Tutuklu bulunan HDP’li Aysel Tuğluk’un sağlık durumu kötüleşirken, halen 12 HDP’li eski milletvekili ve altı belediye eşbaşkanı da cezaevinde – HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Ümit Dede: “Tutuklu hastalar yaşamını kaybedecek bir noktaya geldikten sonra tahliye ediliyor”

Eski Halkların Demokrasi Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Aysel Tuğluk’un sağlık durumu kötüye giderken 12 HDP’li eski milletvekili de halen cezaevinde tutuklu. Ayrıca altı HDP’li belediye eşbaşkanı da tutuklu olarak yargılanıyor. Tuğluk, Aralık 2016’dan beri, eski HDP eşbaşkanlarından ve cezaevinde kalp spazmı geçirdiği belirtilen Selahattin Demirtaş ise 4 Kasım 2016’dan beri tutuklu bulunuyor. HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Ümit Dede, “Tutuklu hastalar yaşamını kaybedecek bir noktaya geldikten sonra tahliye ediliyor”  dedi.

Çözüm sürecinin bitmesinden bu yana eski HDP eş genel başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ‘ın yanı sıra binlerce HDP’li tutuklandı. Beş yıla yakın bir süredir tutuklu bulunan Aysel Tuğluk’un avukatları tarafından yapılan açıklamaya göre Tuğluk’un sağlık durumu kötüye giderken, yerel sağlık kurulu raporlarının tamamlandığını belirtilerek Adli Tıp Kurumu’na (ATK) harekete geçme çağrısı yapıldı. HDP Hukuk ve İnsan Haklarından Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı Ümit Dede, Aysel Tuğluk’un, cezaevlerinde yüzlerce ağır hasta olması nedeniyle kendi sağlık sorununu öne çıkarmak istemediğini söyledi. ATK raporunun beklenildiğini belirten Dede, “Cezaevlerinde Aysel Tuğluk ve Selahattin Demirtaş dışında kronik rahatsızlığı ve ağır hasta olan yönetici ve seçilmiş düzeyinde bir arkadaşımız yok ancak ağır sağlık sorunu yaşayan birçok tutuklu üye arkadaşımız var” diye konuştu.

“Tuğluk hastalığının bilinmemesini istedi”

Aysel Tuğluk, HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı görevinde bulunduğu 29 Aralık 2016’da, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) ve Demokratik Toplum Kongresi’nden (DTK) yedi siyasetçiyle birlikte tutuklanmıştı. Avukatlar Reyhan Yalçındağ ve Serdar Çelebi yaptıkları açıklama ile Tuğluk’un sağlık sorunları yaşadığını, yerel sağlık kuruluşlarında işlemlerin bittiğini Adli Tıp Kurumu’nun (ATK) harekete geçmesini beklediklerini söyledi. Avukatlar tarafından yapılan açıklamada, Tuğluk ve ailesinin isteği üzerine “sağlık sorunun kamuoyuyla paylaşılmadığı” bilgisi verilirken, “Çok sayıda yazılı başvurumuz gerekli yerlere de yapılmış ve son aşamaya gelinmiştir. Sayın Aysel Tuğluk’un yereldeki sağlık kurulu raporları tamamlanmış olduğundan ve geçen hafta Adli Tıp Kurumu tarafından da muayenesi yapıldığından gecikme olmaksızın ATK raporunun tanzim edilmesini beklemekteyiz” denildi. Ümit Dede de Tuğluk’un sağlık durumunu yakından takip ettiklerini belirtirken, cezaevlerinde yüzlerce HDP’linin sağlık sorunu yaşadığına dikkat çekti.

“ATK politik tutuklular için ölüm sınırına gelmeden tahliye kararı vermiyor”

Hasta tutuklulara dair verilen kararlar nedeniyle Adli Tıp Kurumu’nu eleştiren Dede, “Mehmet Emin Özkan gibi hayatını kaybetmek üzere olan, sağlık durumu kötü olan birçok hasta tutuklu var. Devlet hastaların yaşamını kaybedecek bir noktaya gelmesinden sonra tahliye kararı veriyor ya da bu hastalar cezaevinde yaşamını yitiriyor. ATK politik tutuklular için ölüm sınırına gelmeden tahliye kararı vermiyor. Bu bir hükümet politikası olarak görülüyor” diye konuştu.

“604’ü ağır bin 605 hasta tutuklu bulunuyor”

Beş yıla yakın bir süredir tutuklu bulunan Demokratik Toplum Partisi (DTP) Eş Genel Başkanlığı ve HDP Eş Genel Başkan Yardımcılığı yapan Aysel Tuğluk’un sağlık sorunları yaşadığının kamuoyuna yansımasının ardından gözler cezaevlerindeki hasta tutuklulara çevrildi. İnsan Hakları Derneği (İHD) Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi 2021 Yılı 6 Aylık Hak İhlalleri Raporu’na göre hapishanelerde halen 604’ü ağır bin 605 hasta tutuklu bulunuyor. İHD tarafından yapılan açıklamada, “Hasta tutukluların nitelikli sağlık hizmetine erişim sağlanmadığı ve cezaevinde yaşamlarını yitirdiği cezaevi politikası sürmektedir. Adalet Bakanlığı’nı cezaevinde yaşanan hukuk dışı koşullara son vermeye, nitelikli sağlık hizmetinden yararlanması için bir kez daha tahliye edilmesi çağrısında bulunuyoruz” denildi.

2015’ten bu yana 16 bin HDP’li gözaltına alındı

Öte yandan çözüm sürecinin bitmesinin ardından HDP’ye yönelik yapılan operasyonlarda 16 bin 490 partili gözaltına alınırken 4 binden fazla HDP’li tutuklandı. Temmuz 2015’ten bu yana eş genel başkanlar Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile birlikte 12 milletvekili, 23 Merkez Yürütme Kurulu, 21 Parti Meclisi üyesi, 800’ü aşkın il ve ilçe yöneticisi tutuklandı. Öte yandan çözüm sürecinin bitmesinin ardından HDP’ye yönelik yapılan operasyonlarda 16 bin 490 partili gözaltına alınırken 4 binden fazla HDP’li tutuklandı. Temmuz 2015’ten bu yana eş genel başkanlar Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ ile birlikte 12 milletvekili, 23 Merkez Yürütme Kurulu, 21 Parti Meclisi üyesi, 800’ü aşkın il ve ilçe yöneticisi tutuklandı. Haklarındaki kesinleşen yargı kararları nedeniyle milletvekillikleri düşürülen 27. dönem milletvekilleri Leyla Güven ve Musa Farisoğulları da cezaevinde bulunuyor.

Demirtaş ve Tuğluk’un yanı sıra, Figen Yüksekdağ, İdris Baluken, Çağlar Demirel, Abdullah Zeydan, Gülser Yıldırım, Musa Farisoğulları, Leyla Güven, Sebahat Tuncel, Ayla Akat Ata, Selçuklu Mızraklı ve Nazmi Gür halen tutuklu.

24 Haziran 2018 seçiminde parlamentoya giren HDP Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu ise hakkında verilen yargı kararının kesinleşmesinin ardından milletvekilliği düşürülerek cezaevine gönderilmişti. Anayasa Mahkemesi’nin 1 Temmuz’da Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun başvurusu üstüne oybirliği ile almış olduğu “hak ihlali” kararının Meclis’te okunmasının arkasından Gergerlioğlu, dört aylık aranın ardından milletvekilliğine dönmüştü.

Altı HDP’li belediye eşbaşkanı tutuklu olarak yargılanıyor

Temmuz 2015’ten bu yana 93 HDP il eşbaşkanı, 193 HDP ilçe eşbaşkanı tutuklanırken 31 Mart seçimleri sonrası 19 Ağustos 2019’da yapılan operasyonlar sonrası HDP’li 37 belediye eşbaşkanı tutuklanmış ve 48 belediyeye kayyum atanmıştı. Halen altı HDP’li belediye eşbaşkanı tutuklu olarak yargılanıyor. Son olarak 2 Ekim 2020’de Kars Belediyesi’ne kayyum atanması ile yerel seçimlerinde 65 belediye kazanan HDP’li 48 belediyeye kayyum atandı. HDP’li altı belediye eşbaşkanı ve 50’den fazla belediye meclisi üyesine KHK’lı oldukları gerekçesi ile mazbataları verilmedi. Dört belediye başkanının ihraç ya da istifa yoluyla ayrıldığı HDP’de ittifakla seçilen bir belediye başkanı da kendi partisine geçti. Böylece HDP’nin elinde 65 belediyeden dördü ilçe, ikisi belde olmak üzere sadece altı belediye kaldı.

“Her hafta en az 100 HDP’li gözaltına alınıyor, binlerce HDP’li yurtdışına gitmek zorunda kaldı”

Partilerinin yoğun bir gözaltı furyasıyla karşı karşıya olduğunu belirten Dede, binlerce kişinin de gözaltı ve tutuklamalar nedeniyle yurtdışına gitmek zorunda kaldığını belirterek şunları söyledi:

“Her hafta en az 100 HDP’li gözaltına alınıyor. HDP’yi siyaset dışına itme ve Türkiye siyasetini kendilerine göre dizayn etme çabası var. Yine bu süreçte tahliye edilen arkadaşlarımız da oluyor sürekli bir sirkülasyon içindeyiz. Rakamlara bakmaktan çok, ülkeyi terk etmek zorunda kalan binlerce arkadaşımız da var. Bu politikalarının tamamı HDP’yi bir tehdit olarak görme nedeniyle yapılıyor ancak HDP ülke siyasetinde temel rolünü oynamaya devam ediyor.”

Gültan Kışanak beş yıla yakındır tutuklu

Eski Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Gültan Kışanak ve diğer eşbaşkan Fırat Anlı ile birlikte “örgüt üyeliği” iddiasıyla 25 Ekim’de gözaltına alındıktan sonra 30 Ekim 2016’da tutuklandı.

HDP’ye yönelik kapatma davası

HDP’ye yönelik kapatma davasında ise hukuki süreç işliyor. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 17 Mart tarihinde Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) sunduğu ilk iddianamesinde HDP’nin kapatılmasını ve 687 HDP’linin siyasetten yasaklanmasını istedi. AYM, yaptığı ilk incelemede iddianamede usul yönünden eksiklikler olduğu gerekçesiyle iddianameyi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na iade etti. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Bekir Şahin imzalı, yaklaşık 850 sayfalık yeni iddianame, AYM tarafından kabul edildi. Yaklaşık 500 partili hakkında siyasi yasak istenen iddianamede, partinin banka hesabına tedbir konulması da istendi. İddianamenin kabul edilmesinin ardından, iddianame ile ilgili 70 ek klasör de partiye iletildi. Davanın kabulunün ardından HDP’ye 60 günlük savunma süresi verildi. HDP Hukuk Komisyonu, 11 Ağustos’ta AYM’ye başvurarak savunma için ek süre talebinde bulundu. 

Olası bir kapatma kararı verilmesi durumunda 7 Haziran 1990’da Halkın Emek Partisi (HEP) ile başlayan siyasi yolculukta HDP, kapatılan yedinci parti olacak. Sırasıyla HEP, Demokrasi Partisi (DEP), Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP), Halkın Demokrasi Partisi (HADEP), Demokratik Halk Partisi (DEHAP) ve Demokratik Toplum Partisi (DTP) kapatıldı. 2011 yılında kurulan Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) ise Haziran 2014’te aldığı kararla HDP’ye katıldı. Parti daha sonra ise isim değişikliği yaparak Demokratik Bölgeler Partisi adını aldı.