yayınladığı bültene göre, aynı ay, İŞKUR aracılığıyla bir işe yerleştirilen 70 bin 589 kişinin %67’si (47.301) erkek, %33’ü (23.288) kadın. Öte yandan, Ocak 2021’de İŞKUR’da “işsiz” olarak kayıtlı 2 milyon 916 bin 783 kişinin %52,5’i erkek iken %47,5’i kadın. İşsiz erkek ve kadın oranı birbirine ne kadar yakın, işe yerleştirilen erkek ve kadın oranı birbirine ne kadar uzak!
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
Bir başka veri paylaşayım. İŞKUR’un “Aktif İşgücü Piyasası Programları” adını verdiği mesleki eğitim kurslarına katılanların %51,4’ü erkek, %48,6’sı kadın. Bu toplam, ikiye ayrılıyor: İşbaşı eğitim programlarına katılanların %52,8’i erkek, %47,2’si kadın. Mesleki eğitim kurslarına katılanların ise %44,3’ü erkek, %55,7’si kadın. Kadınlar işsiz, kadınlar iş arıyor, çalışabilmek için erkeklerden daha fazla oranda kadın bir meslek öğrenmeye çabalıyor.
Bir başka veri, kısa adı DİSK olan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun araştırma merkezine ait. DİSK-AR’ın TÜİK verilerinden derleyip, yorumlayıp 10 Şubat 2021’de açıkladığına göre, memlekette “geniş tanımlı işsizlik” oranı 28,8 iken, “geniş tanımlı” kadın işsizliği oranı %37,7. Kadın işgücü son bir yılda 867 bin kişi, erkek işgücü ise 538 bin kişi azalmış. Orana vurulursa, son bir yılda toplam işgücü %4,3, erkek işgücü %2,5, kadın işgücü ise %8,2 azalmış. Koronavirüs salgını nedeni ile ücretsiz izin uygulamalarının başlamasıyla birlikte son bir yılda işbaşında olanların toplam sayısı %8,1, işbaşında olan erkeklerin sayısı %6,5, kadınların sayısı ise %11,5 azalmış.
Erkekler,
Sevgiliniz, hayat arkadaşınız, partneriniz, sözlünüz, nişanlınız, eşiniz, karınız, çocuğunuz, anneniz, büyük anneniz olan kadınlar, bu ülkede erkeklerden daha çok işsizler, bir işleri olduğunda bilgi, birikim ve eğitim açısından aynı seviyede oldukları erkeklerden daha az ücret alıyorlar, işten çıkartmak gerektiğinde erkeklerden önce işten çıkartılıyorlar.
Farkında mısınız?
