Ekonomi Tıkırında (132): Vatandaşın birincisi

AKP Genel Başkanı ve 12. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kurulmasına haziran ayı sonunda karar verdiği “Ekonomi Koordinasyon Kurulu”, bugün yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında ilk toplantısını gerçekleştirdi. Oktay toplantının başında hükümetin ekonomik hedeflerinden söz ederken o sırada Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da tüketici güven endeksinin Ağustos 2021 verilerini duyuruyordu. Ekonomi Tıkırında’nın 132. yayınında Sedat Pişirici, Oktay’ın açıklamaları, TÜİK’in verileri ve Konsensus Araştırma’nın “Türkiye’nin Gündemi” başlıklı anket çalışmasının sonuçları ışığında, ekonomik gelişmeleri ve vatandaşın tutumunu değerlendirdi.

Hatırlarsanız, AKP Genel Başkanı ve 12. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, her ay artan enflasyon, giderek yaygınlaşan hayat pahalılığı ve bundan etkilenen seçmenden yükselen homurtular karşısında bir “Ekonomi Koordinasyon Kurulu” ve “Fiyat İstikrar Komitesi” kurmaya karar vermiş, bu kararını da birer kararname ile 30 Haziran 2021 tarihli Resmi Gazete’den duyurmuştu.

O tarihte tüketici fiyatları enflasyonu %17,53, gıda fiyatları enflasyonu %19,99, üretici fiyatları enflasyonu %42,89’du.

Enflasyon bir ay sonra temmuzda, tüketici fiyatlarında %18,95’e, gıda fiyatlarında %24,92’ye, üretici fiyatlarında %44,92’ye yükseldi.

O tarihte Nisan 2021’in işsizlik verileri açıklanmıştı; işsizlik oranı %13,9, işsiz sayısı 4 milyon 511 bindi. 

Bugün itibarı ile Haziran 2021’in işsizlik verilerini biliyoruz; işsizlik oranı %10,6, işsiz sayısı 3 milyon 399 bin.

O tarihte Merkez Bankası’nın politika faizi oranı %19’du, bugün itibarı ile yine %19.

O tarihte hayat pahalıydı, bugün itibarı ile hayat daha da pahalı.

Resmi Gazete’de yayınlanan cumhurbaşkanı kararnamesine göre Ekonomi Koordinasyon Kurulu, “Ekonomi politikalarının eşgüdüm içerisinde daha bütüncül bir yaklaşımla oluşturulmasını ve daha etkin uygulanmasını sağlamak, ekonomik istikrarla ilgili gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek üzere” kurulmuştu.

Kurul, cumhurbaşkanı yardımcısı başkanlığında, Hazine ve Maliye Bakanı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Tarım ve Orman Bakanı ve Ticaret Bakanı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı’ndan oluşuyordu.

Kurul ayda bir toplanacak ve gerektiğinde toplantılarına gündemle ilgili diğer bakanları, kamu görevlilerini, özel sektör, sivil toplum kuruluşu, meslek kuruluşu, sendika ve üniversite temsilcilerini davet edebilecekti.

İşte bu kurul, bu sabah, Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay başkanlığında, Ankara’da, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde toplandı. Toplantıya kurul üyeleri Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile Ticaret Bakanı Mehmet Muş ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanı İbrahim Şenel katıldı.

Gerekmiş olsa gerek ki toplantıda Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu ile TÜİK Başkanı Sait Erdal Dinçer de hazır bulundu.

Bu ilk toplantının başında konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, inşallah maşallah faslından sonra gündemlerinde ekonomi için orta vadeli programın (OVP) yer aldığını belirtip, programa ilişkin çalışmalarını, halkın refahını artıracak ekonomik ve sosyal politikalar ve bu politikalara yönelik kaynak dağılımını ortaya koyacak şekilde sürdürdüklerini bildirdi.

Fuat Oktay’ın söylediğine göre, “sürdürülebilir, güçlü ve kaliteli bir büyüme sürecinin tesis edilmesi yönünde adımlar içeren” Ekonomi Reformları Eylem Planı da tüm paydaşlarla birlikte hızla yürütülüyormuş.

Ekonomi Koordinasyon Kurulu’nun ilk toplantısı Türkiye İstatistik Kurumu’nun da (TÜİK) Ağustos 2021’in tüketici güven endeksi verilerini açıkladığı güne denk geldi. Fuat Oktay kurul toplantısının başında neler yapacaklarını konuşurken, TÜİK de tüketici güven endeksi verilerini açıklıyordu.

Tüketicinin güveni, Ağustos 2021’de, bir önceki aya göre %1,6 oranında azalmış. Temmuzda 79,5 olan endeks, ağustosta 78,2’ye gerilemiş.

Tüketici güven endeksi, temmuzda da hazirana göre %2,7 oranında azalıp, 81,7’den 79,5’a gerilemişti.

Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu gösteriyor. Yani tüketici, ağustosta da hayli kötümser.

TÜİK’in yayınladığı tüketici güven endeksinin bir de alt verileri var. Cumhurbaşkanı yardımcısının söylediğine göre, “sürdürülebilir, güçlü ve kaliteli bir büyüme sürecinin tesis edilmesi yönünde adımlar içeren” Ekonomi Reformları Eylem Planı tüm paydaşlarla birlikte hızla yürütülürken, planın uygulamasından etkilecek olan tüketici, bu alt verilerdeki endeks değerlerine bakılırsa hiç de hoş şeyler söylemiyor.

Mesela tüketicinin gelecek 12 ayda genel ekonomik durumun iyileşeceğine ilişkin beklentisi, temmuz ayında 83,2 iken, ağustos ayında %9,6 oranında azalarak 75,3 olmuş.

Mesela tüketicinin gelecek 12 ayda hanesinin maddi durumunun iyileşeceğine ilişkin beklentisi, temmuz ayında 79,8 iken, ağustos ayında %1,4 oranında azalarak 78,6 olmuş.

Tüketici geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanesinin maddi durumunun daha iyi olduğunu söylemiş ama endeksi değeri temmuza göre %5,8 artsa da hala eşik değer olan 100’ün çok altında, 61,3’te.

Tüketicinin gelecek 12 ayda konut satın alma veya inşa ettirme ihtimali 200 üzerinden 8,3.

Tüketicinin gelecek 12 ayda otomobil satın alma ihtimali 200 üzerinden 13,8.

Tüketicinin gelecek 12 ayda tasarruf etme ihtimali 200 üzerinden 30,3.

Tüketicinin geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde genel ekonomik durumunu gösteren endeks değeri 200 üzerinden 52,8.

Bütün bunlar, orman yangınları, sel felaketleri, göçmen-mülteci tartışmaları sırasında olup bitiyor. İktidar müphem başarı öyküleri ve dini-milliyetçi tepkiler ile ekonomik krizi, hayat pahalılığını, işsizliği, yoksulluğu perdelemeye çalışırken tüketicinin durumu bu.

Bakın geçen hafta Konsensus Araştırma şirketi de 4-10 Temmuz 2021 tarihleri arasında, Türkiye’nin 667 ilçesi, 87 seçim çevresi ve 81 ilinde gerçekleştirdiği “Türkiye Gündemi” çalışmasının bazı sonuçlarını paylaştı.

Vatandaşa “Bugünlerde genel hayatınızdan ne kadar memnunsunuz” diye sormuşlar. %37’si “Memnun değilim” demiş. %31’i görüş belirtmezken, %28,7’si memnun, %2,6’sı kesinlikle memnun olduğunu söylemiş.

Vatandaşa “Ailenizin ekonomik durumu bir yıl öncesine göre iyiye mi gitti kötüye mi” diye sormuşlar. %56,5’u “Aynı kaldı” derken, %38,9’u “Kötüye gitti” demiş. “İyiye gitti” diyen sadece %4,6.

Vatandaşa “Türkiye ekonomisine güveniyor musunuz güvenmiyor musunuz” diye sormuşlar. %35’i güvenmediğini, %33,8’i güvendiğini söylemiş. İki arada bir derede kalanların oranı ise %31.

Vatandaşa “Şu an sizin de hayatınızı etkileyen ve çözülmesini istediğiniz Türkiye’nin en önemli üç sorunu nedir” diye sormuşlar. Birinci sırayı %43 ile işsizlik, ikinci sırayı %33 ile enflasyon ve hayat pahalılığı, üçüncü sırayı %21,7 ile gelir dağılımı eşitsizliği, dördüncü ve beşinci sırayı ise %17’şer ile rüşvet/yolsuzluk ve eğitim almış. Şu sıralar yine bir kısım vatandaş tarafından, birinci sıraya yerleşmiş “işsizlik” sorununun sebebi gösterilen Suriyeli sığınmacılar ise %16,6 ile listenin altıncı sırasında.

Bu liste 19 yıllık Recep Tayyip Erdoğan-Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarında oluştu. Konsensus Araştırma bu çalışmada siyasilerin beğeni performansını da ölçmüş. Birinci sırada Recep Tayyip Erdoğan var. 

Bu ahval ve şerait içinde hepinize iyi günler.