Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) 28 Temmuz’da tatile girmesinin ardından anayasal olarak 1 Ekim’de (yarın) açılıyor. Birleşimi TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un yönetmesi ve genel kurula yönelik bir konuşma yapması bekleniyor. Şentop, ardından AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ı konuşması için kürsüye davet edecek. Erdoğan’ın konuşmasının ardından genel kurul oturumu sona erecek. Meclis, İç Tüzük gereği önümüzdeki salı gününden (5 Ekim) itibaren gündemindeki konuları ele almak üzere çalışmalarına başlayacak.
Milli Eğitim Bakanı Özer yemin edecek
Ayrıca 6 Ağustos 2021 tarihinde Milli Eğitim Bakanı olarak atanan Mahmut Özer TBMM Genel Kurulu’nda ant içecek. Cumhurbaşkanlığı sisteminde bakanlar dışarıdan atanıyor ve atamaları yapılınca göreve başlayabilmek için Meclis’te yemin etmeleri gerekiyor. Bu konuda bir mevzuat eksikliği olduğu için Meclis tatilde iken ataması yapılan bakanların görev yapmaları konusunda da tartışmalar yaşanıyor. Muhalefet, Özer’in yemin etmeden göreve başlaması nedeniyle yaptığı işlemlerde hukuki sakatlık savını ileri sürüyor.
Seçim, siyasi partiler ve sosyal medya düzenlemeleri belirsiz
Meclis’in tatilde olduğu süreçte erken seçim, partiler arasındaki ittifaklar, Cumhur İttifakı’nın ikili yapısıyla sağlam durduğunu göstermek için cumhurbaşkanlığı adayının Erdoğan olduğunu açıklaması, seçim barajının yüzde 7 olması konusunda anlaştıklarını belirtmesi ve muhalefeti cumhurbaşkanı adayını açıklaması konusunda mindere çekmeye çalışması gündemin en çok konuşulan konuları olmuştu.
Cumhurbaşkanlığı sisteminin uygulanmaya başlamasıyla TBMM’nin işlevini kaybettiği hususu da tartışmaların odağında yer aldı. Geride kalan üç yılda bu böyle olsa da 4. yasama yılı ile başlayacak ve cumhurbaşkanlığı seçimine kadar gidecek süreçte TBMM daha etkin ve belirgin bir rol oynayacak. Cumhurbaşkanı birçok konuda kararname çıkarma yetkisine sahip olsa da seçim kanunları konusunda bu yetkiye sahip değil. Böyle olunca erken seçim kararının alınması, seçim kanunlarında yapılacak değişiklikler, olası bir anayasa değişikliği sürecinde Meclis belirleyici olacak.
Erdoğan’ın adaylığı
Erdoğan’ın anayasa gereği iki kere cumhurbaşkanı seçildiği, yeniden aday olabilmesi için anayasa gereği Meclis’in 360 oyla erken seçim kararı alması zorunluluğu tartışmaları da Meclis gündemini ve kulisleri oldukça hareketlendirecek.
Anayasa gereği seçim kanunlarında yapılacak bir değişiklik, ancak bir yıl sonra uygulamaya konulabiliyor. Cumhur İttifakı’nı oluşturan partilerin seçim barajını yüzde 7’ye düşürmek dahil, seçim yasasında bir değişiklik teklifini ekim ayında ya da kasım ayı başında Meclis’e sunması, 2022 Kasım ayında erken seçim yapılacak tezini savunanların elini hayli güçlendirecek. Ancak görüştüğümüz AKP Meclis yetkilileri şu aşamada seçim ya da siyasi partiler yasası değişikliği konusunda Meclis’e sunulacak kadar olgunlaşmış bir çalışma olmadığını, aceleye de gerek olmadığını ve seçimlerin 2023’ün Haziran ayında, zamanında yapılacağını söylüyor.
Seçimde ittifaklar
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Her ne kadar Cumhur İttifakı seçim barajının yüzde 7 olmasında anlaştığını söylese de, ittifak içinde yer alan partiler için de ayrı bir baraj gelecek mi, yoksa ittifak içindeki partilerden biri barajı geçince diğerleri de geçmiş sayılan mevcut sistem korunacak mı? Seçim bölgeleri şu anki haliyle mi kalacak, dar bölgeye mi geçilecek? Anayasa değişikliği gündeme gelecek mi? Parlamentonun en azından denetim yetkisinin artırılması için bir değişiklik olacak mı? Tüm bu temel konular henüz belirsizliğini koruyor.
Satranç hamleleri
CHP’li bir yetkili ise seçim süreci yaklaştıkça partiler ve ittifaklar arasında bir siyasi satranç oynanmaya başlanacağına dikkat çekerek, şunları söyledi:
“Şimdi değil de mart ayında iktidar, seçimi ve seçim ve siyasi partiler kanunundaki değişiklikleri gündeme getirdi. Ardından da ‘seçim istiyordunuz, erken seçim kararı alalım, bu yasaları değiştirelim ve anayasadaki bir yıl kuralını da bu seçimlik geçici olarak ortadan kaldıracak bir anayasa değişikliği yapalım ve seçime gidelim, hodri meydan’ derse, muhalefet ne yapacak; ne yapacağız. O nedenle önümüzdeki süreç çok farklı siyaset hamlelerinin ortaya konacağı süreç olacak.”
Sosyal medya düzenlemesi
Meclis’in açılmasıyla birlikte gündeme gelmesi beklenen sosyal medya-yalan haber düzenlenmesi de bir süre bekleyecek. Medyascope’un görüştüğü üst düzey AKP’li yetkili, “Üzerinde mutabakata varılmış ve bugünden yarına Meclis’e sunulacak bir metin henüz yok” dedi ve yapılacak düzenlemenin belirleyici içeriğinin ne olacağı konusunda ise şu bilgiyi verdi:
“Sosyal medya mecraları yeni tür imparatorluklar olarak şekilleniyor. Uluslarüstü bu yapılar, ellerindeki araçları ulus devletlere yönelik manipülasyonlar olarak kullanıyorlar. Bu konuda sadece biz değil, başta Almanya olmak üzere birçok devlet de şikayetçi ve düzenleme yapmaya çalışıyorlar. Avrupa Birliği (AB) de bu konuda çalışıyor. Biz de AB ile paralel bir hazırlık yapıyoruz. Hangi hukuki normlarla kişisel haklar korunabilir, onun üzerinde çalışılıyor. Ama kısa sürede Meclis’e gelmesi zor.”
YouTuber’lara stopaj geliyor
Meclis’e anayasa gereği 17 Ekim’de 2021 Bütçe Kanunu’nun sunulacağını, kasım ayı başında komisyonda, aralık ayının 10’undan sonra da genel kurulda ele alınacağını beliren yetkili, bu süreçte sözü edilen düzenlemeleri Meclis’e getirip, burada görüşmenin zor olduğunu söyledi.
Paris İklim Anlaşması
Öncelikli olarak ele alınacak konunun uluslararası bir anlaşma olan Paris İklim Anlaşması olduğunu ve ardından da vergi düzenlemelerinde ve ödemelerinde internet kullanımını basitleştirici ve vergi ödemeyi kolaylaştırıcı bir düzenlemeyi gündeme alacaklarını, bu düzenlemede YouTuber’lara yüzde 17 oranında stopaj geleceğini anlatan yetkili, “Götürü vergilere ilişkin bir düzenleme, kooperatiflere ilişkin bir düzenleme ve spor yasasında yapılacak düzenlemeler öncelikli gündem maddesi” dedi.
CHP’li yetkili ise Paris İklim Anlaşması’nın henüz Meclis Başkanlığı’na sunulmadığını, cuma günü (yarın) Meclis’e sunulup haftaya salı komisyonda ele alınıp bir sonraki hafta ele alınabileceğini ve bu sürede genel kurulun boş kalmaması için geçen dönen çalışmalarını tamamlayan ve raporlarını sunan araştırma komisyonlarının raporlarının haftaya ele alınacağını söyledi. Bu raporlar “Kamu Denetçiliği (Ombudsman) Kurumu Raporu” ile “Deprem Araştırma Komisyonu Raporu.”
Yurtdışına asker gönderme tezkeresi
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin sınır ötesinde, Irak ve Suriye’de görev yapabilmesine olanak sağlayan tezkerenin süresinin bir yıl uzatılmasına ilişkin tezkere 8 Ekim 2020’de kabul edilmişti. Bu süre 30 Ekim’de doluyor. Bu tarihten önce yine bir yıl süre uzatılmasını öngören tezkerenin, bu tarihten önce Meclis’e gelmesi ve görüşülmesi gerekiyor.
