Yeni eğitim döneminin başlamasıyla birlikte pek çok üniversite öğrencisi için barınma sorunu yeniden gündeme geldi. Artan kira fiyatlarından etkilenen öğrencilerin yurtlara yöneldiği şehirlerin başındaki İstanbul’da bu yıl ön lisans, lisans ve lisansüstü toplam 824 bin 517 öğrenci barınacak. Yurtların toplam öğrenci kapasitesini, yurt şartlarını ve ortalama fiyatları sizin için derledik.
Üniversitelerin eğitime başlamasıyla birlikte öğrencilerin barınma sorununu yeniden gündeme geldi. Artan kira fiyatlarından etkilenen şehirlerin başında gelen İstanbul’da öğrenciler genellikle yurtlara yöneliyor.
Yükseköğretim Kurulu’na (YÖK) bağlı Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi’nin verilerine göre Türkiye’de 8 milyon 296 bin 959 üniversite öğrencisi var.
Bu sayıdan, açık ve uzaktan öğretim görenlerin sayısı çıkartıldığında 3 milyon 761 bin 637 öğrenci kalıyor. Bu öğrencilerin içinde doktora ve yüksek lisans öğrencileri de bulunuyor.
9 Eylül 2022’de yayınlanan Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Örgün Eğitim İstatistikleri Raporu’na göre 22 Haziran 2022 itibariyle Türkiye’de Kredi ve Yurtlar Kurumu’na (KYK) bağlı 776 yurtta toplam 759 bin 838 kişilik kapasite var. Ülke genelindeki özel öğrenci yurtlarının sayısı ise 4 bin 692. Toplam 463 bin 365 yatak kapasitesine sahip bu yurtların arasında 200 bin 342 yatakla dernek yurtları, 124 bin 694 yatakla ticari özel yurtlar, 71 bin 597 yatakla vakıf yurtları yer alıyor. Cemaat ve tarikatların kayıtlı yurtları da dernek ve vakıf yurtları arasında statüsünde bulunuyor.
Akçasoy: “Devlet yurtları da cemaatleştiriliyor”
Medyascope’a konuşan Mülkiyeliler Birliği Genel Başkanı ve Eğitim Sen Yükseköğretim Uzmanı İlker Akçasoy’a göre sorun sadece dini tarikat ve cemaatlerin cazip kılınması değil, devlet yurtlarının da “cemaatleştirilmesi” ve dini etkinliklerin merkezi haline getirilmesi:
“Devlet yurtlarında da düşünce ve ifade özgürlüğünü kullanan öğrencilerin hukuksuzca yurtlardan atıldığına tanık oluyoruz. Aslında siyasi iktidarın politika tercihlerinin bir sonucu olarak, her alanda öğrencilerin temel hak ve özgürlükleri yok sayılıyor ya da baskı altına alınıyor. Ancak tarikat ve cemaat yurtlarının cazip kılınması, yoksul ailelerin çocuklarının bu yurtlara mahkum edilmesi, sadece yaşam tarzı değil bir bütün olarak temel hak ve özgürlüklerin kullanımını engelliyor. Çünkü bu öğrenciler çaresizce bu yurtlarda kalmaya zorlanıyor.”
Türkiye’deki öğrenci yurtları arasında yüzde 60’ı KYK’ya ait. KYK yurtlarını yüzde 16 ile dernek yurtları takip ediyor. Dernek ve vakıf yurtlarının toplam kapasite içindeki oranı yüzde 20’yi geçiyor. Ticari yurtlar ve şahıs yurtları toplam kapasitenin yüzde 14’üne yakınını oluşturuyor. Vakıf üniversiteleri ve devlet üniversitelerinin kendi yurtlarının kapasiteleri ise toplam yurtların içinde yüzde 2’yi geçmiyor.
İlker Akçasoy çeşitli sebeplerle daha çok öğrencinin yurtlara yönelmesinin devasa bir barınma krizine sebep olduğunu söyledi:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Temel sorun şu ki ‘her ile bir üniversite’ projesini hayata geçiren siyasi iktidar, öğrencilerin haklarını görmezden gelmiş, yeterli, sağlıklı ve nitelikli barınma hakkını yok sayarak üniversite açmıştır. Haliyle kamusal, parasız ve nitelikli olarak karşılanması gereken barınma, ulaşım ve beslenme hakkı yerine, adı tabeladan ibaret üniversitelerle, üniversitelerin bulunduğu ilin ekonomisinin güçlendirilmesi temel dert olarak tariflenmiştir”
İstanbul’da bu yıl 824 bin 517 üniversite öğrencisi bulunuyor. KYK’ya bağlı 22 yurdun kapasitesi ise sadece 29 bin 794. İstanbul’da ticari özel, dernek, vakıf, şahıs ve üniversitelerin kendi yurtlarından oluşan özel öğrenci yurtlarındaki yatak kapasitesi ise İstanbul’da 100 bin 645. MEB’in 2021-2022 Örgün Eğitim İstatistikleri Raporu’na göre yatak kapasitesini 58 bin 104’ü bu yıl eğitime başlayacak öğrenciler için ayrıldı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) açtığı öğrenci yurtlarının sayısı ise bu yıl 10’a çıktı. Bu yurtlarda 2 bin 800 öğrenci aylık 950 TL karşılığında barınabilecek.
Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu’nun açıklamalarına göre, bu yıl KYK yurtlarına başvuran öğrenci sayısı 415 bin 305, ikamet ettiği şehirden başka bir şehirdeki üniversitelere yerleşen öğrenci sayısı ise 502 bin 295.
“Ekonomik kriz ve yüksek enflasyon daha çok öğrencinin yurtlara yönelmesine sebep oluyor”
Bu yıl KYK yurtlarına başvuru yapanların sayısının, ikamet ettiği şehirden başka bir şehre yerleşen öğrenci sayısına yakın olması barınma ihtiyacı yaşayan öğrencilerin çoğunun KYK yurduna yönelmiş olabileceğini gösteriyor.
Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Kasapoğlu, yurtlara ikinci yerleştirmelerinin bittiğini duyurdu fakat 759 bin 838 kişilik KYK yurt kapasitesinin ne kadarının boş olduğu ve bu yıl yurtlara başvuran 415 bin 305 kişinin başvurularının ne oranda karşılanabildiği bilinmiyor.
Akçasoy’a göre artan kira fiyatlarının yanı sıra ekonomik kriz ve yüksek enflasyon da daha çok öğrencinin yurtlara yönelmesine sebep oluyor:
“Yurt başvurularındaki en önemli etkenleri; ekonomik kriz, yüksek enflasyon ve yarına dair hissedilen belirsizlik olarak ifade edebiliriz. Çünkü özellikle büyükşehirlerde yurtlara yönelmenin temel nedenleri arasında ulaşım, beslenme ve gündelik yaşamın getirdiği maliyetler de önemli rol oynamakta. Haliyle sadece artan kira fiyatları değil, artan elektrik faturaları, yakıt giderleri, ulaşım ve beslenme maliyetleri, yani kısaca hayat pahalılığı olarak soruna yaklaşmak daha gerçekçi olacaktır.”
Bu yıl 28 Ağustos’ta KYK yurt başvurularının sona ermesiyle birlikte KYK yurt ücretlerine de zam yapılması bekleniyordu fakat 14 Eylül’de Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, yurt ücretlerinde değişiklik olmayacağını duyurdu.
Özel yurtlarda oda fiyatları 40 bin TL’den başlıyor
Özel yurtlarda fiyatlar ilçeye ve oda tipine göre değişiyor. Çeşitli ilçelerde iletişime geçtiğimiz yurtlardan edindiğimiz bilgiler şu şekilde:
Fatih’te iletişime geçtiğimiz İstanbul Üniversitesi’nin Beyazıt yerleşkesine yakın bir yurdun 9 aylık süre için akşam yemekleri hariç ücretleri odadaki kişi sayısına göre 43 bin TL ile 95 bin TL arasında değişiyor.
Beşiktaş’ta Galatasaray Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesi ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne yakın bir özel yurdun tek kişilik odaları yıllık 78 bin TL, dört kişilik odaları ise 62 bin TL.
Avcılar’da bir başka özel yurtta üç kişilik odaların ücreti yıllık 57 bin TL, dört kişilik odaların ücretiyse 45 bin TL.
Şişli’de ise üç kişilik odaların olduğu bir özel yurdun yıllık ücreti 49 bin TL.
Cemaat yurtlarında aylık oda fiyatları 3 bin TL’den başlıyor
Özel yurtların ücretlerini karşılayamayan öğrenciler ise dernek ve vakıf yurtlarına yöneliyor. Fiyat almak için konuştuğumuz dernek ve vakıf yurtları arasında İlim Yayma Cemiyeti ve Ensar Vakfı’nın yurtları da var.
İlim Yayma Cemiyeti, İstanbul’ki yurtlarda altı kişilik odalar için aylık 3 bin TL, talep ediyor. Yurda gece saat 23.00’den sonra giriş çıkış yapılamıyor.
Ensar Vakfı’na ait yurtlarda ise üç kişilik odalar aylık 3 bin, beş kişilik odalar ise aylık 3 bin 200 TL. Yurtlara gece saat 23.00’ten sonra giriş çıkış yasak ve yurtta kalan öğrencilerden her hafta perşembe günü bir buçuk saatlik “toplantılara” katılmaları bekleniyor.
Bu toplantıların içeriğiyle ilgili detaylı bilgi vermek istemeyen yurt görevlileri toplantılarda genel olarak “güncel, kültürel ve dini konuların” konuşulduğunu söyledi.
