Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) İzleme Grubu, 16 Şubat-15 Mart 2021 tarihleri arasındaki süreci kapsayan altıncısı raporunu yayımladı. Raporda, TBMM’nin yasama görevini tamamen kaybettiği vurgulanarak, “Meclis’in yasama görevi tamamen cumhurbaşkanına devrediliyor. Bu durum sadece kadınlar için değil Türkiye’de yaşayan her birey için yaşamsal tehlike” denildi.
EŞİK‘in raporunda, sosyal medya paylaşımı nedeniyle milletvekilliği düşürülen Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, Meclis’in üçüncü büyük partisi HDP’ye açılan kapatma davası ve son olarak Türkiye’nin Cumhurbaşkanı kararıyla İstanbul Sözleşmesi‘nden çekilmesine dair şu değerlendirmede bulunuldu: “Bir Cumhurbaşkanlığı kararı ile Meclis’in devre dışı bırakılamayacağını anlatmak için tüm muhalefet partilerinin birlikte Meclis’te ortak bir basın açıklaması düzenleyerek Meclis’in iradesine sahip çıkmasını talep ettik. Bu yol bir kere açılırsa bir kişinin kararıyla tüm uluslararası sözleşmelerden çıkılabileceği, tüm yasaların lağvedileceği uyarılarını yaptık. Maalesef bu talebimiz muhalefet partilerince kabul görmedi.”
“İstanbul Sözleşmesi’yle ilgili Cumhurbaşkanlığı kararı anayasal anlamda yok hükmündedir”
EŞİK, TBMM altıncı izleme raporunda Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesinin anayasal anlamda bir hükmü olmadığını ve Meclis’te oybirliği ile onaylanan sözleşmeden bir kişinin kararıyla çıkılamayacağını belirterek, “Meclis’te yasayla kabul edilen ve Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca yasaları bile yürürlükten kaldırma özelliği olan temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmelerden tek kişilik kararlarla çıkılamaz. EŞİK olarak ilk günden beri bu kararın yok hükmünde olduğunu belirtiyor ve TBMM’den geçirilecek bir yasa olmaksızın geçerli olmayacağının altını çiziyoruz” dedi.
“İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma kararı yayımlandıktan sonra 12 saat içinde altı kadın öldürüldü”
EŞİK, TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un “Cumhurbaşkanı, İstanbul Sözleşmesi’nden kararname ile çekildiği gibi Montrö’den de diğer uluslararası anlaşmalardan da çekilebilir” sözlerine de değindi. Meclis’in onayladığı sözleşmelerin yine Meclis kararıyla feshedilebileceği belirtilen raporda, “Mustafa Şentop’un, başkanı olduğu Meclis’i devre dışı bırakan ve milletin iradesini bir kişiye devretmeye çalışan bu sözlerini kınıyoruz. Muhalefeti de derhal bir araya gelmeye ve Lozan dahil, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi dahil tüm uluslararası sözleşmelerden tek kişi kararıyla çıkışa sürüklendiğimiz, tek kişi kararıyla medeni yasadan ticaret yasasına tüm yasaların yürürlükten kaldırılabileceği bu sürece birlikte karşı koyacaklarını açıklamaya çağırıyoruz” denildi.
“Avrupa Konseyi’nin Türkiye’nin sözleşmeden geri çekilme kararını yürürlüğe koyması Avrupa devletleri tarafından insan haklarının umursanmadığının göstergesi”
EŞİK, Avrupa Konseyi’ne kararın geri alınması için başvurduklarını belirterek, “Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine dair Cumhurbaşkanı kararına ilişkin olarak, bu girişimin Türkiye hukuk sistemine aykırı olduğunu ve anayasayı ihlal ettiğini belirten bir mektupla 23 Mart 2021 tarihinde Avrupa Konseyi’ne çağrıda bulunduk” dedi.
EŞİK’in bir önceki izleme raporunda günde en az üç kadının öldürüldüğü ve TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu’nun (KEFEK) 2020 Temmuz ayından beri toplanmadığı belirtilmişti. KEFEK yedi ay sonra, 4 Mart 2021 tarihinde toplanmış ve toplantı bir buçuk saatten az sürmüştü. EŞİK’in raporunda bu duruma şöyle dikkat çekildi: “Toplantının büyük bir kısmı KEFEK’in neden uzun süredir toplanmadığı tartışmalarıyla geçti. Muhalefet milletvekillerinin kadın cinayetlerini önlemede önemli bir uygulama olacak olan ısrarlı takibin suç olarak düzenleneceği kanun teklifiyle ilgili önerilerinin, hükümetin insan hakları eylem planında zaten olduğu söylendi. Başkan Fatma Aksal, kadına yönelik şiddetle mücadeleyi izlemeye yönelik bir alt komisyon kurulması, İstanbul Sözleşmesi’nin uygulamasına ilişkin rapor hazırlanması, Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddete Karşı Eylem Uzman Grubu’nun (GREVIO) Türkiye’ye yüklediği yükümlülüklerin KEFEK tarafından hayata geçirilmesi gibi önerilere, ‘İnşallah, inşallah’ cevabı ve daha sık toplanma sözü vererek, yeni bir tarih belirlemeden toplantıyı kapattı.”
“Kadına karşı şiddeti araştırmak için komisyona havale komisyonu kuruldu”
Medyascope'un haftalık e-bülteni
Andaç'a abone olun
Editörlerimizin derlediği öngörüler, analizler, Türkiye’yi ve dünyayı şekillendiren haberler, Medyascope’un e-bülteni Andaç‘la her çarşamba mail kutunuzda.
EŞİK, daha önce Meclis’te “Kadınlara yönelik şiddeti araştırma” komisyonlarının kurulduğunu ancak bu komisyonların yüzlerce sayfalık raporlarının Meclis’e ulaşmadığını şöyle açıkladı:
“Bu yeni komisyonun sorunlara çare olacağını bekleyebilir miyiz? Bu komisyonların çalışma sürelerinin, daha sonra uzatmalar yapılmadığı takdirde üç ay olduğunu biliyoruz. Ayrıca çoğunluğu oluşturan iktidar partisinin dışındaki partilerin önerilerinin kabul edilmediğine, içeriği iktidar partisinin belirlediğine de çok tanık olduk. Hatta bazı komisyon raporlarında muhalefet partilerinin muhalefet şerhleri bile yayımlanmıyor. Bu durum, yukarıda yer alan KEFEK toplantısından da net bir şekilde anlaşılabiliyor. Bu durumda EŞİK’in beş acil talebi, İstanbul Sözleşmesi’nin uygulanması için hazırladığı 12 adımın atılması, sözleşmenin denetim organı olan GREVIO Türkiye Raporu’nun iki yıldır yapılmayan resmi çevirisinin yapılıp ilgili tüm kurumlarla paylaşılması ve ısrarla, güçlü bir şekilde önerilen uygulamaların hayata geçirilmesi nasıl mümkün olacak? EŞİK olarak bu yeni komisyonu, bir Türkiye geleneği, yani sorunların sürüncemede bırakılması, tepkilerin yatıştırılması, çözümlerin ertelenmesi için komisyona havale olarak görüyoruz.”
Altıncı EŞİK TBMM İzleme Raporu’nun 16 Şubat-15 Mart arasındaki sonuçları şöyle:
- Genel Kurul’da 8 Mart nedeniyle bol bol İstanbul Sözleşmesi konuşuldu ancak 600 milletvekilinden sadece biri (CHP Bursa Milletvekili Nurhayat Altaca Kayışoğlu) İstanbul Sözleşmesi’nin denetim organı GREVIO tavsiyelerinden birkaçını okudu
- 17 grup toplantısından dördünde 8 Mart vardı. Meral Akşener 10 Mart 2021 tarihli grup toplantısında mikrofonu EŞİK’ten İdil Yalçıner Şimşek’e devretti. EŞİK içinden bir temsilci ilk kez Meclis kürsüsüne çıkmış oldu.
- İki genel görüşme önergesinden biri EŞİK’in talebini içeriyordu.
- KEFEK yedi ay sonra toplandı ama 1,5 saatten az süren toplantı ‘İnşallah’larla bitti. Kadına karşı şiddeti araştırmak için komisyon kuruldu ancak daha önceki 950 sayfalık rapor görüşülmeden kadük olmuştu.
- 83 kanun teklifinden sadece 10’u kadınlarla ilgiliydi: Biri Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Kurumu kurulması, biri seçimlerde yüzde 50 kadın temsili, üçü 8 Mart’ın resmî tatil ilan edilmesine yönelikti.
- 155 meclis araştırma önergesinden sadece yedisi kadınların yaşadığı sorunlara değindi.
- 1250 soru önergesinden yalnızca 20’sinde kadının adı geçti.
- 192 basın toplantısından 18’i kadınlar içindi.
