Ekonomik kriz etkisini günden güne daha da hissettiriyor. Marketlerde fiyat etiketleri her gün değişiyor. Restoran ve lokantalarda yemek fiyatları her ay artıyor. Bu durumdan hem müşteriler hem de esnaf mustarip. AKP’nin ekonomi politikaları ise krizin yükselişini engelleyemiyor. AKP’nin girdiği her seçimde birinci parti çıktığı İstanbul – Sultanbeyli’de ekonomik krizi sorduk.
Kamera & kurgu: Edanur Tanış
Sultanbeyli’de ekonomik kriz esnafı nasıl etkiliyor?
Artan enflasyon ve döviz kuru, pahalılık ve yüksek kiralar, yurttaşların olduğu kadar esnafın da belini büküyor. Kasaplar, lokantalar ve dükkanlar kepenk kapatma noktasına geldi. Esnaf, kazançlarının büyük çoğunluğunu işyerlerinin kira ve fatura giderlerine ayırıyor. Kazançlarının günden güne eridiğini dile getiriyor.
Ama AKP’nin aldığı önlemler ve attığı adımlar, ekonomik krize çare olmak yerine daha derinleştiriyor.
“AKP’nin kalelerinde ekonomik kriz” başlıklı haber serimizde bu sefer İstanbul Sultanbeyli’yi mercek altına alıyoruz. Sultanbeyli, kuruluşundan beri tercihini AKP’den yana kullanıyor. Ancak Sultanbeyli’nin AKP’den önceki tercihleri, bu durumun şaşırtıcı olmadığını gözler önüne seriyor.
Sosyo-kültürel yapısı
İlk kez 1989’da seçime giren Sultanbeyli, AKP kurulana kadar tercihini Refah Partisi ve Fazilet Partisi’nden yana kullandı. Hemen hemen Türkiye’nin her ilinden yurttaşın yaşadığı Sultanbeyli, siyasi tercihleri dolayısı ile muhafazakâr bir sosyo-kültürel yapıya sahip.
Marmara Üniversitesi’nden İlker Şahinoğlu, “Kent Yoksulluğu ile Mücadele Rejimi: Sultanbeyli Örneği” başlıklı doktora tezinde Sultanbeyli’nin muhafazakârlaşmasını Erbakan dönemine dayandırıyor. Dini içerikler yayımlayanlar ve tüccarların 1974-1980 yılları arasında bölgeye gelmesi ve dava arkadaşlarını buradan arazi almaya teşvik etmeleriyle başlayan süreç, Sultanbeyli’de siyasi olarak da okunabiliyor.
RP, 1989 seçimlerinde Türkiye genelinde yüzde 9,8 oy aldı ama Sultanbeyli’de bu oran yüzde 34,8’di. RP’nin Sultanbeyli’deki oy oranı, İstanbul genelinde aldığı oy oranının yaklaşık üç katı.
Dolayısı ile bugün bu muhafazakâr yapı Sultanbeyli sokaklarında da açıkça görülüyor: Kız ve erkek çocukları için Kur’an kursları, dini yayınevleri ve cemaatlerin aşevleri ve daha fazlası…
Son yerel seçimlerden AKP’nin oy oranının düştüğünü söylemek mümkün lakin bu durum Sultanbeyli için geçerli değil. 31 Mart Yerel Seçimleri’nde AKP buradan yüzde 42,25 oy alarak yeniden Sultanbeyli’yi kazandı. Ama bu oran, AKP’nin Sultanbeyli’den bu zamana kadar aldığı en düşük oy oranı. Esnaf ve Sultanbeyliler ile sohbet ederken, onlara son olarak oy tercihlerini de sorduk. Bu temaslardan yola çıkarak, herkesin tercihlerinden memnun olduğunu söyleyebiliriz.
Medyascope'un günlük e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her gün mail kutunuzda.
Muhafazakâr yapısıyla birlikte kamuoyunda yoksulluğu ve mülkiyet kriziyle de bilinen Sultanbeyli, dolayısı ile bugün de hâlâ benzer sorunlarla baş etmeye çalışıyor.
“Sultanbeyli: 72,5 milletten insan bir arada”
Ayakkabı tamirciliği yapan bir esnaf, Sultanbeyli’yi şöyle tarif ediyor:
“Sultanbeyli: Küçük Anadolu. Burada 72,5 milletten insan var. Sultanbeyli’de yaşayanların çoğu burayı pansiyon olarak kullanıyor. Birçok insan buranın dışında çalışıyor. Neden? Çünkü dışarıdaki iş imkânı daha çok ve parası daha güzel. İnsanlar, bedenim yorulur ama evime parayı biraz daha fazla götürürüm diye günlük üç-dört saat yol gidip hayatlarından oluyorlar, evlerini sadece otel gibi kullanıyorlar.”
Ama görüştüğümüz esnafın neredeyse tamamı, satışlarının geçtiğimiz yıla göre düştüğünü, müşterinin azaldığını ve giderlerle başa çıkmakta zorlandıklarını anlattı. İşlerinin iyi gittiğini söyleyen tek esnaf, bir ayakkabı tamircisiydi.
“Ekonomik kriz yok”
Sultanbeyli’de kiraların çok yüksek olduğunu ve bir gün kirasını ödeyemeyeceği kadar arttığında dükkanını kapatmak zorunda kalacağını anlatan esnaf, şu anda işlerinin iyi gittiğini, insanların yeni ayakkabı almak yerine ellerindeki ayakkabıları defalarca tamir ettirip giymeye devam ettiklerini söyledi.
Ekonomik krizin olmadığını dile getiren esnaf, “Ekonomik kriz yok, global kriz var. ‘Bugün kriz var’ derler, kriz olur, ‘yok’ derler, olmaz. Bana göre gidişat iyi. Ben aza kanaat eden bir insanım. 10 lira kazanıp 20 liralık evde oturmuyorum, dolayısıyla oturmadığım için param yetiyor. Ama kazancınla yaşantın eşdeğer olmayınca haliyle buna kimse yetişemez” dedi.
“Yönetim hiç iyi değil”
Doğma büyüme Sultanbeylili olan ve 10 yıldır ilçede esnaflık yapan Ercan Kaya, bir dönerci işletiyor. Çevre ilçelere göre fiyatlarının oldukça uygun olduğunu dile getiren Kaya, “Türkiye’yi yöneten yönetim hiç iyi değil. İster istemez ekonomiyi etkiliyor. Devletten beklentimiz KDV’leri düzeltmeleri. Ama halkımızda da eksiklikler var. Herkes kafasına göre fiyat koyuyor. Ülkenin hali çok kötüye gidiyor. Faizlerin düşürülmesi gerek. Sıkıntılı bir dönem, inşallah her şey düzelecek” diye devam etti.
Sultanbeyli’de erkek giyim mağazası olan bir esnaf, işlerin üç-dört sene önceki gibi olmadığını, satışlarının çok düştüğünü söyledi. Ancak kiralarını ödeyip giderlerini karşılayabildiğini anlatan esnaf, ekonomik krizin gerekçesiyle ilgili, “Ekonomist olmadığım için krizin nedenini bilemiyorum” dedi.
Fakat erken seçimin ekonomik sıkıntıları çözmeyeceğini ve şu anki yönetimin iyi olduğunu dile getiren esnaf, şöyle devam etti:
“Erken seçimle yönetim değişirse ne olur? Fark eden hiçbir şey olmaz. Ne değişecek ki? En azından yöneten kişi iyi yönetiyor. Erken seçim bizim için daha zararlı olur. Ama bu şekilde devam edersek, faizler düşerse her şey iyi olur. Yapacak bir şey var mı? Yok.”
Ekonomik krizin dünya genelinde olduğunu, her ülkenin bu krizden aynı derece etkilenmediğini belirten telefon tamircisi esnaf, yine de satışlarının geçen seneye göre yüzde 50 düştüğünü ekledi:
“İnşallah düzelir. Bir umut göremiyorum. Biz kendimizi kurtardık, elhamdülillah. Gençlerimize çok üzülüyorum. Evlilik, araba, imkânsız. Sultanbeyli çok dışarıda bir ilçe olmasına rağmen ortama bir kiranın 24 bin lira olduğu bir semt burası. Gençler ne yapacak? Bunlara bir çözüm bulmak lazım. Çare erken seçim değil. Erken seçim Türkiye’ye yük olur. Ben şu anki yönetimde de gelecek olan da bir vizyon göremiyorum. Şu an en kötüsünün en iyisi bu.”
