Özgür gazeteciliğe destek olun
Search
Close this search box.

Hükümet sekiz günlük plastik atık ithalatı yasağını kaldırdı – Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Kahraman: “Sermayenin baskısına dayanamadılar”


Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 81 ilin çevre ve şehircilik müdürlüklerine, “Atık İthalatı İşlemleri” konulu genelge gönderdi. Genelgeyi, Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Dursun Kahraman, Medyascope’a değerlendirdi. Kahraman, getirilen düzenlemenin, plastik atık ithal eden tesislerin çevreye verdiği zararı engellemeyeceğini belirtti.
 

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “Atık İthalatı İşlemleri” konulu genelge ile plastik atık ithal edecek tesislerin teknik şartlarına ilişkin yeni düzenlemeler getirdi. Resmî Gazete’de 18 Mayıs 2021’de Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan tebliğ ile plastik atıkların ithalatına yasak getirilmiş ve uygulama için 45 günlük süre verilmişti. Bu sürenin dolduğu 2 Temmuz’da başlayan ithalat yasağı sadece sekiz gün sürdü ve 10 Temmuz’da Resmî Gazete’de yayımlanan yeni bir tebliğ ile ithalat yasağı kaldırıldı. 16 Temmuz’da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan genelge ile ithalata ilişkin yeni düzenlemeler getirildi

Bakanlık tarafından 81 ilin Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri’ne gönderilen genelgeye göre “3915.10.00.00.00 Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonlu (GTİP)” kodlu etilen polimerlerinden (dayanıklı, kimyasallara karşı dirençli plastik) olan plastik atıkları ithal edecek tesislere yeni koşullar getirildi. Bu tesisler, genelgede belirtilen şartları sağlarsa 2021 yılı belgelerini yenileyebilecek ve faaliyetlerini sürdürebilecek. 

Genelgeyle, atık ithal eden tesislerin kayıt belgesi almak için il müdürlüklerinden “Atık İthalatçısı Tesis İnceleme Raporu” alması zorunlu tutuluyor. Ayrıca tesislerin, asgari olarak farklı plastik polimerlerini ayırma/ayrıştırma, plastik atıkların içerdiği plastik dışı atıkları ayırma/arındırma, boyutlandırma, temizleme, mamul haline getirme sürecine sahip olmaları gerekiyor. 

“Genelge, plastik atık tesislerinin verdiği zararı engelleyebilecek düzenlemeler içermiyor” 

Genelgenin, plastik atık tesislerinin çevreye verdiği zararı engelleyen düzenlemeler içermediğini söyleyen Çevre Mühendisleri Odası Başkanı Ahmet Dursun Kahraman, “Bu uygulama Çin’de başlatıldı ama sonra çok büyük sıkıntılarla karşı karşıya kalınınca bu işe bazı kısıtlamalar getirdiler, bu işin çığırından çıktığını fark edince de bu işi tümden yasakladılar. Yani aynı şeyler daha önce denendi fakat olmadı” diye konuştu.  

“Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndaki toplantıda sadece sermaye grubu vardı” 

Kararların alınış sürecine dahil edilmediklerini belirten Kahraman, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ankara’da yapılan bir toplantıdan bahsediliyor. Toplantıda, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Ankara Sanayi Odası, Plastik Sanayicileri Federasyonu var. Yani hepsi sermaye grubu. Sermaye grubu olunca bu işin içinde halk onayını göremiyoruz. Sürece rasyonel çözümler getirilebilecek mekanizmaları dahil etmezseniz bu çözümler sermaye bakış açısıyla üretilmiş çözümler olur. Nitekim daha önce ithalata kısıtlama getirildi ama sermaye baskısından dolayı yasağa ancak bu kadar dayanabildiler.” 

“Bu, denetleme değil, denetleme kurgusu” 

Denetimlerin yetersizliğini vurgulayan Kahraman, “Yüzlerce atık değerlendirme tesisinde yangın çıkmıştır. Denetimden bahsediliyor genelgede. Yıllar önce ‘çevre görevlisi’ kavramı oluşturdular. Bu görevliler denetim yapıyor ama tırnak içinde denetim. Bu arkadaşlar, ücretlerini denetledikleri kurumdan alıyorlar. Böyle bir denetleme olamaz. Bu, denetleme değil, denetleme kurgusu” dedi. 

GTİP kodu nedir?  

Her ülkenin tarife cetvelindeki 2’li, 4’lü ve 6’lı kodlar tüm dünyada aynı. Diğer bir ifadeyle, bu kodlar tüm dünyada aynı ürünü ifade ediyor.  

Türkiye’de, tarife cetvelden sorumlu kurum Gümrük ve Ticaret Bakanlığı. Gümrüklerde, ürünler bu kodlar üzerinden işlem görüyor. Her bir eşya/eşya grubu için bir GTİP bulunuyor.  

Tüm dünyada, her ülkenin tarife cetvelinin esasını Armonize Sistem oluşturuyor. Resmi adı Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems) olan sistem, uluslararası ticarete konu olan tüm mallar için kullanılan uluslararası bir ticari sınıflandırma sistemi. Armonize Sistem’de ticarete konu tüm ürünler belirli bir mantık ve sistematik çerçevesinde sınıflandırılıyor.  

Ne olmuştu? 

Çin, 2017’ye kadar küresel atık ticaretinin en büyük hedef ülkesiydi. 1992-2018 arasında ihraç edilen plastik atıkların yüzde 45’ini Çin satın almıştı. 2017 yılında İtalya 40 bin ton, Fransa 78 bin ton, İngiltere 164 bin ton, Almanya 345 bin ton, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) 558 bin ton, Japonya ise 749 bin ton plastik atığını Çin’e satmıştı. Ama Çin, 2018’de “Green Fence” diye adlandırılan katı atık ticareti yasaklarını devreye sokunca, dünyanın en büyük alıcısı plastik atıklar pazarından bir anda çekildi. Çin’in çekilmesinin ardından çöplerin yeni adresi haline gelen Türkiye, 2020 yılında Avrupa’dan en çok plastik çöp alan ülke haline geldi. 

Greenpeace Akdeniz, Avrupa Birliği ülkelerinden ve İngiltere’den 2020 yılında toplam 659 bin 960 ton plastik atık ithal eden Türkiye’de, ithalatın son 16 yılda (2004’ten bu yana) 196 kat arttığını açıklamıştı. 

Bize destek olun

Medyascope sizlerin sayesinde bağımsızlığını koruyor, sizlerin desteğiyle 50’den fazla çalışanı ile, Türkiye ve dünyada olup bitenleri sizlere aktarabiliyor. 

Bilgiye erişim ücretsiz olmalı. Bilgiye erişim eşit olmalı. Haberlerimiz herkese ulaşmalı. Bu yüzden bugün, Medyascope’a destek olmak için doğru zaman. İster az ister çok, her katkınız bizim için çok değerli. Bize destek olun, sizinle güçlenelim.