İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi Nobel Edebiyat Ödülü’ne bu yıl Fransız yazar Annie Ernaux’yu layık gördü. Yazarın “Babamın Yeri”, “Seneler”, “Kürtaj” ve “Boş Dolaplar” adlı eserlerini Türkçeye kazandıran çevirmen Siren İdemen, Ernaux’yu Medyascope‘a anlattı.
Nobel ödüllerini veren İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi bu yıl Nobel Edebiyat Ödülü’ne Fransız yazar Annie Ernaux’yu layık gördü.
Akademi, ödülün yazara “kişisel hafızanın köklerini, yabancılaşmasını ve kolektif kısıtlamalarını cesaretle ve klinik bir keskinlikle açığa çıkardığı için” verildiğini açıkladı.
Annie Ernaux’nun “Babamın Yeri”, “Seneler”, “Kürtaj” ve “Boş Dolaplar” adlı eserlerini Türkçeye kazandıran Siren İdemen, Ernaux ile 90’lı yıllarda tanıştığını söylüyor:
“Söyleşilerinin hepsini okudum, görüntülü söyleşilerini izledim. Annie ilk kitabını 1974’te yayımlıyor, benim onu ilk okumam 90’lı yılların başları. O zaman iki kitabını çevirmiştim. Onlar şu an piyasada yok. Biri ‘Kürtaj’dı, diğeri de o zamanlar ‘Babam’ diye çıkmıştı.”
Siren İdemen, Ernaux’nun kendisine hissettirdiklerini, “Üzerimdeki etkisi hiç azalmadı. Tersine edebi değerini gittikçe daha fazla hisseder, kavrar oldum. Çok farklı, çok ilginç bir yazar” diyerek açıklıyor.
“Sınıf meselesini hassaslıkla anlatan bir yazar”
Ernaux’nun kitaplarında hayatın hikayesini, varoluşun nasıl olduğunu, nerede şekillendiğini anlattığını söyleyen İdemen, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Çok güçlü sınıf duygusu olan ve sınıf meselesini büyük bir hassaslıkla anlatan bir yazar. Bence en önemli özelliklerinden biri bu, sınıfa bakışı.”
Ernaux’nun neden yazdığını kendi görüşleriyle anlatan İdemen, “Aslında bir ihtiyaç ve bir sorumlulukla yazıyor. Yazmak onun için etinde, kemiğinde, zihninde, ruhunda hissettiği bir eylem” diyor.
İdemen şöyle devam ediyor:
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Yazarken anlattığı şeyi giydirmiyor, süslemiyor. Tam tersine soyuyor, çıplaklaştırıyor ve bunu yaparken kendini de ortaya atıp yapıyor. Bütün katmanları deşiyor ve başımıza geleni ya da başına gelenin ne olduğunu anlatmak, kavramak ve açığa çıkarmak için aslında bütün 20. yüzyılı anlatıyor. Bireysel olandan toplumsal olana, bazen de toplumsal olandan bireysel olana, hafızanın nasıl işlediğini görüyoruz yazdıklarında.”
“İnsanın derinlerine işliyor”
Ernaux’nun sosyologları, felsefecileri etkileyen bir yazar olduğunun altını çizen İdemen, “İnsanın hakikaten içine, derinlerine işliyor. Hem duygularının hem de zihninin, düşüncelerinin” diyor.
İdemen’e göre Ernaux, okuyucularında yazma arzusu da uyandırıyor:
“Onunla aynı kuşaktan olmasanız da aynı sosyal kesimden gelmeseniz de içinize işliyor yazdıkları. İnsanda yazma arzusu uyandırıyor.”
- Oku: Nobel Tıp Ödülü’nü Svante Paabo kazandı
- Oku: Nobel Kimya Ödülü sahiplerini buldu
- Oku: Nobel Fizik Ödülü sahiplerini buldu
“Kelime oyunlarını elediği bir anlatımı var”
Annie Ernaux anlatımda kullandığı yalın dil, akıcı üslup ile de okuyucularını etkisi altına alıyor.
Siren İdemen, Ernaux’nun anlatımını ve çeviri sürecini şu sözlerle açıklıyor:
“Kelimeleri süslemeyi aradan çıkararak anlatmaya vardığı bir edebiyat. Kelime oyunlarını falan eleye eleye oluşturduğu bir anlatım. Çevirisi kolaymış gibi gözükse de aslında bu nedenle çevirisi zor bir yazar. O yalınlığı, o hızı, tempoyu aktarmak gerekiyor. Bazen zihnindeki, akıştaki kopuklukları, sıçramaları, tereddütleri, o boşlukları aktarmak gerekiyor. Onlar tabii ki zorlayan yanları ama bunlar zevkli ve çevirinin doğası gereği olan şeyler.“
Ernaux’nun 2022 Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmasını beklediğini dile getiren Siren İdemen, sözlerini şöyle sonlandırıyor:
“Geçen sene almasını bekliyordum. Bu sene almasına çok sevindim ama sürpriz olmadı. Umarım daha çok kişinin onu keşfetmesine, okumasına vesile olur ve umarım esinlendirir, heveslendirir, düşündürür.“
