Ekonomi Tıkırında‘nın 88. programında Sedat Pişirici, verilerin ışığında memleket ekonomisini, bu ortamda İstanbul Ticaret Odası’nın ekmeğe yaptığı zammı ve iktidardaki Cumhur İttifakı’nın bir parçası olan MHP’nin lideri Devlet Bahçeli’nin ekmek zammına karşı başlattığı askıda ekmek kampanyasını değerlendirdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 13 Ekim 2020 Salı günü, ağustos ayına ilişkin sanayi üretimi, perakende satış hacmi, perakende ciro ve toplam ciro endeks değerlerini açıkladı. TÜİK verilerine göre sanayi kendine geliyor, perakende canlanıyor, cirolar yükseliyor. Ağustos ayında sanayi üretimi aylık %3,4, yıllık %10,4 oranında artmış; perakende satış hacmi aylık %1,4, yıllık %5,8 oranında yükselmiş; perakende cirosu aylık %1,9, yıllık %18,2 oranında zıplamış; sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri itibariyle toplam ciro ise aylık %3, yıllık %23,5 oranında fırlamış.
Ama aynı gün (13 Ekim Salı 2020) Uluslararası Para Fonu da (IMF) ekim ayına ilişkin “Dünya Ekonomik Görünüm Raporu”nu açıkladı. IMF raporunda Türkiye’nin 2020’de %5 küçülüp, 2021’de %5 büyüyeceğini tahmin ediyor; tüketici fiyatları enflasyonunun 2020 ve 2021’de ortalama %11,9 artması bekleniyor; 2020 ve 2021 yıl sonu TÜFE beklentisi ise %12. IMF’ye göre Türkiye’de işsizlik 2020’de %14,6, 2021’de %12,4 oranında olacak.
Yine aynı gün İstanbul Ticaret Odası’nın ilgili komisyonu da İstanbul’da ekmeğin kilo fiyatını 6 lira 25 kuruştan 7,5 liraya çıkardı, artış oranı %20. 200 gram ekmeğin fiyatı 1 lira 25 kuruştan 1,5 liraya yükseldi, artış oranı %20. 240 gram ekmeğin fiyatı da 1,5 liradan 1 lira 75 kuruşa yükseldi, artış oranı %16,66.
Ekmeğe zam yapan İstanbul Ticaret Odası’nın Yönetim Kurulu Başkanı Şekip Avdagiç, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın “Yeni Ekonomi Programı”nı açıkladığı 29 Eylül 2020’de şöyle demiş:
“Yeni Ekonomi Programı, pandemi etkisindeki dünyanın şartlarını gözeterek, Türkiye ekonomisi için yeni bir patika oluşturuyor. Ekonomimizin potansiyellerine uygun bir büyümenin hedeflendiği programla, Türkiye’nin makro hedeflerine ve güncel sorunlarına yeni açılımlar getiriliyor. Yeni Ekonomi Programı’nda koronavirüs salgını döneminde daha önemli hale gelen istihdamı artıran bir büyümeye öncelik veriliyor. Enflasyon ile mücadele güçlü biçimde vurgulanıyor. Programda ortaya konan perspektife uygun olarak, cari işlemler açığında bir iyileşme eğilimine gireceğimizi de öngörüyoruz.”
Neymiş, Yeni Ekonomi Programı’nda “enflasyon ile mücadele güçlü biçimde vurgulanıyor”muş! Ama İstanbul Ticaret Odası ekmeğe %20 zam yapıyor. Eylül ayı gıda enflasyonu %14,95 iken! İstanbul Ticaret Odası’nın başkanı, Yeni Ekonomi Programı’nda enflasyon ile mücadelenin güçlü biçimde vurgulanmasından sevinç duyarken, İstanbul Ticaret Odası ekmeğe enflasyonun da üzerinde zam yapıyor.
Bu arada ekmek, Türkiye İstatistik Kurumu’nun enflasyonu takip ettiği 418 maddelik sepet içinde, %2,11 ile toplam tüketici fiyatları enflasyonu içinde ağırlığı en yüksek madde.
İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekip Avdagiç, işlerin yolunda gittiğini her fırsatta savunuyor. Mesela bugün de şöyle demiş:
“Türkiye, pandemi korkusuna teslim olmadan ama gerekli korunma ve mücadele tedbirlerini de alarak üretimi sürdürmeyi, çarkları döndürmeyi başardı. Ekonomide pandemi kaynaklı hasarların giderek azalma eğiliminde olduğunu gözlemliyoruz. Bununla birlikte turizme dayalı sektörler, hizmetler sektörü ve kırtasiye sektörü için ise topyekûn daha yoğun bir çaba göstermemiz gerekiyor.”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
“Bununla birlikte” diye başlayan cümle var ya işte o cümle, işlerin yolunda gittiğini söylerken aslında yolunda gitmediğini söylüyor: “Bununla birlikte turizme dayalı sektörler, hizmetler sektörü ve kırtasiye sektörü için ise topyekûn daha yoğun bir çaba göstermemiz gerekiyor.”
Demek ki neymiş, memlekette üretim sürerken, ekonominin çarkları dönerken, turizme dayalı sektörler, hizmetler sektörü ve kırtasiye sektörü zor durumdaymış!
Bakın yine Türkiye İstatistik Kurumu verisi: Ağustos ayında hizmet sektörünün cirosu %5,2 azalmış, temmuz ayında hizmet sektöründe çalışan 761 bin kişi işsiz kalmış. Vahim olan işte budur.
Avdagiç şurada dursun, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli de duyulmasından üç gün sonra ekmek zammına tepki vererek, 16 Ekim 2020 Cuma günü “askıda ekmek” kampanyası başlattı! Bahçeli, “Ekmek fiyatlarındaki artış dikkatle takip edilmeli. Bu sebeple ‘askıda ekmek’ projesini başlatıyorum. Hali vakti yerinde her vatan evladı, kendisine en yakın ekmek fırınına gitmeli, eğer iki ekmek alacaksa üç ekmek parası ödemeli. Unutmayalım ki inancımız ‘komşusu açken tok yatan bizden değildir’ esasına dayanmaktadır” demiş.
Bahçeli 2018 yılında da ekmeğe yapılan zamların ardından askıda ekmek kampanyası başlatmıştı. Aradan iki yıl geçti, yine askıda ekmek kampanyası düzenliyor! MHP lideri, ittifak içinde olduğu hükümetin başına “Zamları engelle” ya da “Alım gücünü yükselt” veya “İnsanları yoksulluktan kurtar” diyeceğine, asıl Erdoğan’a ve onun hükümetinin Hazine ve Maliye Bakanı’na “Komşusu açken tok yatan bizden değildir” diye sesleneceğine, zammın yükünü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının vicdanına yüklemeye çalışıyor.
Ekonomik tablo ortada. Memlekette geniş işsizliğin oranı %21,29. İşsiz sayısı Temmuz 2020’de 8 milyon 518 bin kişi. Eylülde enflasyon tüketici fiyatlarında %11,75, üretici fiyatlarında %14,33, gıda fiyatlarında %14,95. İstanbul Ticaret Odası’nın ekmeğe yaptığı zam %20. Ekonomi yılın ikinci çeyreğinde %10 küçülmüş. Dış borç 422 milyar dolar, kredi itibarı yerlerde. Dolar kuru 8 liraya dayanmış, avro kuru 9 lirayı aşmış. Gram altının fiyatı 485 lira olmuş.
İktidardaki ittifakın büyük ortağı 5,5 milyon dar gelirliye 1000’er lira vermekle övünüyor, küçük ortağı vatandaş ekmek alabilsin diye askıda ekmek kampanyası düzenliyor! Ama ne biri ne de öteki işsizliği, yoksulluğu sona erdirmek, enflasyonu düşürmek, kişi başına milli geliri artırmak, alım gücünü yükseltmek için bir adım atıyor!
Hal böyleyken, askıda olan ekmek değil memlekettir!
